«Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
|||
| (3 erabiltzailek tartean egindako 64 berrikusketa ez dira erakusten) | |||
| 4. lerroa: | 4. lerroa: | ||
| estiloa = Historiaurrekoa | | estiloa = Historiaurrekoa | ||
| mendea = Neolito-Brontzea | | mendea = Neolito-Brontzea | ||
| kokapena = Mendigain | | kokapena = [[Mendigain (eu)|Mendigain/ Muskiritzu]] | ||
| mota = Ondarea | | mota = Ondarea | ||
}} | }} | ||
| 11. lerroa: | 11. lerroa: | ||
Elosua-Plazentziako estazio megalitikoa Urola eta Deba ibaien arroa banatzen dituen mendilerroan dago, Karakateko gailurra eta Elosua herriaren artean. | Elosua-Plazentziako estazio megalitikoa Urola eta Deba ibaien arroa banatzen dituen mendilerroan dago, Karakateko gailurra eta Elosua herriaren artean. | ||
Bertako monumentuak Soraluze, Elgoibar, Bergara, Azkoitia eta Antzuolako udalerrietan sakabanatuta daude. Iturriaren arabera kopurua desberdina da, baina guztira 19 monumentu | Bertako monumentuak Soraluze, Elgoibar, Bergara, Azkoitia eta Antzuolako udalerrietan sakabanatuta daude. Iturriaren arabera kopurua desberdina da, baina guztira 19 monumentu antzeman izan dira (7 trikuharri, 11 tumulu eta zutarri bat). Izendapenaren ostean hiru zista topa zituzten: [[Atxolin Txiki II zista (eu) | Atxolin Txiki]], [[Gortazar zista (eu) | Gortazar]] eta [[Otsoaldasoro I zista (eu) | Otsoaldasoro]]. Honetaz gain, bada Elosua-Plazentzia estazio megalitikoan Trekutz tumulua sartzen duena<ref>[https://www.euskal-herria.org/node/9684 Trekutz tumulua]. Euskal-herria.org</ref>, nahiz eta bost kilometro hegoaldera dagoena, Antzuolako lurretan. Tumulu hau 1921 urtean Jose Miguel de Barandiaranek berak antzeman zuen. | ||
Megalito multzo hau, Gipuzkoako Lurralde Historikoan zehaztuta dauden beste 27rekin batera, Eusko Jaurlaritzak ekainaren 24ean ateratako 137/2003 Dekretu bidez Sailkatutako Kultur Ondasun izendaturik dago, Monumentu multzo kategoriarekin. Ordutik, megalito bakoitzari kartel bana jarri zioten, bere ezaugarriekin. | Megalito multzo hau, Gipuzkoako Lurralde Historikoan zehaztuta dauden beste 27rekin batera, Eusko Jaurlaritzak ekainaren 24ean ateratako 137/2003 Dekretu bidez Sailkatutako Kultur Ondasun izendaturik dago, Monumentu multzo kategoriarekin. Ordutik, megalito bakoitzari kartel bana jarri zioten, bere ezaugarriekin. | ||
| 29. lerroa: | 29. lerroa: | ||
''(handitzeko, sakatu gainean)'' | ''(handitzeko, sakatu gainean)'' | ||
<gallery> | <gallery> | ||
Elosua-Plazentzia_estazio_megalitikoa._Hegaldia.jpg | Elosua-Plazentzia_estazio_megalitikoa._Hegaldia.jpg | [http://www.kultura.ejgv.euskadi.eus/r46-elosua/eu/contenidos/informacion/bb_elosua/eu_visitas/adjuntos/elosuaplazentzia_vuelo.mov Hegaldia (bideoa)] | ||
Gizaburua_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | Gortazar_zista._Barrukaldea_(plaentxia.eus_2022).jpg | [[Gortazar zista (eu)|Gortazar]] <br> Soraluzeko zista | ||
Iruia_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | Otsoaldasoro_zista._Barrukaldea_(plaentxia.eus_2022).jpg | [[Otsoaldasoro I zista (eu)|Otsoaldasoro I]] <br> Soraluzeko zista | ||
Sabua_tumulua._Atxolinen_ipar-mendebaldeko_hegia_04_(Jose).jpg | [[Sabua tumulua (eu)|Sabua]] <br> Soraluzeko | Otsoaldasoro_II_zista._Ganbara_hustuta_(Jesus_Tapia_2022).jpg | [[Otsoaldasoro II zista (eu)|Otsoaldasoro II]] <br> Soraluzeko zista | ||
Atxolin_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | Otsoaldasoro_III_zista._Kata_kanpotik_01_(Jesus_Tapia_2022).jpg | [[Otsoaldasoro III zista (eu)|Otsoaldasoro III]] <br> Soraluzeko zista | ||
Atxolin_txiki_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | Gizaburua_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | [[Gizaburua tumulua (eu)|Gizaburua]] <br> Soraluzeko trikuharria | ||
Iruia_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | [[Iruiya trikuharria (eu) |Iruiya]] <br> Soraluzeko trikuharria | |||
Sabua_tumulua._Atxolinen_ipar-mendebaldeko_hegia_04_(Jose).jpg | [[Sabua tumulua (eu)|Sabua]] <br> Soraluzeko zista | |||
Atxolin_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | [[Atxolin trikuharria (eu)|Atxolin]] <br> Soraluzeko trikuharria | |||
Atxolin_txiki_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | [[Atxolin Txiki tumulua (eu)|Atxolin Txiki]] <br> Soraluzeko tumulua | |||
Atxolin_Txiki_II_zista_01_(Campoarrondo_2019).jpg | [[Atxolin Txiki II zista (eu)|Atxolin Txiki II]] <br> Soraluzeko zista | |||
Aizkoin_trikuharria._Ikuspegi_orokorra_16_(Eusko_Jaurlaritza_2011).jpg | [[Aizkoin tumulua (eu)|Aizkoin]] <br> Soraluzeko tumulua | Aizkoin_trikuharria._Ikuspegi_orokorra_16_(Eusko_Jaurlaritza_2011).jpg | [[Aizkoin tumulua (eu)|Aizkoin]] <br> Soraluzeko tumulua | ||
Pagobedeinkatu_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | Pagobedeinkatu_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | [[Pagobedeinkatu tumulua (eu)|Pagobedeinkatu]] <br> Soraluzeko tumulua | ||
