Urteurrenak. Ekaina (eu)

Urteko urteurrenak ikusteko, sakatu hemen.

		Ekainaren lehen domekan Euskal Jaia egiten da. Beste herri askoren moduan, 1970 hamarkadan sortu zen, euskal giroa herrian eutsi eta zabaltzeko. Goizez herriko eta kanpoko dantzariak kalez kale erakustaldiak egiten dituzte, eta arratsaldean batera dantzatzen dute plaza Zaharrean. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	2	1860 urteko ekainak 2an Erret Agindu batek suzko armen merkatua liberalizatu zuen, eta orduan Soraluzeko Erret Lantegia Banco de Pruebas izatera pasa zen. Hala ere, egoera berriak ez zuen asko iraun: 1865 urteko bi Erret Aginduk Erret Lantegiak deuseztu zituzten. Modu honetan ehunka urteetako ohiko funtzionamenduarekin bukatu zuten. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	2	1921ko ekainak 2an José Miguel de Barandiaran eta José Ignacio bere anaia Muskiritzu mendia aztertu zuten (Irukurutzeta-Kortazar mendilerroa), bi soraluzetarrek lagunduta: Carlos Orueta doktorea eta Eugenio de Arrillaga abadea. Aurreko urteko gabonetan Irukurutzeta inguruan egon ziren, eta hainbat trikuharri eta tumulu topa zituzten. Ekainak 30an miaketa zientifikoari ekin zion, Telesforo de Aranzadi eta Enrique de Eguren arkeologoek lagunduta (los tres tristes trogloditas, hiru kobazulozale tristeak). (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	4	1898ko ekainak 4an Jose Miguel Aranguren Pagoegik Sologoen zentrala Deba ibaiaren urez ustiatzeko emakida lortu zuen. Bi urte geroago Bargarako Juan Jose Larrañaga eta Santos Gallastegiri saldu zien, 1900.eko urtarrilak 14an hain zuzen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	5	1891ko ekainak 5ean Círculo Católico elkartea sortu zuten, egoitza Abadetxean zuela. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	6	1761ko ekainak 6an María Josefa de Eguizabal andereak auzia zabaldu zion Manuel de Echevarria jaunari, Santa Cruz (San Roke) ermitaren aurrean harrobia zabaldu zuela, eta arroka apurtu. Urte batzuk geroago errepide berria egingo zuten, Deba ibaia ondotik Maltzagaraino, mendiko errepidea albo batera lagata. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	6	1806an Espainiako erregeak hainbat eliz-ondasun desegin eta bere ondareak enkantean jarri zituen, horien artean Juan Ignacio Obiagak sortutako Hil-hurrenen kapilautzarenak. Soraluzen, Bartolomé de Churrucak Kalegoeneko etxe bat erosi zuen, 7.400 errealetan, 1.808ko ekainak 6an. Bartolomé de Churruca Juan Ignacio de Obiagak sortutako beste fundazio baten arduraduna zen, Erruki-kutxarena (herrian gari, arto eta beste labore-hazien biltegia sortzeko). Hirugarren kapelautza ere sortu zuen Juan Ignacio Obiagak, Ikasketa Nagusien kapelautza. Gaur egun oraindik indarrean dirau. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	8	1920ko ekainak 8rako Rafael Hernández Francés Compañía Anónima de Placencia de las Armas enpresan hasi zen lanean. Palma de Mallorcan jaioa (1885), militarra zen eta Artilleria Akademiako irakasle aritu ostean, Soraluzera etorri zen. 1928 urtean Eusebio de Calonje zuzendaria hil zenean, Rafael izendatu zuten posturako. Gerra garaian SAPAko zuzendaria zela, kargutik kendu eta bere etxean atxilotuta izan zuten. Gerra ostean zuzendari izendatu zuten atzera. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
