«Soraluze mapetan (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

    Sorapediatik
    No edit summary
    No edit summary
     
    (Erabiltzaile berak tartean egindako 6 ekarpen ez dira erakusten)
    87. lerroa: 87. lerroa:


    ==Urrezko garaia==
    ==Urrezko garaia==
    [[Fitxategi: Europe_divided_into_its_Empires_and_Kingdoms_(J.B._Bourguignon_de_Anville_1795).jpg | 600px | center | thumb | Europe divided into its Empires and Kingdoms (J.B. Bourguignon de Anville 1795)]]
    [[Fitxategi: Europe_divided_into_its_Empires_and_Kingdoms_(J.B._Bourguignon_de_Anville_1795).jpg | 600px | center | thumb | Europe divided into its Empires and Kingdoms (Thomas Kitchin 1787)]]
    XVIII mendean kartografia herri guztietara zabaldu zen: Alemania, Italia, Ingalaterra… Dena dela, eta Luis XIVk bultzatuta, Frantziak aurrea hartu zuen kartografia munduan.
    XVIII mendean kartografia herri guztietara zabaldu zen: Alemania, Italia, Ingalaterra… Dena dela, eta Luis XIVk bultzatuta, Frantziak aurrea hartu zuen kartografia munduan.


    Mende hau armagintzaren (eta Soraluzeren) urrezko garaia izan zen. Europako mapetan agertzeaz gain, Espainiako mapetan nabarmentzen zen, eta zer esanik ez Kantauri inguruko mapetan. Are gehiago, Portugaleko Mafra monastegian mapamundia gordetzen da, Soraluze agertzen dela.
    Mende hau armagintzaren (eta Soraluzeren) urrezko garaia izan zen. Europako mapetan agertzeaz gain, Espainiako mapetan nabarmentzen zen, eta zer esanik ez Kantauri inguruko mapetan. Are gehiago, munduko bi irudietan Soraluze agertzen da: Portugaleko [[Mafrako mapamundia (eu)|Mafra monastegiko mapamundian]], eta Munich-eko Bavariako Museo Nazionalean Vincenzo [[Coronelliren lurbira-globoa (eu)|Coronelliren lurbira-globoan]].