Naasiko_Goena_tumulua._Ikuspegi_orokorra_04_(Inaxio).jpg | Naasiko_Goena_tumulua._Ikuspegi_orokorra_04_(Inaxio).jpg | [[Naasiko Goena tumulua (eu)|Naasiko Goena]] <br> Soraluzeko tumulua | ||
Kutzebakaar_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | Kutzebakaar_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | [[Kutzebakaar tumulua (eu)|Kutzebakaar]] <br> Bergarako tumulua | ||
Aizpuruko_Zabala_trikuharria_13_(Campoarrondo_2015).jpg | Aizpuruko_Zabala_trikuharria_13_(Campoarrondo_2015).jpg | [[Aizpuruko Zabala trikuharria (eu)|Aizpuruko Zabala]] <br> Soraluzeko trikuharria | ||
Mendigain._Arribiribileta_03_(Oscar_Pérez_2016).jpg | Mendigain._Arribiribileta_03_(Oscar_Pérez_2016).jpg | [[Arribiribilleta zutarria (eu)|Arribiribilleta]] <br> Soraluzeko zutarria | ||
Irukurutzeta_01_(Eusko_Jaurlaritza).jpg | Irukurutzeta_01_(Eusko_Jaurlaritza).jpg | [[Irukurutzeta trikuharria (eu)|Irukurutzeta]] <br> Bergarako trikuharria | ||
Keixeta_tumulua._Ikuspegi_orokorra_03_(Campoarrondo_2015).jpg | Keixeta_tumulua._Ikuspegi_orokorra_03_(Campoarrondo_2015).jpg | [[Keixeta trikuharria (eu)|Keixeta]] <br> Bergarako trikuharria | ||
Keixetako_egia_(iparraldea)._Ikuspegi_orokorra_01_(Eusko_Jaurlaritza).jpg | [[Keixetako Egiya (iparraldea) tumulua (eu)|Keixetako Egiya (iparraldea)]] <br> Bergarako tumulua | Keixetako_egia_(iparraldea)._Ikuspegi_orokorra_01_(Eusko_Jaurlaritza).jpg | [[Keixetako Egiya (iparraldea) tumulua (eu)|Keixetako Egiya (iparraldea)]] <br> Bergarako tumulua | ||
Keixetako_Egiya_Hegoaldea_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | Keixetako_Egiya_Hegoaldea_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | [[Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria (eu)|Keixetako Egiya (hegoaldea)]] <br> Bergarako trikuharria | ||
Maurketa_tumulua._Ikuspegi_orokorra_01_(Eusko_Jaurlaritza).jpg | [[Maurketa tumulua (eu)|Maurketa]] <br> Bergarako tumulua | Maurketa_tumulua._Ikuspegi_orokorra_01_(Eusko_Jaurlaritza).jpg | [[Maurketa tumulua (eu)|Maurketa]] <br> Bergarako tumulua | ||
Frantsesbaso_trikuharria._Ikuspegi_orokorra_01_(Campoarrondo_2013).jpg | [[Frantsesbaso trikuharria (eu)|Frantsesbaso]] <br> Beragarako | Frantsesbaso_trikuharria._Ikuspegi_orokorra_01_(Campoarrondo_2013).jpg | [[Frantsesbaso trikuharria (eu)|Frantsesbaso]] <br> Beragarako zista | ||
Agerreburu_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | Agerreburu_01_(Gipuzkoako_ondarea).jpg | [[Agerreburu trikuharria (eu)|Agerreburu]] <br> Bergarako trikuharria | ||
Argazkirik_ez.jpg | Argazkirik_ez.jpg | [[Egizabalko Muñoa tumulua (eu)|Egizabalko Muñoa]] <br> Bergarako tumulua | ||
</gallery> | </gallery> | ||
| 60. lerroa: | 65. lerroa: | ||
43.182508, -2.385586 ~[[Atxolin trikuharria (eu) |Atxolin]]; | 43.182508, -2.385586 ~[[Atxolin trikuharria (eu) |Atxolin]]; | ||
43.181873, -2.384756 ~[[Atxolin Txiki tumulua (eu) |Atxolin Txiki]]; | 43.181873, -2.384756 ~[[Atxolin Txiki tumulua (eu) |Atxolin Txiki]]; | ||
43.181960, -2.384923 ~[[Atxolin Txiki II zista (eu) |Atxolin Txiki II]]; | |||
43.147664, -2.376553 ~[[Egizabalko Muñoa tumulua (eu) |Egizabalko Muñoa]]; | 43.147664, -2.376553 ~[[Egizabalko Muñoa tumulua (eu) |Egizabalko Muñoa]]; | ||
43.155742, -2.363939 ~[[Frantsesbaso trikuharria (eu) |Frantsesbaso]]; | 43.155742, -2.363939 ~[[Frantsesbaso trikuharria (eu) |Frantsesbaso]]; | ||
43.186225, -2.395418 ~[[Gizaburua tumulua (eu) |Gizaburua]]; | 43.186225, -2.395418 ~[[Gizaburua tumulua (eu) |Gizaburua]]; | ||
43.192054, -2.412338 ~[[Gortazar zista (eu) |Gortazar]]; | |||
43.184750, -2.392810 ~[[Iruiya trikuharria (eu) |Iruiya]]; | 43.184750, -2.392810 ~[[Iruiya trikuharria (eu) |Iruiya]]; | ||
43.176651, -2.368456 ~[[Irukurutzeta trikuharria (eu) |Irukurutzeta]]; | 43.176651, -2.368456 ~[[Irukurutzeta trikuharria (eu) |Irukurutzeta]]; | ||
| 71. lerroa: | 78. lerroa: | ||
43.163720, -2.361898 ~[[Maurketa tumulua (eu) |Maurketa]]; | 43.163720, -2.361898 ~[[Maurketa tumulua (eu) |Maurketa]]; | ||
43.179069, -2.377549 ~[[Naasiko Goena tumulua (eu) |Naasiko Goena]]; | 43.179069, -2.377549 ~[[Naasiko Goena tumulua (eu) |Naasiko Goena]]; | ||
43.188757, -2.401663 ~[[Otsoaldasoro I zista (eu) |Otsoaldasoro I]]; | |||
43.188094, -2.401243 ~[[Otsoaldasoro II zista (eu) |Otsoaldasoro II]]; | |||
43.187640, -2.399526 ~[[Otsoaldasoro III zista (eu) |Otsoaldasoro III]]; | |||
43.180285, -2.380859 ~[[Pagobedeinkatu tumulua (eu) |Pagobedeinkatu]]; | 43.180285, -2.380859 ~[[Pagobedeinkatu tumulua (eu) |Pagobedeinkatu]]; | ||
43.183926, -2.388119 ~[[Sabua tumulua (eu) |Sabua]] | 43.183926, -2.388119 ~[[Sabua tumulua (eu) |Sabua]] | ||
| 81. lerroa: | 91. lerroa: | ||