		Ekainaren bigarren asteburuan Erromerixa eguna ospatzen da. 2007an berreskuratu zuten, usadio zaharrak berrituz. Jaia kalean hasten da, hamaiketako batekin, gero Ezozirako bidea kalejiran egiteko. Behin Ezozian, Soraluzeko Urrats Dantza Taldeak erakusketa egiten du. Ostean bazkaria izaten da, santutegiko atari estalian. Arratsaldean, eta ilundu arte, erromeria izaten da. Erdialdean Larrain dantza egiten dute, gaiteroek lagunduta. Ezoziako jaiak hurrengo asteburuan izaten dira. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	9	1932ko ekainak 6an Udalbatzak onartu zuen Guardia Zibilaren casa cuartelaren alogera-kontratua, bertan jasotzen zela jabeak (Blas Lascurain) ura doan izateko eskubidea zuela. Alkateak esan zuen casa cuartelea bizi ziren guardiei ez zitzaiela azken hilabeteetan ura kobratu. Dena batera ordaintzeko arazoak zituztela, urtea bukatu baino lehen zorrak kitatu behar zituzten. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	10	1987 urtean udal hauteskundeak egin ziren. EAJk lau zinegotzi izan zituen: Luis Felipe Galarraga, Juan Antonio Garitano, José Martín Oregi eta M. Concepción Iriondo. HBk hiru: José Francisco Aizpuru, Rosa Etxeberria eta Pablo Mauricio Muro. EAk beste hiru: Jesús Artolazabal, Luis Kortabarria eta Marino Azkona. PSE-PSOEk, berriz, bi : Juan María Borinaga eta Elías de Castro. Azkenik, EE aldetik Xabier Iñurrieta irten zen. Alkatea Luis Felipe Galarraga aukeratu zuten. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	11	Madina zinegotziak proposatuta, 1937ko ekainak 11an udal langileek txapel gorria erabiltzea onartu zen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	12	1513 urtean Eibarko bizilagunekin tirabirak izan ziren, Gipuzkoako Biltzarrak agindutako bide azterketaren kontura. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	12	1804eko ekainak 12an erregeak berreztu zion Soraluzeri garau merkatua hilero egiteko eskubidea. Emakida probintziak eman zion aurreko urtean. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	12	1949 urteko ekainak 12 eta 19 artean, Ufemesak Gipuzkoako makina-herreminten erakusketa antolatu zuen Donostian, Udaletxearen sotoetan hain zuzen. 16 enpresek hartu zuten parte, horietako Soraluzeko bik: Sacia eta Osuma. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	13	1828. urtean Fernando VII erregeak eta Maria Josefa Amalia erreginak Soraluze bisitatu zuten. Kataluinako matxinada zela-eta, errege-familiak penintsulako iparraldean zehar eginiko biran Euskal Herrira etorri ziren. Gurean denetik izan zen: harrera beroa, biba eta txaloak, gremioak formazioan, Erregetxeko bisita… eta azkenean, armagile guztion artean, pare bat pistola oparitu zioten erregeari, “beren miserian” presente izateko. Bisita zela eta, José Joaquín Agirre eibartarrak bertsoak jarri zituen, 48 guztira, zortziko txikian eta nahikoa bitxiak, euskara eta gaztelania tartekatu zituen eta. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	13	1965ko ekainak 13an Pasai San Pedro eta Jaizkibelen arteko batel estropada egin zen Soraluzen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
		2000 urtetik hona, ekainaren hirugarren astebururan Ezoziako jaiak ospatzen dira. XX mende bukaerako Ezoziako jaiek indar asko galdu zuten; batez ere, auzoan jende gutxiago bizi delako eta kaleko jendea joaten ez zelako, inguruko herrietan ere jaiak izaten direlako... Gaur eguneko programa hiru egunetan luzatzen da: ostiral iluntzeko musika kontzertuarekin hasi eta igandean mendizaleen finalista egunarekin amaitu. Tartean meza nagusia, herri afaria, bola txapelketa, bertsolari eta herri kirolak ere izaten dira. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	16	1932ko ekainak 9an Guardia Zibilaren buruak Errepublikako bandera eskatu zion Udalari. Honek inguruko udalek egindakoaz enteratu zen: Bergara zein Elgoibarrek ez zuten jaso Guardia Zibilaren eskaerarik; Eibarrek, nahiz eta eskaerarik ez jaso, Guardia Zibilari bandera bidali zion. Ekainak 16ko saioan Cano zinegotziak bandera erostearen alde agertu zen, inor ez mintzeko. Baina Lascurain jaunak esan zuen Soraluzeko Udalak ez zeukala ez dirurik ezta betebeharrik, eta Guardi Zibilarentzak herrarik ez zutela. Azkenean, Lascurain jaunaren proposamena aho batez onartu zuten. Honetaz gain, alkate jaunak proposatu zuen casa cuartela akokatzeko kontratuan zera jasotzeko, Lascurain jauna jabeak ura doan izango zuela, eta txorrota zein komuna jarriko ziotela. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	19	1730ko ekainak 19an hiltegi zaharra eraikitzeko lanak hasi ziren. Erabakia hilabete bat lehenago onartu zen: herriko plazan, zezendegiak zeuden lekuan, etxe berria egiteko. Bertan zezendegi berriak, harategi berria, harakinarentzako bizilekua eta balkoi luzea egingo zuten, udalgizonek handik zezenak behar bezala ikusteko. Hurrengo urteko (1731) urrian hiltegi zaharra bukatua zuten bere balkoi eta guzti. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	19	Juan Ignacio de Obiaga soraluzetarra 1784ko ekainak 19an hil zen, Liman. Lau urte aurretik (1780) 16.000 peso bidali zituen Soraluzera, bi kapelautza sortzeko. Horietako bat, Ikasketa Nagusien kapelautza, oraindik bizirik dago Juan Ignacio Obiaga Fundazioa izenarekin. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	19	1929.ko ekainak 19ean Oleako presa bukatu zuten, nahi eta emakida hogetamasei urte lehenago lortu (1895 urtean). Lortutako indarra bertan erabiltzen zen, Alberdi Hermanos S.A. enpresan. Presa oraindik mantentzen da, nahiz eta Oleako zubia eraiki zutenean pare bat metro kendu zioten; ondorioz, presaren ur azalera dezente murriztu zen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	20	1761ko ekainak 20an Caracaseko Gipuzkoar Errege Konpainiak, Soraluzeko Erret Lantegien orduko kudeatzeatzaileak, kontratua sinatu zuen zazpi urtetan hainbat arma eta lanabes ekoizteko. Alde batetik 100.800 fusil, baioneta eta guzti (urteko 14.400). Gainera, bizpahiru motako karabina eta pistolak, eskatu ahala. Eta gastadoreentzako lanabesak: aizkora handiak, aizkora txikiak, marrakoak, harri-pikatxoiak, aitzur-pikatxoiak, aitzurrak eta palak. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	20	Aurreko hamabost egunotan euria bota eta bota ari ostean, 1775ko ekainak 20an, goizeko zortziretan, Sologoen inguruko sastrakadian haitz handi bat apurtu zen eta, behera etortzerakoan, etxe bat bota zuen. Atoan hil ziren bertako Maria de Ganuza, 50 urtekoa, eta 12 urteko alaba, Ana Maria; aita, berriz, hondakinen artean bizirik ateratzea lortu zuten. Orduko adituen arabera harria 304.448 libratakoa omen zen. Udalak Jose de Arluciaga bizilaguna bidali zuen lubiziaren tokia aztertzera, baina bertara heltzerakoan bigarren lubizi batek harrapatu eta hil egin zuen. Honetaz gain, egun hartan bertan egundoko ufala izan zen, hainbat burdinola eta etxebizitza aurretik eruan zuena. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	20	1862an La Euscalduna-k bere baliabideak saldu zizkion Zuazubizcar, Isla y Cía enpresari: La Euscalduna lantegia, Igarateko lantegia, Sagarragako barrenoa... Zuazubizcar, Isla y Cía enpresa hiru hilabete lehenago (1862/03/04) Madrilen sortu zuten. Pedro de Zuazubizcar eta Manuel Isla jaunen gidaritzapean, bertan zeuden La Euscaldunaren bazkideak: José Ignacio de Ibarra e Iribecampos, José Ramón de Aldasoro y Uribe, Juan de Aldasoro y Uribe... Sozietate komanditarioa zen; hau da, bazkide batzuk dirua jartzen duten, eta besteak (José Ignacio de Ibarra e Iribecampos, kasu honetan) kudeaketarako gaitasuna. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	21	1951 urtean SAPAri Cañón contra-carro y de campaña de 88/51 asmakizun-patentea. Hala ere, prototipoarekin egindako probatan hutsune larriak agertu ziren, konponbide zailekoak. Beraz, proiektua bertan behera laga zuten. Gaur egun prototipoa SAPAko Andoaingo lantegian gordetzen dute. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	23	Aurreko egunetan egurra eta bestelako erregaiak biltzen zituzten mutil taldeek, auzoka. Gero, San Juan bezperako ilunabarrean suak pizten ziren. Betidanik Gabolatseko suak, irlan egiten zutenak, ospe handia izan du. Baserrietan ere sua egiten zuten, bakoitzak berea. Gaur egun Udate jaiak, egun berean ospatzen denak, ordezkatu du. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	25	1912ko ekainak 24an herriko ehiztari batzuk Asociación Venatoria izeneko elkartea sortu zuten. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	24	Eusko Jaurlaritzak ekainaren 24ean ateratako 137/2003 Dekretu bidez Elosua-Plazentzia megalito multzoa Sailkatutako Kultur Ondasun izendatu zuten, Monumentu multzo kategoriarekin. Zerrendan Agerreburu, Aizpuruko Zabala, Frantsesbaso, Atxolin, Atxolin Txiki, Azkoin, Kurutzebakaar, Iruia, Pagobedeinkatu, Naasiko Goena, Irukurutzeta, Keixetako Egiya (hegoaldea), Maurketa, Gizaburua eta Atxolin Txiki II zista daude. Ordutik, megalito bakoitzari kartel bana jarri zioten, bere ezaugarriekin. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	25	1887 urtean Eskoriatzan jaio zen Antonio Plazaola Mujika, Turkua goitizenez. Pertsonaia ospetsua izan zen Soraluzen, eta Eibarren ere. Ospe horren lagun izan ziren, alde batetik, bi herrien artean egiten zuen lana: karreterua; eta bestetik, umeei bere izena aipatze hutsak sortzen zuen ikara eta beti laguntzeko prest egoteko izaera. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	25	1932ko ekainak 25ean La Protectora sorospen-elkartearen araudia onartu zuten. Egoitza Udaletxean omen zuen, lehen solairuan. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	25	1937ko ekainak 25ean frankistek Comisión Militar de Incorporación y Movilización Industrial delakoaren lehendakaria izendatu zuten Alejandro de Calonje. Aurreko postua zen... baina, aldi berean, José Antonio Suanzes Industria eta Komertzio ministroa izendatu zuten, eta 1941tik aurrera INIren (Industria Istitutu Nazionala) lehendakaria ere. Aurretikere biok ez ziren ondo konpontzen eta, haizea kontra zuela, Alejandro de Calonjek La Navalen zituen karguak utzi zituen, baina SAPAren zuzendaritza mantendu zuen hil arte. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	25	1951ko ekainak 25ean Ascensio Gurrutxaga (Don Ascensio) abade ordenatu zuen Donostiako apezpikuak, Jaime Font y Andreuk, beste hogeitabat lagunekin. Hauen ertean Jose Maria Setién zegoen, geroago Donostiako apezpikua izango zena. Don Ascensio Nuarben jaio zen (1918). Musikazaletasunaz eta jotzeko trebetasunaz nabarmendu zen apaiztegian. 1951 urtean Soraluzera etorri zen; bertako koadjutore, organista eta Santa Ana komentuko mojen kapilaua izan zen. Donostian hil zen, 2001 urtean, eta Soraluzeko kanposantuko kaperan hilobiratu zuten. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	25	1776 urtean Gipuzkoako korregidorearen gutuna etorri zen, ardoaren eta mistelaren zerga berriei buruzkoa. Zerga hauek errepide berria eraikitzeko erabiliko ziren, Soraluzeko Erret Lantegiek zein Soraluze, Bergara, Eibar eta Elgoibarreko udalek eskatutakoa. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	27	1964ko ekainak 27an Ignacio Legarizaristi Zabala hil zen, Aingeruguarda mendian Bere omenez, tontorrean bertan hilarria jarri zuten. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	28	Egunsentiko bostetan, 40 edo 50 karlistak osatutako talde bat Osintxun agertu zen Soraluzerako bidean, bertako lantegietan armak eskuratzeko asmoarekin. Ofizial ohiak, abadeak, emigratuak, gazteak, baserritarrak... "Konstituzioa eta Carlos VI" aldarrikatu ostean, Soraluzeko bidean bertako bi guardia zibil eta beste bi artillero preso hartu omen zituzten, baina ihes egiterakoan askatu behar izan zituzten. Berria jakiterakoan, Erret Lantegiko zuzendariak defentsa antolatu zuen bitartean, Soraluzeko alkateak eta epaileak herritar batzuk bildu zituzten eta atzetik irten zitzaien, baina alferrik, ordurako karlistek Elosua aldera jo izan zutelako. Arrasaldeko bostetan Gasteiztik abiatu zen infanteria batailoi bat, eta zaldizko batzuk ere, Bergara eta Oñati artean banatzeko eta matxinoak akabatzeko nonnahi. Tolosatik ere soldaduak eta goardia zibilak abiatu ziren. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	30	Ekainak 30an San Martzial eguna. Sasoi batean osteko domekan erromeria izaten zen bertan. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	30	1809 urtean bukatu zen Erregetxe berria, eta ekainak 30an José Bernardo de Aldasoro alkateak garaiko erregeari, Jose I Bonaparteri, eraikina eskaini zion. Errege hau benetakoa ez zela eta, 1900 urte inguruan Espainiako Estatuak auzia jarri zion Soraluzeko Udalari, Erregetxea eskuratzeko. Hainbat epai ostean, azkeneak Soraluzeko Udalak Auzitegi Gorenean irabazi zuen epaia. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	30	1834ko ekainak 30ean uholde izugarria gertatu zen Soraluzen eta inguruan, agian izandako gogorrena. Santa Ana kaleko plaka batek uren maila markatzen du: ibaia gutxi gora behera 8-10 bat metro hazi zen gertakizun hartan. Egun hartan Soraluzen ez zen inor hil, baina kalteak ugari izan ziren. Urak 15 bat etxe, dozena erdi ola, arraindegia, San Salvador ermita, ogi-errotak, erret probaderoa, presa berria, zubi nagusiaren bi arku... eraman zituen. Honetaz gain hainbat eraikin ondo kaltetuta geratu ziren: 40 bat etxe, erregetxe zaharra, Santa Ana komentua... Orokorrean, armagileen lanabes guztiak eta lantegiak apurtuta eta eruanda; miseria gorrian geratu dira, beren egoera eta lantegiak berreraikitzeko baliabide faltagatik errukari, askori jantzitako arropa besterik geratu ez zaiola. Udalak zerga bereziak ezarri zituen berreraikuntzarekin hasteko, baina orduan Rodil jeneral liberala sartu zen herrian, eta bildutako dirua eraman zuen. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)
	30	1921ko ekainak 30an Telesforo de Aranzadi, Jose Migel de Barandiarán eta Enrique de Eguren Elosuara heldu ziren, hurrengo egunetan Elosia-Plazentzia mendizerrako trikuharriak miatzeko asmoarekin, Carlos Orueta jaunaren laguntzaz. Francisco de Zaloñak, Elosuako parrokoak, etxean hartu zituen. Biharamuna, uztailak lehena, prestaketetan eman eta gero, kontratatutako langileek, denak Soraluzekoak, uztailak 2an Irukurutzetara igo ziren. Lanak uztailak 9a arte luzatu ziren. (Gehiago jakiteko, sakatu hemen)