    Aro honetakoa da [[Florencio Josepf de Lamot (eu)|Florencio Josepf de Lamot]] ospetsuak egindako Soraluzeko [[Mapa Topographica de Plasencia (eu)|mapa grabatua]]. Mapan bertan agertzen denez: ''...Soraluzeko Arma Lantegia horren ospe handikoa izanik, Europako gainontzeko Printzeek agindu dute hiribildu hau beraien mapa geografikotan jartzeko, Europako hiri nagusi eta ezagunen artekoa izanik, longitudeko 17 gradotan eta latitudeko 43 gradotan.''
    Aro honetakoa da [[Florencio Josepf de Lamot (eu)|Florencio Josepf de Lamot]] ospetsuak egindako Soraluzeko [[Mapa Topographica de Plasencia (eu)|mapa grabatua]]. Mapan bertan agertzen denez: ''...Soraluzeko Arma Lantegia horren ospe handikoa izanik, Europako gainontzeko Printzeek agindu dute hiribildu hau beraien mapa geografikotan jartzeko, Europako hiri nagusi eta ezagunen artekoa izanik, longitudeko 17 gradotan eta latitudeko 43 gradotan.''
    102. lerroa: 102. lerroa:
    |-
    |-
    | 1680 || [[Nova Europae tabula (eu)|Nova Europae tabula]] || Johannes de Ram || Amsterdam
    | 1680 || [[Nova Europae tabula (eu)|Nova Europae tabula]] || Johannes de Ram || Amsterdam
    |-
    | 1688 || [[Coronelliren lurbira-globoa (eu)|Lurbira-globoa]] || Vincenzo Coronelli || Venezia
    |-
    |-
    | 1689 || [[Europa pars tenet (eu)|Europa pars tenet haec mundi reliquas celeberrima partes]] || Gerard & Leonard Valk || Amsterdam
    | 1689 || [[Europa pars tenet (eu)|Europa pars tenet haec mundi reliquas celeberrima partes]] || Gerard & Leonard Valk || Amsterdam
    108. lerroa: 110. lerroa:
    |-
    |-
    | 169. || [[Les Royaumes d'Aragon et de Navarre (eu)|Les Royaumes d'Aragon et de Navarre]] || Hubert Jaillot || Paris
    | 169. || [[Les Royaumes d'Aragon et de Navarre (eu)|Les Royaumes d'Aragon et de Navarre]] || Hubert Jaillot || Paris
    |-
    | 1694 || [[Exactissima et plane nova tabula (eu)|Exactissima et plane nova tabula]] || Jacobum Robyn || Amsterdam
    |-
    |-
    | 1696 || [[La Biscaia Divisa Nelle Sue 4 Parti Principali (eu)|La Biscaia Divisa Nelle Sue 4 Parti Principali]] || Giacomo Cantelli da Vignola || Erroma
    | 1696 || [[La Biscaia Divisa Nelle Sue 4 Parti Principali (eu)|La Biscaia Divisa Nelle Sue 4 Parti Principali]] || Giacomo Cantelli da Vignola || Erroma
    116. lerroa: 120. lerroa:
    |-
    |-
    | 1701 || [[La province de Guipuscoa (eu)|La province de Guipuscoa]] || Nicolas de Fer || Paris
    | 1701 || [[La province de Guipuscoa (eu)|La province de Guipuscoa]] || Nicolas de Fer || Paris
    |-
    | 1702 || [[Totius regni Galliae sive Franciae tabula (eu)|Totius regni Galliae sive Franciae tabula]] || J.B. Homann || Nurenberg
    |-
    |-
    | 1700-5 || [[Les Asturies et la Biscaye (eu)|Les Asturies et la Biscaye]] || Nicolas de Fer || Paris
    | 1700-5 || [[Les Asturies et la Biscaye (eu)|Les Asturies et la Biscaye]] || Nicolas de Fer || Paris
    |-
    | 1704 || [[Regna Hispaniarum atque Portugalliae (eu)|Regna Hispaniarum atque Portugalliae]] || Gerard Vlack || Amsterdam
    |-
    |-
    | 1704 || [[Regnorum Castellae Veteris (eu)|Regnorum Castellae Veteris]] || Nicolaes Visscher || Amsterdam
    | 1704 || [[Regnorum Castellae Veteris (eu)|Regnorum Castellae Veteris]] || Nicolaes Visscher || Amsterdam
    142. lerroa: 150. lerroa:
    |-
    |-
    | 1735 || [[El Reyno de Espana Dividido en dos Grandes Estados (eu)|El Reyno de Espana Dividido en dos Grandes Estados]] || Jean Baptiste Crepy || Paris
    | 1735 || [[El Reyno de Espana Dividido en dos Grandes Estados (eu)|El Reyno de Espana Dividido en dos Grandes Estados]] || Jean Baptiste Crepy || Paris
    |-
    | 1736 || [[Carolina map of Europe (eu)|Carolina map of Europe]] || Herman Moll || London
    |-
    |-
    | 1740 || [[Hispaniae et Portugalliae Regna (eu)|Hispaniae et Portugalliae Regna]] || Visscher & Schenk || Amsterdam
    | 1740 || [[Hispaniae et Portugalliae Regna (eu)|Hispaniae et Portugalliae Regna]] || Visscher & Schenk || Amsterdam
    |-
    |-
    | 1740 || [[Wall Map of Spain & Portugal (eu)|Wall Map of Spain & Portugal]] || Luggert van Anse || Amsterdam
    | 1740 || [[Wall Map of Spain & Portugal (eu)|Wall Map of Spain & Portugal]] || Luggert van Anse || Amsterdam
    |-
    | 1740 || [[Hispania ex Archetypo Roderici Mendez Sylvae (eu)|Hispania ex Archetypo Roderici Mendez Sylvae]] || T.C. Lotter || Ausburgo
    |-
    |-
    | 17.. || [[Mafrako mapamundia (eu)|''(Mafrako mapamundia)'']] || ||  
    | 17.. || [[Mafrako mapamundia (eu)|''(Mafrako mapamundia)'']] || ||  
    157. lerroa: 169. lerroa:
    | 1757 || [[Vizcaya, Guipuzcoa, Alava y Rioja (eu)|Vizcaya, Guipuzcoa, Alava y Rioja]] || Thomas López || Paris
    | 1757 || [[Vizcaya, Guipuzcoa, Alava y Rioja (eu)|Vizcaya, Guipuzcoa, Alava y Rioja]] || Thomas López || Paris
    |-
    |-
    | 17.. || [[Hispania ex Archetypo Roderici Mendez Sylvae (eu)|Hispania ex Archetypo Roderici Mendez Sylvae]] || T.C. Lotter || Ausburgo
    | 1787 || [[Europe divided into its Empires (eu)|Europe divided into its Empires, Kingdoms, States and Republics]] || Thomas Kitchin || Londres
    |-
    |-
    | 1788 || [[Die Grenzen von Franckreich und Spanien (eu)|Die Grenzen von Franckreich und Spanien]] ||  ||  
    | 1788 || [[Die Grenzen von Franckreich und Spanien (eu)|Die Grenzen von Franckreich und Spanien]] ||  ||  
    |-
    | 1795 || [[Europe divided into its Empires (eu)|Europe divided into its Empires, Kingdoms, States and Republics]] || J.B. Bourguignon d'Anville || Londres
    |-
    |-
    | 1803 || [[Les Rojaumes de la Casteille Veille (eu)|Les Rojaumes de la Casteille Veille]] || Robert de Waugondj (semea) || Venezia
    | 1803 || [[Les Rojaumes de la Casteille Veille (eu)|Les Rojaumes de la Casteille Veille]] || Robert de Waugondj (semea) || Venezia