Mendilerro horretako hainbat megalito Karakatetik bisita daitezke; Soraluzetik errepidea igotzen da Karakateraino, autoz joan nahi izanez gero. Karakatetik, ekialde-hegoekialderantz doan mendilerroari edo gailurren segidari jarraitu behar zaio. | Mendilerro horretako hainbat megalito Karakatetik bisita daitezke; Soraluzetik errepidea igotzen da Karakateraino, autoz joan nahi izanez gero. Karakatetik, ekialde-hegoekialderantz doan mendilerroari edo gailurren segidari jarraitu behar zaio. | ||
Karakatetik kilometro eta erdi eskasera, [[Gizaburua tumulua (eu)|Gizaburuako | Karakatetik kilometro eta erdi eskasera, [[Gizaburua tumulua (eu)|Gizaburuako zistaren]] tumulu hondatua bistaratuko dugu lehenbizi. Bideari jarraituz, 250 metrora, Idoiako (Idoi) zelaigunearen hegoaldeko muturrean, inguruneari izena ematen dion putzutik 60 metro hegoaldera, hortxe da [[Iruia trikuharria (eu)|Iruiyako trikuharria]], harkaitz batzuen ondoan. | ||
Norabide berari jarraituz, 600 metro ingurura, [[Atxolin trikuharria (eu)|Atxolingo trikuharria]] dago; Atxolin gainaren altuera zehazten duen erpin geodesikoaren ondoan, hain zuzen. Ekialderantz jarraituta, 100 metrora, [[Atxolin Txiki tumulua (eu)|Atxolin Txikiko tumulua]] bistaratuko | Norabide berari jarraituz, 600 metro ingurura, [[Atxolin trikuharria (eu)|Atxolingo trikuharria]] dago; Atxolin gainaren altuera zehazten duen erpin geodesikoaren ondoan, hain zuzen. Ekialderantz jarraituta, 100 metrora, [[Atxolin Txiki tumulua (eu)|Atxolin Txikiko tumulua]] eta [[Atxolin Txiki II zista (eu)|Atxolin Txiki II zista ]] bistaratuko ditugu. [[Aizkoin tumulua (eu)|Aizkoingo tumulua]] 170 metro hego-ekialdera dago, eta 200 metrotara ekialde-hegoekialderuntz [[Pagobedeinkatu tumulua (eu)|Pagobedeinkatuko tumulua]]. Noranzko berean aurrera, 300 metrotara, [[Naasiko Goena tumulua (eu)|Naasiko Goenako tumulua]] dago. Eta 500 metro aurrerago, norabide berari eutsita betiere, [[Kutzebakaar tumulua (eu)|Kutzebakaarreko tumulua]]. | ||
Puntu horretan, hego-hegomendebaldera 400 bat metro jaitsiz gero, [[Aizpuruko Zabala trikuharria (eu)|Aizpuruko Zabalako trikuharria]] begietsiko dugu. Kutzebakaarretik bertatik ekialde-iparekialderantz jarraituta, berriz, [[Arribiribilleta zutarria (eu)|Arribiribilletako zutarria]] aurkituko dugu lehenbizi, eta aurrerago, Irukurutzetako gailurraren atarian, [[Irukurutzeta trikuharria (eu)|Irukurutzetako trikuharria]]. | Puntu horretan, hego-hegomendebaldera 400 bat metro jaitsiz gero, [[Aizpuruko Zabala trikuharria (eu)|Aizpuruko Zabalako trikuharria]] begietsiko dugu. Kutzebakaarretik bertatik ekialde-iparekialderantz jarraituta, berriz, [[Arribiribilleta zutarria (eu)|Arribiribilletako zutarria]] aurkituko dugu lehenbizi, eta aurrerago, Irukurutzetako gailurraren atarian, [[Irukurutzeta trikuharria (eu)|Irukurutzetako trikuharria]]. | ||
| 122. lerroa: | 132. lerroa: | ||
Aranzadi, Barandiaran eta Egurenen kanpainaz geroztik ez zen ez zen gauza handirik egin urteetan. Aipamenak egin ziren bibliografian (begira beherago) eta besterik ez. | Aranzadi, Barandiaran eta Egurenen kanpainaz geroztik ez zen ez zen gauza handirik egin urteetan. Aipamenak egin ziren bibliografian (begira beherago) eta besterik ez. | ||
1980. urteko martxoan [[Egizabalko Muñoa tumulua (eu)|Egizabalko Muñoa]] tumuluaren kokapena aurkitu zuten, gainontzekoak baino askoz hegoalderuntz. Hogei urte gehiago, Agarreburu trikuharriaren gertu [[Frantsesbaso trikuharria (eu)|Frantsesbaso]] trikuharria ere topa zuten (2001), Bergarako udalerrian hau ere. | |||
Urte guzti hauetan trikuharrien ezagutza eta oroimena desagertzen joan zen, eta azkenean okerrak sortu izan dira. Esateko, urteetan trikuharri benetakoena uste izan dena ez zen trikuharria, luz azalean agertutako harri bolkanikoen tximini nabarmenena baizik. Herriko arkeologi zaleak hainbat indusketa egin izan dituzte bertan eta, normala denez, ez dute ezer topatu. | Urte guzti hauetan trikuharrien ezagutza eta oroimena desagertzen joan zen, eta azkenean okerrak sortu izan dira. Esateko, urteetan trikuharri benetakoena uste izan dena ez zen trikuharria, luz azalean agertutako harri bolkanikoen tximini nabarmenena baizik. Herriko arkeologi zaleak hainbat indusketa egin izan dituzte bertan eta, normala denez, ez dute ezer topatu. | ||
Aipatzea merezi | Aipatzea merezi dute gazte taldeen ekintzek. 1970-1980 urteak izango ziren eta, beste leku askoren moduan, inguruan bazegoen kultura aldetik mugimendu bizia. Eta Soraluzeko talde batek mendigaineko trikuharri bat berreraikitzea erabaki zuten. Asteburu batean mendigainera igo, kamioi eta guzti, eta kamararen goiko harlosa bere tokira eramatzen saiatu ziren... baina ezin! handik denbora batera Rafael Castellanok ''susedidoa'' jaso zuen ''La Voz de España'' egunkarian, ''Parrastadak'' izeneko zutabean. Bergarako beste talde batek, aldiz, [[Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria (eu)|Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria]] berreraikitzen ere saiatu zen, baina alferrik. | ||
Azkenik, 2002 urtean Aranzadi Elkarteak, Jesus Altunaren gidaritzapean<ref>Orduan 237 multzo megalitikoak ezagutzen baziren, 2001 urtean 125 identifikatu zituzten eta gainontzekoak hurrengo urtean.</ref>, Elosua-Plazentziako megalitoak identifikatu zituzten, bakoitzari bere plaka jarriz: | |||
[[Agerreburu trikuharria (eu)|Agerreburu]] trikuharria, [[Aizpuruko Zabala trikuharria (eu)|Aitzpuruko Zabala]] trikuharria, [[Aizkoin tumulua (eu)|Aizkoin]] tumulua, [[Atxolin trikuharria (eu)|Atxolin]] trikuharria, [[Atxolin Txiki trikuharria (eu)|Atxolin Txiki]] trikuharria, [[Gizaburua tumulua (eu)|Gizaburua]] trikuharria, [[Iruiya trikuharria (eu)|Iruiya]] trikuharria, [[Irukurutzeta trikuharria (eu)|Irukurutzeta]] trikuharria, [[Keixeta tumulua (eu)|Keixeta]] tumulua, [[Keixetako Egiya (iparraldea) trikuharria (eu)|Keixetako Egiya (iparraldea)]] trikuharria, [[Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria (eu)|Keixetako Egiya (hegoaldea)]] tumulua, [[Kutzebakaar tumulua (eu)|Kurutzebakaar]] tumulua, [[Maurketa tumulua (eu)|Maurketa]] tumulua, [[Naasiko Goena tumulua (eu)|Naasiko Goena]] tumulua, [[Pagobedeinkatu tumulua (eu)|Pagobedeinkatu]] tumulua eta Trekutz tumulua. | |||
==''Arbasoak'' egitasmoa== | ==''Arbasoak'' egitasmoa== | ||
::<small>''Sarrera nagusia:''</small> [[Arbasoak egitasmoa (eu)]] | ::<small>''Sarrera nagusia:''</small> [[Arbasoak egitasmoa (eu)]] | ||
Egitasmoaren helburua Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa balioan jartzea da | Egitasmoaren helburua Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa balioan jartzea da. Estazio megalitikoaren inguruko hiru herriek hartzen dute parte: Bergara, Elgoibar eta Soraluze. | ||
Orain arteko indusketa kanpainak eta emaitzak: | |||
{| class="wikitable" style="text-align:center" | {| class="wikitable" align="center" style="text-align:center" | ||
! width="100 px" style="background:Tan" | | ! width="100 px" style="background:Tan" | Kanpaina/k | ||
! width="200 px" style="background:Tan" | Tokia | ! width="200 px" style="background:Tan" | Tokia | ||
! width="400 px" style="background:Tan" | Emaitzak | ! width="400 px" style="background:Tan" | Emaitzak | ||
! width="100 px" style="background:Tan" | Gehiago jakiteko | ! width="100 px" style="background:Tan" | Gehiago jakiteko | ||
|- | |- | ||
| | | 2012-2017 | ||
| Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa | |||
| Miaketa eta katak: Arribiribilleta zutarria zela egiaztatu, Gizaburua oso interesgarria zela, zista bat, hainbat harri-lanabes... | |||
| [[Arbasoak egitasmoa (eu)#Informazioa eta dokumentazioa | ''sakatu hemen'']] | |||
|- | |||
| 2012, 2014 | |||
| [[Arribiribilleta zutarria (eu)|Arribiribilleta]] | | [[Arribiribilleta zutarria (eu)|Arribiribilleta]] | ||
| | | Zutarria zutik jarri | ||
| [[Arribiribilleta zutarria. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | | [[Arribiribilleta zutarria. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | ||
|- | |||
| 2015 | |||
| [[Atxolin Txiki II zista (eu)|Atxolin Txiki II zista]] | |||
| [[Atxolin Txiki tumulua (eu)|Atxolin Txiki tumuluaren]] ondoan aurkitutako monumentua zista zela egiaztatu zuten. | |||
| | |||
|- | |- | ||
| 2016-2017 | | 2016-2017 | ||
| [[Gizaburua tumulua (eu)|Gizaburua tumulua]] | | [[Gizaburua tumulua (eu)|Gizaburua tumulua]] | ||
| | | Estazio megalitiko osoan baino material gehiago aurkitu dute, eta oso kalitate onekoa: giza hezurrak, zeramika, Brontze Aroko bi errauste... | ||
| [[Gizaburua tumulua. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | | [[Gizaburua tumulua. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | ||
|- | |- | ||
| 2018 | | 2014, 2018 | ||
| [[Keixetako Egiya (hegoaldea) (eu)|Keixetako Egiya (hegoaldea)]] | | [[Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria (eu)|Keixetako Egiya (hegoaldea)]] | ||
| | | Trikuharriaren berreraiketa | ||
| [[Keixetako Egiya (hegoaldea). Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | | [[Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | ||
|- | |- | ||
| 2018 | | 2018 | ||
| [[Irukurutzeta trikuharria (eu)|Irukurutzeta trikuharria]] | | [[Irukurutzeta trikuharria (eu)|Irukurutzeta trikuharria]] | ||
| '' | | Kamara induskatu, laginak hartu eta tumulua garbitu | ||
| [[Irukurutzeta | | [[Irukurutzeta trikuharria. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | ||
|- | |||
| 2019 | |||
| [[Agerreburu trikuharria (eu)|Agerreburu trikuharria]] | |||
| Kamara induskatu, laginak hartu eta tumulua garbitu. Leundutako aizkora agertu da <br> Honetaz gain, [[Irukurutzeta trikuharria (eu)|Irukurutzeta]], [[Frantsesbaso trikuharria (eu)|Frantsesbaso]] eta [[Sabua tumulua (eu)|Sabua]] indusi dituzte | |||
| [[Agerreburu trikuharria. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | |||