    Hauxe da oraingo bertsioa, 21:06, 12 maiatza 2024 data duena

    1450 urtearen inguruan Johannes Guttenberg-ek inprenta asmatu zuen. Liburuak bakarrik ez, aurki mapak eta atlasak inprimatzen hasi ziren, interes handia zegoelako eta saltzeko errezagoak zirelako, hizkuntzen menpe ez zeudenez merkatu zabalagoa zuten eta.

    Ordutik hona Soraluze hainbat mapetan agertu izan da, mapa txikietan eta handietan, modu arruntan zein nabarmenean... beti gure herriak unean zuen garrantziaren arabera.


    Hasierako urteak

    Nova et Exactissima Descriptio Nobilis Provinciae Guipuscouae (Gerard de Jode 1578)

    XVI mendean Gipuzkoa behin baino gehiagotan agertu zen, hasieran Gerard de Jode-n (edo Jodocus Hondius) mapetan, eta Ortelius-en ‘’Theatrum Orbis Terrarum’’-en gero. Azken liburu honek jasotzen duenez, Gipuzkoa oso menditsua zen, eta bertan burnia egoteagatik, burnigintza eta armagintza zabalduta zeuden.

    XVI mendean Soraluze herri txikia zen oraindik, nahiz eta orduan hasi armagintzan nabarmentzen. Horregatik aipatutako Gipuzkoako mapetan agertzen da, baina gainontzeko herrien pare beti, nabarmendu barik.

    Hurrengo mende erdian Kantauri inguruko (Santanderretik Landeetaraino) mapetan ere hasi zen agertzen, aurreko mapetan moduan, nabarmendu barik.

    Urtea Izenburua Egilea Hiria
    1539 Atlas del Escorial Alonso de Santa Cruz San Lorenzo del Escorial
    1578 Nova et Exactissima Descriptio Nobilis Provinciae Guipuscouae Gerard de Jode Amberes
    1584 Gvipuscoae regionis typvs Abraham Ortelius Amberes
    1595 Gvipvscoa Lambert Andreae Amsterdam
    1606 Legionis, Biscaiae et Guipiscoae Typus Jodocus Hondius Amsterdam
    1607 Varduloru five Guipuscoae regionis typus Gerard Mercator Amsterdam
    1616 Descriptio Biscaiae et Guipuscoae in Hispania Petrus Bertius Amsterdam
    1616 Descriptio Regni Navarrae Petrus Bertius Amsterdam
    1616 Nova Hispaniae Descriptio Pieter van den Kaare Amsterdam
    1618 Description de Biscaye et Guipiscoa en Espagne Petrus Bertius Paris
    1619 Biscaia et Legio Jodocus Hondius Amsterdam
    1620 La Castille septentrionale Petrus Bertius Paris
    1628 Biscaia, Guipiscoa, Navarra & Asturias de Santillana Henricus Hondius Amsterdam
    1631 Typus Hispaniae Hendrik Hondius Den Haag


    Gero eta ospe gehiago

    Biscaia et Gvipvscoa Cantabriae veteris pars (Johannes Janssoius 1634)

    Armagintza zela eta, XVII mendeak aurrera egin ahala Soraluzek gero eta ospe handiago zuen, eta 1633 urteko mapa batean modu nabarmenean agertzen da, Gipuzkoako herri nagusia moduan.