|- | |||
| 2020 | |||
| [[Aizpuruko Zabala trikuharria (eu)|Aizpuruko Zabala trikuharria]] | |||
| Trikuharriaren erdian industuaz gain, alboan ere kata bat egin zuten. <br> Honetaz gain, [[Sabua tumulua (eu)|Sabua]] tumuluko lanak bukatu zituzten. | |||
| [[Aizpuruko Zabala trikuharria. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | |||
|- | |||
| 2021 | |||
| [[Agarreburu trikuharria (eu)|Agarreburu trikuharria]] | |||
| Trikuharria berregin zuten. <br> Honetaz gain, [[Aizpuruko Zabala trikuharria (eu)|Aizpuruko Zabala trikuharria]]ren ondoko etxola aztarnak induskatu zituzten. | |||
| [[Agarreburu trikuharria. Indusketak (eu)| ''sakatu hemen'']] | |||
|- | |||
| 2022 | |||
| [[Gortazar zista (eu)|Gortazar zista]] <br> [[Otsoaldasoro I zista (eu)|Otsoaldasoro I zista]] <br> [[Otsoaldasoro II zista (eu)|Otsoaldasoro II zista]] <br> [[Otsoaldasoro III zista (eu)|Otsoaldasoro III zista]] | |||
| Kortazarreko Haitza eta Gizaburuaren artean parke eolikoa eraikitzeko asmoa zela eta, azterketa batek lau megalito berri antzeman eta azaleratu zituen. | |||
| [[Prospección arqueológica en Karakate-Iruiya (eu) | ''sakatu hemen'']] | |||
|} | |} | ||
Kanpaina hauei ikerketa lanak gehitu beharko zaizkie, noski, zabalkunde lanak eta 2019an hasitako seinalizazio plana. | |||
Honetaz gain, Soraluzeko Udalak lur erosketei ekin dio poliki poliki: megalitoen inguruko lur sailak publikoak izanda, errezagoa da babestea eta ikertzea. | Honetaz gain, Soraluzeko Udalak lur erosketei ekin dio poliki poliki: megalitoen inguruko lur sailak publikoak izanda, errezagoa da babestea eta ikertzea. | ||
[[Fitxategi: Agerreburu trikuharria. Lurrontzia (Eusko Jaurlaritza).jpg | thumb | right | 300px | Agarreburun topatutako lurrontzia]] | |||
==Mendigaineko bilduma== | |||
::<small>''Sarrera nagusia:''</small> [[Mendigaineko bilduma (eu)]] | |||
Elosua-Soraluze estazio megalitikoan aurkitutako piezek, 1921 urteko miaketan zein [[Arbasoak egitasmoa (eu)|''Arbasoak'']] egitasmoaren barruan topatutakoek, oso bilduma polita osatzen dute. | |||
Mota askotako aztarnak topa dituzte: giza hezurrak, zeramika, lanabesak eta apaingarriak. Azpimarratzekoak bi lurrontzi ([[Agerreburu trikuharria (eu) |Agerreburu]] 1921 eta [[Gizaburua trikuharria (eu) |Gizaburua]] 2016), bi aizkora ([[Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria (eu) |Keixetako Egiya Hegoaldea]] 1921 eta [[Agerreburu trikuharria (eu) |Agerreburu]] 2019), gezi punta bat ([[Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria (eu) |Keixetako Egiya (hegoaldea)]] 1921), arkulari besokoa ([[Gizaburua trikuharria (eu) |Gizaburua]] 2017), eskuzko errotak ([[Sabua tumulua (eu) |Sabua]] 2019, [[Gortazar zista (eu) |Gortazar zista]] 2022) eta zilarrezko eraztunak ([[Gizaburua tumulua (eu) |Gizaburua]] 2017). | |||
Gehienak Gipuzkoako [[#Gordailua|''Gordailuan'']] daude, nahiz eta Aranzadi, Barandiaren eta Egurenek topatutako asko galduta egon: argazkiak besterik ez dira geratzen. | |||
==Bibliografia== | ==Bibliografia== | ||
{| class="wikitable col1cen col2cen col3cen" | ::<small>Liburuez gain, hainbat artikulu agertu dira aldizkari eta egunkarietan. Gehiago jakiteko, sakatu [[Bibliografia. Artikuluak (eu)#Historiaurrea | ''hemen'']].</small> | ||
{| class="wikitable col1cen col2cen col3cen col4cen" align="center" | |||
! width= "50 px" style="background:Tan" | Urtea | ! width= "50 px" style="background:Tan" | Urtea | ||
! width="400 px" style="background:Tan" | Izenburua | ! width="400 px" style="background:Tan" | Izenburua | ||
| 195. lerroa: | 257. lerroa: | ||
|- | |- | ||
| 2013 || [[Dolmenen ibilbidea (eu) | Dolmenen ibilbidea PR-Gi 94. Mapa]] || Debegesa || | | 2013 || [[Dolmenen ibilbidea (eu) | Dolmenen ibilbidea PR-Gi 94. Mapa]] || Debegesa || | ||
|- | |||
| 2022 || [[Prospección arqueológica en Karakate-Iruiya (eu) | Prospección arqueológica en Karakate-Iruiya]] || Aranzadi Zientzia Elkartea || Jesus Tapia | |||
|- | |||
| 2022 || [[Elosua-Plazentzia (eu) | Elosua-Plazentzia. Dolmenen ibilbidea ]] || Aranzadi Zientzia Elkartea || Jesus Tapia et al. | |||
|} | |} | ||
==Erreferentziak== | ==Erreferentziak== | ||
* [https://www.debabarrenaturismo.com/eu/dolmenen-ibilbidea Dolmenen ibilbidea]. Mikro site web (Debabarrena Turismoa). | |||
[[Kategoria: Historiaurrea]] | [[Kategoria: Historiaurrea]] | ||
[[Kategoria: Soraluze]] | [[Kategoria: Soraluze]] | ||
Hauxe da oraingo bertsioa, 23:40, 13 iraila 2022 data duena
| Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa | |
|---|---|
| |
| Estiloa | Historiaurrekoa |
| Mendea | Neolito-Brontzea |
| Kokapena | Mendigain/ Muskiritzu |
| Mota | Ondarea |
Azalpena
Elosua-Plazentziako estazio megalitikoa Urola eta Deba ibaien arroa banatzen dituen mendilerroan dago, Karakateko gailurra eta Elosua herriaren artean.