    Hurrengo urteetan Espainiako zein Europako mapetan agertzen zen, baina nabarmendu barik.

    Urtea Izenburua Egilea Hiria
    1628 Hispaniae veteris et novae descriptio Philipp Clüver Leyden
    1633 Nova et acuratta regnorum Hispaniae Descriptio Cornelis Danckerts Amsterdam?
    1634 Descripción de España y de las costas y puertos de sus reinos Pedro Texeira Madril
    1634 Biscaia et Gvipvscoa Cantabriae veteris pars Willem Janzsoon Blaeu Amsterdam
    1638 Nova et accurata Tabula Hispaniae Nicolaus Visscher Amsterdam
    1642 Regnorum Hispaniae Nova Descriptio Willem Janzsoon Blaeu Amsterdam
    1650 Europa delineata et recens edita Nicolaus Visscher Amsterdam
    1652 Les estats de la couronne de Castille Pierre Mariette Paris
    1656 Regnorum Hispaniae et Portugalliae Tabella Geographica Matthäus Seutter Ausburgo
    1658 Carte Generale d'Espagne et de tous les Royaumes Nicolas Sanson Paris
    1669 Totius Europae Nova Et Exacta Tabula Willem Janzsoon Blaeu Erroma
    1692 Parte occidentale dell'Europa Vincenzo Coronelli Venezia


    Urrezko garaia

    Europe divided into its Empires and Kingdoms (Thomas Kitchin 1787)

    XVIII mendean kartografia herri guztietara zabaldu zen: Alemania, Italia, Ingalaterra… Dena dela, eta Luis XIVk bultzatuta, Frantziak aurrea hartu zuen kartografia munduan.

    Mende hau armagintzaren (eta Soraluzeren) urrezko garaia izan zen. Europako mapetan agertzeaz gain, Espainiako mapetan nabarmentzen zen, eta zer esanik ez Kantauri inguruko mapetan. Are gehiago, munduko bi irudietan Soraluze agertzen da: Portugaleko Mafra monastegiko mapamundian, eta Munich-eko Bavariako Museo Nazionalean Vincenzo Coronelliren lurbira-globoan.

    Aro honetakoa da Florencio Josepf de Lamot ospetsuak egindako Soraluzeko mapa grabatua. Mapan bertan agertzen denez: ...Soraluzeko Arma Lantegia horren ospe handikoa izanik, Europako gainontzeko Printzeek agindu dute hiribildu hau beraien mapa geografikotan jartzeko, Europako hiri nagusi eta ezagunen artekoa izanik, longitudeko 17 gradotan eta latitudeko 43 gradotan.