Bertako monumentuak Soraluze, Elgoibar, Bergara, Azkoitia eta Antzuolako udalerrietan sakabanatuta daude. Iturriaren arabera kopurua desberdina da, baina guztira 19 monumentu antzeman izan dira (7 trikuharri, 11 tumulu eta zutarri bat). Izendapenaren ostean hiru zista topa zituzten: Atxolin Txiki, Gortazar eta Otsoaldasoro. Honetaz gain, bada Elosua-Plazentzia estazio megalitikoan Trekutz tumulua sartzen duena[1], nahiz eta bost kilometro hegoaldera dagoena, Antzuolako lurretan. Tumulu hau 1921 urtean Jose Miguel de Barandiaranek berak antzeman zuen.
Megalito multzo hau, Gipuzkoako Lurralde Historikoan zehaztuta dauden beste 27rekin batera, Eusko Jaurlaritzak ekainaren 24ean ateratako 137/2003 Dekretu bidez Sailkatutako Kultur Ondasun izendaturik dago, Monumentu multzo kategoriarekin. Ordutik, megalito bakoitzari kartel bana jarri zioten, bere ezaugarriekin.
Trikuharri izenarekin ezagunak diren eraiketak gure herriko lehen arkitekturak dira. Hildakoak ehorzteko hilobi kolektiboak dira, artzain tradizioko taldeek eraikiak Kobre- eta Brontze-Aroetan batik-bat, duela 5000 eta 3000 urte artean.
Eskuarki, poligono formako hilobi-ganbara izaten dute, hainbat harlauzez eta zutikako bloke batzuek osatua, erabat estaltzen duten tumulu batez edo oinarri biribileko harri eta lur pila ordenatu batez ere osatua. Barruan gorpuak ehortzen zituzten egoneroko objektuekin eta eskaintzekin batera.
Tumuluak garai berekoak dira, baina kasu honetan tamaina txikiago ganberatxo bat izan ohi dute (batzuek ez dute ganberarik), eta gorpuzkinak lurperatu edota errausteko errituekin lotuta zeuden.
Jentilekin eta beste pertsonaia mitologiko batzuekin loturik, gaur egun eraiketa hauek izan ohi duten itxura nahasia altxor-bilaketen errua da gehienbat, garai batean jendeak uste baitzuen hilobietan altxorrak lurperatzen zirela.
Ondare Monumental hau badela jakitea ezinbestekoa da gure iraganeko ondarea ulertu eta hartza gozatzeko, bai eta hura behar lege zaintzen eta geroko belaunaldiei helarazten ahalegintzeko ere. Euskal Herriko arkeologia orokorra eta, bereziki, Deba bailarakoa aztertzerakoan, garrantzia handia du estazio megalitiko honek.
Trikuharri eta tumuluak
(handitzeko, sakatu gainean)
Gortazar
Soraluzeko zista
Otsoaldasoro I
Soraluzeko zista
Otsoaldasoro II
Soraluzeko zista
Otsoaldasoro III
Soraluzeko zista
Gizaburua
Soraluzeko trikuharria
Iruiya
Soraluzeko trikuharria
Sabua
Soraluzeko zista
Atxolin
Soraluzeko trikuharria
Atxolin Txiki
Soraluzeko tumulua
Atxolin Txiki II
Soraluzeko zista
Aizkoin
Soraluzeko tumulua
Pagobedeinkatu
Soraluzeko tumulua
Naasiko Goena
Soraluzeko tumulua
Kutzebakaar
Bergarako tumulua
Aizpuruko Zabala
Soraluzeko trikuharria
Arribiribilleta
Soraluzeko zutarria
Irukurutzeta
Bergarako trikuharria
Keixeta
Bergarako trikuharria
Keixetako Egiya (iparraldea)
Bergarako tumulua
Keixetako Egiya (hegoaldea)
Bergarako trikuharria
Maurketa
Bergarako tumulua
Frantsesbaso
Beragarako zista
Agerreburu
Bergarako trikuharria
Egizabalko Muñoa
Bergarako tumulua
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
._Ikuspegi_orokorra_01_(Eusko_Jaurlaritza).jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Mapa
Bisita
Karakatetik Irukurutzetara
Mendilerro horretako hainbat megalito Karakatetik bisita daitezke; Soraluzetik errepidea igotzen da Karakateraino, autoz joan nahi izanez gero. Karakatetik, ekialde-hegoekialderantz doan mendilerroari edo gailurren segidari jarraitu behar zaio.
Karakatetik kilometro eta erdi eskasera, Gizaburuako zistaren tumulu hondatua bistaratuko dugu lehenbizi. Bideari jarraituz, 250 metrora, Idoiako (Idoi) zelaigunearen hegoaldeko muturrean, inguruneari izena ematen dion putzutik 60 metro hegoaldera, hortxe da Iruiyako trikuharria, harkaitz batzuen ondoan.
Norabide berari jarraituz, 600 metro ingurura, Atxolingo trikuharria dago; Atxolin gainaren altuera zehazten duen erpin geodesikoaren ondoan, hain zuzen. Ekialderantz jarraituta, 100 metrora, Atxolin Txikiko tumulua eta Atxolin Txiki II zista bistaratuko ditugu. Aizkoingo tumulua 170 metro hego-ekialdera dago, eta 200 metrotara ekialde-hegoekialderuntz Pagobedeinkatuko tumulua. Noranzko berean aurrera, 300 metrotara, Naasiko Goenako tumulua dago. Eta 500 metro aurrerago, norabide berari eutsita betiere, Kutzebakaarreko tumulua.
Puntu horretan, hego-hegomendebaldera 400 bat metro jaitsiz gero, Aizpuruko Zabalako trikuharria begietsiko dugu. Kutzebakaarretik bertatik ekialde-iparekialderantz jarraituta, berriz, Arribiribilletako zutarria aurkituko dugu lehenbizi, eta aurrerago, Irukurutzetako gailurraren atarian, Irukurutzetako trikuharria.
Puntu horretatik hegoaldera dauden megalitoak bisitatzen jarrai dezakegu, baina geratzen diren horietara iristeko egokiagoa da mendilerroaren beste muturretik abiatzea. Elosuatik, alegia.
Elosuatik Irukurutzetara
Elosuatik Agerreburu mendira igo behar da lehenbizi. Errepikagailu bat dago gainean. Tontorra bera jo gabe, kaskotik 140 metro ipar-iparmendebaldera, pistatik hurbil, Agerreburuko trikuharria dago. Ur-banalerroari iparrerantz jarraituta, 1.200 metro ingurura, Maurketako tumulua bistaratuko dugu.