    Urtea Izenburua Egilea Hiria
    1680 Nova Europae tabula Johannes de Ram Amsterdam
    1688 Lurbira-globoa Vincenzo Coronelli Venezia
    1689 Europa pars tenet haec mundi reliquas celeberrima partes Gerard & Leonard Valk Amsterdam
    1690 Regnorum Castellae Veteris Frederik de Wit Amsterdam
    169. Les Royaumes d'Aragon et de Navarre Hubert Jaillot Paris
    1694 Exactissima et plane nova tabula Jacobum Robyn Amsterdam
    1696 La Biscaia Divisa Nelle Sue 4 Parti Principali Giacomo Cantelli da Vignola Erroma
    1700 La Biscaye Divisée en ses 4 Parties Principales Jean Baptiste Nolin Paris
    1700 Theatre de la guerre en Espagne et en Portugal Pieter Mortier Amsterdam
    1701 La province de Guipuscoa Nicolas de Fer Paris
    1702 Totius regni Galliae sive Franciae tabula J.B. Homann Nurenberg
    1700-5 Les Asturies et la Biscaye Nicolas de Fer Paris
    1704 Regna Hispaniarum atque Portugalliae Gerard Vlack Amsterdam
    1704 Regnorum Castellae Veteris Nicolaes Visscher Amsterdam
    1707 Novissima et accuratissima tabula Regnorum Hispaniae et Portugalliae Pieter van der AA Leyden
    1707 Beschryving van Biscaayen Pieter van der AA Leyden
    1718 Hispaniae et Portugaliae Regna Christof Weigel Nurenberg
    1720 Regnorum Hispaniae et Portugalliae Tabula generalis Johann Baptiste Homann Nuremberg
    1720 Carte du Guipuzcoa François de la Blottière
    1721 Nova et accurate divisa in regna et regiones præcipuas Europæ descriptio F. de Witt Amsterdam
    1721 Spain and Portugall into their Kingdoms and Principalities John Senex London
    1728 El Reyno de Espanna dividido en dos grandes estados de Aragon y de Castilla Johann B. Homann Nurenberg
    1730 A New and Exact Map of Spain & Portugal Herman Moll London
    1731 Atlas Novus Terrarum Orbis Johann Baptiste Homann Nurenberg
    1735 El Reyno de Espana Dividido en dos Grandes Estados Jean Baptiste Crepy Paris
    1736 Carolina map of Europe Herman Moll London
    1740 Hispaniae et Portugalliae Regna Visscher & Schenk Amsterdam
    1740 Wall Map of Spain & Portugal Luggert van Anse Amsterdam
    1740 Hispania ex Archetypo Roderici Mendez Sylvae T.C. Lotter Ausburgo
    17.. (Mafrako mapamundia)
    1747 Partie septentrionale Des Etats de Castille Robert de Vaugondy (aita) Paris
    1752 Partie septentrionale de la couronne de Castille Robert de Vaugondy (semea) Paris
    1756 Mapa Topographica de la circunferencia de los lvgares de Plasencia y los Rea.s Almacen.s de la Fábrica Florencio Josepf de Lamot Madril
    1757 Vizcaya, Guipuzcoa, Alava y Rioja Thomas López Paris
    1787 Europe divided into its Empires, Kingdoms, States and Republics Thomas Kitchin Londres
    1788 Die Grenzen von Franckreich und Spanien
    1803 Les Rojaumes de la Casteille Veille Robert de Waugondj (semea) Venezia


    Gainbehera

    Carte Geographique de Navarre, Alava, Guipuzcoa et Biscaye (José de Rebolledo 1845)

    XIX mendean Soraluzeren garrantzia asko erori zen: gerrek herria eta fabrikak hondatu zuten (Frantziaren Konbentzioaren gerra, Espainiako independentzia gerra, karlistadak), arma fabrikak Asturiasera bidali zituzten, armak egiteko teknologia berriak sortu ziren...

    Mapetan ederki ondo islatzen da atzerapen hau: Europako zein Espainiako mapetan ez da gehiago agertzen, Kantauri mapeetatik ere desagertzen da... Euskal Herriko zein Gipuzkoako mapetan bakarrik agertzen da, eta ez modu nabarmenean gainera.

    Urtea Izenburua Egilea Hiria
    1770 Mapa de la provincia de Guipuzcoa Tomás López Madril
    1789 Die Landshaften Guipuzcoa, Alava und Vizcaya Franz Johann Joseph von Reilly Viena
    1845 Carte Geographique de Navarre, Alava, Guipuzcoa et Biscaye José de Rebolledo Madril
    1846 Provincias de Álava, Guipúzcoa y Vizcaya R. Alabern eta E. Mabon Bartzelona
    1863 Carte des sept provinces basques Luis Luziano Bonaparte Londres
    1900 Guipúzcoa Benito Chías y Carbó Barcelona
    1925 Sevillako Espainiaren plaza Enrique Orce Sevilla
    1944 Carta ilustrada de Guipuzcoa Gregorio Hombrados Tolosa


    Erreferentziak

    Los vascos en la cartografía histórica. Javier Aspuru Oribe. Deia 2015/01/17

    "http://www.sorapedia.eus/index.php?title=Soraluze_mapetan_(eu)&oldid=31426"(e)tik jasota