Ur-banalerroari berari iparrerantz jarraituz, 500 bat metrora, hor da Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria. Oso hurbil, 100 metro ipar-mendebaldera, Keixetako Egiya (iparraldea) tumulua, eta 300 metrora Keixetako tumulua. Hor da Irukurutzeta gailurraren magala, Karakatetik abiatuta iritsitako toki bera.
Dolmenen ibilbidea
Estazio megalitikoan bost bide diseinatu dira: hiru Soraluze, Elgoibar eta Bergaratik bertatatzeko, eta beste bi estazio bera ibiltzeko. Bostak ala bostak ibilbide batean bildu dira, PR-Gi 94 Dolmenen ibilbidea izenekoa.
Bada mapa bat ibilbide honen bost bideak biltzen dituena.
Indusketa historikoak
1920.eko gabonetan José Miguel de Barandiaran eta José Ignacio bere anaia Irukurutzeta inguruan egon ziren, eta hainbat trikuharri eta tumulu topa zituzten. Hurrengo urteko ekainak 2an beste txangoa egin zuen, kasu honetan bi soraluzetarrekin, Carlos Orueta doktorea eta Eugenio de Arrillaga abadea.
Udan, Elosura etorri zen, bertako mendilerroko trikuharrien miaketa egiteko. Berarekin Telesforo de Aranzadi eta Enrique de Eguren arkeologoak etorri ziren (los tres tristes trogloditas, hiru kobazulozale tristeak). Lan hauetan Carlos Orueta jaunaren laguntza izan zuten.
Ekainak 30an heldu ziren Elosuara, eta Francisco de Zaloña bertako parrokoak etxean hartu zituen. Biharamuna, uztailak lehena, prestaketetan eman zuten.
Kontratatutako langileek, denak Soraluzekoak, agindua zuten uztailak 2an Irukurutzetara igotzeko. Altxor bilatzaileen beldurrez bertatik hasi ziren ikerketak, leku nabarmenena delako. Arribiribilletatik pasa eta gero, Aizpuruko Zabala induskatzen hasi ziren. Uztailak 3an ez ziren lanera irten, domeka zelako. Eta biharamuenean Aizpuruko Zabala trikuharriaren lanak bukatu zituzten.
Uztailak 5ean Kutzebakar eta Naasiko Goena miatu zituzten, eta 6an, berriz, Pagobedeinkatu eta Azkoini ekin zieten. 7an Atxolin Txiki, Atxolin eta Sabua. 8an Iruiya eta Gizaburua aztertu zituzten, eta bazkalostean atzera jo zuten, Elosua aldera, Keixeta ikertzeko.
Uztailak 9a laneko azken eguna izan zen. Keixetako Egiya (hegoaldea), Keixetako Egiya (iparraldea), Maurketa eta Agerreburu induskatu eta gero, langileekin zorrak kitatu zituzten. Biharamunean Francisco de Zaloña eta Carlos Oruetari agur esan eta etxera bueltatu ziren.
Gipuzkoako Aldundiak miaketa ordaindu zuenez, bukatzerakoan txostena idatzi eta argitaratu zuten.
.jpg)
Urte luzeko tartea
Aranzadi, Barandiaran eta Egurenen kanpainaz geroztik ez zen ez zen gauza handirik egin urteetan. Aipamenak egin ziren bibliografian (begira beherago) eta besterik ez.
1980. urteko martxoan Egizabalko Muñoa tumuluaren kokapena aurkitu zuten, gainontzekoak baino askoz hegoalderuntz. Hogei urte gehiago, Agarreburu trikuharriaren gertu Frantsesbaso trikuharria ere topa zuten (2001), Bergarako udalerrian hau ere.
Urte guzti hauetan trikuharrien ezagutza eta oroimena desagertzen joan zen, eta azkenean okerrak sortu izan dira. Esateko, urteetan trikuharri benetakoena uste izan dena ez zen trikuharria, luz azalean agertutako harri bolkanikoen tximini nabarmenena baizik. Herriko arkeologi zaleak hainbat indusketa egin izan dituzte bertan eta, normala denez, ez dute ezer topatu.
Aipatzea merezi dute gazte taldeen ekintzek. 1970-1980 urteak izango ziren eta, beste leku askoren moduan, inguruan bazegoen kultura aldetik mugimendu bizia. Eta Soraluzeko talde batek mendigaineko trikuharri bat berreraikitzea erabaki zuten. Asteburu batean mendigainera igo, kamioi eta guzti, eta kamararen goiko harlosa bere tokira eramatzen saiatu ziren... baina ezin! handik denbora batera Rafael Castellanok susedidoa jaso zuen La Voz de España egunkarian, Parrastadak izeneko zutabean. Bergarako beste talde batek, aldiz, Keixetako Egiya (hegoaldea) trikuharria berreraikitzen ere saiatu zen, baina alferrik.
Azkenik, 2002 urtean Aranzadi Elkarteak, Jesus Altunaren gidaritzapean[2], Elosua-Plazentziako megalitoak identifikatu zituzten, bakoitzari bere plaka jarriz: Agerreburu trikuharria, Aitzpuruko Zabala trikuharria, Aizkoin tumulua, Atxolin trikuharria, Atxolin Txiki trikuharria, Gizaburua trikuharria, Iruiya trikuharria, Irukurutzeta trikuharria, Keixeta tumulua, Keixetako Egiya (iparraldea) trikuharria, Keixetako Egiya (hegoaldea) tumulua, Kurutzebakaar tumulua, Maurketa tumulua, Naasiko Goena tumulua, Pagobedeinkatu tumulua eta Trekutz tumulua.
Arbasoak egitasmoa
- Sarrera nagusia: Arbasoak egitasmoa (eu)
Egitasmoaren helburua Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa balioan jartzea da. Estazio megalitikoaren inguruko hiru herriek hartzen dute parte: Bergara, Elgoibar eta Soraluze.
Orain arteko indusketa kanpainak eta emaitzak:
| Kanpaina/k | Tokia | Emaitzak | Gehiago jakiteko |
|---|---|---|---|
| 2012-2017 | Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa | Miaketa eta katak: Arribiribilleta zutarria zela egiaztatu, Gizaburua oso interesgarria zela, zista bat, hainbat harri-lanabes... | sakatu hemen |
| 2012, 2014 | Arribiribilleta | Zutarria zutik jarri | sakatu hemen |
| 2015 | Atxolin Txiki II zista | Atxolin Txiki tumuluaren ondoan aurkitutako monumentua zista zela egiaztatu zuten. | |
| 2016-2017 | Gizaburua tumulua | Estazio megalitiko osoan baino material gehiago aurkitu dute, eta oso kalitate onekoa: giza hezurrak, zeramika, Brontze Aroko bi errauste... | sakatu hemen |
| 2014, 2018 | Keixetako Egiya (hegoaldea) | Trikuharriaren berreraiketa | sakatu hemen |
| 2018 | Irukurutzeta trikuharria | Kamara induskatu, laginak hartu eta tumulua garbitu | sakatu hemen |
| 2019 | Agerreburu trikuharria | Kamara induskatu, laginak hartu eta tumulua garbitu. Leundutako aizkora agertu da Honetaz gain, Irukurutzeta, Frantsesbaso eta Sabua indusi dituzte |
sakatu hemen |
| 2020 | Aizpuruko Zabala trikuharria | Trikuharriaren erdian industuaz gain, alboan ere kata bat egin zuten. Honetaz gain, Sabua tumuluko lanak bukatu zituzten. |
sakatu hemen |
| 2021 | Agarreburu trikuharria | Trikuharria berregin zuten. Honetaz gain, Aizpuruko Zabala trikuharriaren ondoko etxola aztarnak induskatu zituzten. |
sakatu hemen |
| 2022 | Gortazar zista Otsoaldasoro I zista Otsoaldasoro II zista Otsoaldasoro III zista |
Kortazarreko Haitza eta Gizaburuaren artean parke eolikoa eraikitzeko asmoa zela eta, azterketa batek lau megalito berri antzeman eta azaleratu zituen. | sakatu hemen |
Kanpaina hauei ikerketa lanak gehitu beharko zaizkie, noski, zabalkunde lanak eta 2019an hasitako seinalizazio plana.
Honetaz gain, Soraluzeko Udalak lur erosketei ekin dio poliki poliki: megalitoen inguruko lur sailak publikoak izanda, errezagoa da babestea eta ikertzea.
.jpg)
Mendigaineko bilduma
- Sarrera nagusia: Mendigaineko bilduma (eu)
Elosua-Soraluze estazio megalitikoan aurkitutako piezek, 1921 urteko miaketan zein Arbasoak egitasmoaren barruan topatutakoek, oso bilduma polita osatzen dute.
Mota askotako aztarnak topa dituzte: giza hezurrak, zeramika, lanabesak eta apaingarriak. Azpimarratzekoak bi lurrontzi (Agerreburu 1921 eta Gizaburua 2016), bi aizkora (Keixetako Egiya Hegoaldea 1921 eta Agerreburu 2019), gezi punta bat (Keixetako Egiya (hegoaldea) 1921), arkulari besokoa (Gizaburua 2017), eskuzko errotak (Sabua 2019, Gortazar zista 2022) eta zilarrezko eraztunak (Gizaburua 2017).
Gehienak Gipuzkoako Gordailuan daude, nahiz eta Aranzadi, Barandiaren eta Egurenek topatutako asko galduta egon: argazkiak besterik ez dira geratzen.
Bibliografia
- Liburuez gain, hainbat artikulu agertu dira aldizkari eta egunkarietan. Gehiago jakiteko, sakatu hemen.
| Urtea | Izenburua | Aldizkaria | Egilea/k |
|---|---|---|---|
| 1922 | Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia | Diputación de Guipúzcoa. 1-34. San Sebastián | Aranzadi, T. de Barandiaran, J.M. de Eguren, E. de |
| 1953 | Catálogo dolménico del País Vasco | Pirineos 9, 229-378. Zaragoza | Elosegi, J. |
| 1953 | El hombre prehistórico en el País Vasco | Ed. Ekin. Buenos Aires | Barandiaran, J.M. de |
| 1973 | Corpus de materiales de las culturas prehistóricas con cerámica de la población de cavernas del País Vasco Meridional |
Munibe Supl. 1, 1-366 | Apellaniz, J.M. |
| 1975 | Lehen Euskal Herria. Guía ilustrada de prehistoria vasca. Guide ilustré de prehistoire basque | Ed. Gero, Bilbao | Altuna, J. |
| 1980 | Catálogo de túmulos y campos tumulares en EuskaIerria. Su análisis | Kobie 10, 421-447. Bilbao | Galilea, F. |
| 1982 | Carta Arqueológica de Guipúzcoa | Munibe 34, 1-242 + Cartografía | Altuna, J. Mariezkurrena, K. Armendariz, A. Barrio, L. del Ugalde, Tx. Peñalver, X. |
| 1990 | Gipuzkoa. Carta Arqueológica. I. Megalitos | Munibe (Antropologia-Arkeologia) Supl. 7 | Altuna, J. Armendariz, A. Barrio, L. del Etxeberria, F. Mariezkurrena, K. Peñalver, X. Zumalabe, F. |
| 2002 | Gipuzkoa. Carta Arqueologica. Megalitos. Nuevos descubrimientos 1990-2001 |
Munibe (Antropologia-Arkeologia) Supl. 15 | Altuna, J. Barrio, L. del Mariezkurrena, K. |
| 200. | Elosua-Plazentziako estazio megalitikoa. Mapa[3] | Euskal-herria.org | Web orria |
| 2010 | Elosua-Plazentziako estazio megalitikoaren mapa | Eusko Jaurlaritza | |
| 200. | Elosua-Plazentziako megalitoak[4] | Eusko Jaurlaritza | Web orria |
| 2013 | Dolmenen ibilbidea PR-Gi 94. Mapa | Debegesa | |
| 2022 | Prospección arqueológica en Karakate-Iruiya | Aranzadi Zientzia Elkartea | Jesus Tapia |
| 2022 | Elosua-Plazentzia. Dolmenen ibilbidea | Aranzadi Zientzia Elkartea | Jesus Tapia et al. |
Erreferentziak
- Dolmenen ibilbidea. Mikro site web (Debabarrena Turismoa).
- ↑ Trekutz tumulua. Euskal-herria.org
- ↑ Orduan 237 multzo megalitikoak ezagutzen baziren, 2001 urtean 125 identifikatu zituzten eta gainontzekoak hurrengo urtean.
- ↑ Euskal-herria.org. Euskal-herria.org
- ↑ Elosua-Plazentziako megalitoak. Eusko Jaurlaritza