«Armagintza I ibilbidea (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
|||
| (Erabiltzaile berak tartean egindako 4 ekarpen ez dira erakusten) | |||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
Badira bi ibilbide Soraluzen geratu diren armagintzaren aztarnak erakusten dituenak. | Badira bi ibilbide Soraluzen geratu diren armagintzaren aztarnak erakusten dituenak. | ||
Biak zubi nagusitik irtetzen dira. Ibilbide hau Olearaino doa (900 bat metro), eta [[Armagintza II ibilbidea (eu)| bestea]] Mutxaneko | Biak zubi nagusitik irtetzen dira. Ibilbide hau Olearaino doa (900 bat metro), eta [[Armagintza II ibilbidea (eu)| bestea]] Mutxaneko errotara (2.150 bat metro). | ||
Bi ibilbideak osagarriak dira, eta nahi bada batera egin daitezke. | Bi ibilbideak osagarriak dira, eta nahi bada batera egin daitezke. | ||
| 20. lerroa: | 20. lerroa: | ||
43.173717,-2.411735: 43.173048,-2.411145: 43.172845,-2.410641: 43.172567,-2.409187: 43.172238,-2.408597 | 43.173717,-2.411735: 43.173048,-2.411145: 43.172845,-2.410641: 43.172567,-2.409187: 43.172238,-2.408597 | ||
~Zubi nagusitik~Oleako anteparara~cyan~ ~4; | ~Zubi nagusitik~Oleako anteparara~cyan~ ~4; | ||
43.174110,-2.413758: 43. | 43.174110,-2.413758: 43.174059,-2.413930: 43.175260,-2.414313: 43.175704,-2.414197: 43.176130,-2.414268: | ||
43. | 43.176143,-2.414500: 43.176460,-2.414671: 43.176724,-2.413979: 43.177277,-2.414470: 43.177675,-2.415276: | ||
43. | 43.177561,-2.415477: 43.177668,-2.415553: 43.177790,-2.416131: 43.177779,-2.416558: 43.177948,-2.418302: | ||
43.176227,-2.420807: 43.175959,-2.420936: 43.174733,-2.423243: 43.174549,-2.423288: 43.173919,-2.423074: | 43.178149,-2.419037: 43.178218,-2.419750: 43.177918,-2.419829: 43.177928,-2.420118: 43.177591,-2.420381: | ||
43.176796,-2.420182: 43.176410,-2.420824: 43.176227,-2.420807: 43.175959,-2.420936: 43.174733,-2.423243: | |||
43.174549,-2.423288: 43.173919,-2.423074: 43.173366,-2.423313: 43.172544,-2.423224: 43.172420,-2.423267: | |||
~Zubi nagusitik~Mutxaneko putzura~yellow~ ~4; | 43.172251,-2.423602: 43.172195,-2.424809: 43.171898,-2.426411: 43.171499,-2.427046 | ||
~Zubi nagusitik~Mutxaneko putzura~yellow~ ~4; | |||
|zoom = 16 | height = 600 | type = earth | |zoom = 16 | height = 600 | type = earth | ||
}} | }} | ||
Ibilbide honetan, alde batetik, XV eta XVI. mendeko errota asko ikusiko ditugu, bere garaian ekosistema industrial bat osatu zutenak. Eta bestetik, XIX. eta XX. mendeko kañoi fabrikak ere. | |||
==Zubi nagusitik Olearaino== | ==Zubi nagusitik Olearaino== | ||
Hasierako puntua herriko zubi nagusia izango da. | Hasierako puntua herriko zubi nagusia izango da. Ibaian gora begiratu eta, eskumaldean, [[Erregetxe zaharra (eu) | Erregetxe zaharra]] izan zena ikusiko dugu. | ||
Erregetxea izan baino lehen ''Uribarrikoa'' etxea izan zen. XV. mende bukaeran Uribarri Arrasatetik Soraluzera etorri zen, eta aurki herriko arma merkatari garrantzitsuena bihurtu zen; irakurtzen eta idazten jakin ez arren, herriko pertsona aberatsena izan zen. XVI. mende hasieran ''Uribarrikoa'' etxea jaso zuen. Semea, Juan Garcia de Uribarri, Udalarekin batera [[Ibaizabal errota (eu)|Ibaizabaleko errota]] sortu zuen. | |||
XVI. mendeko erdialdean Uribarri dorrea Erret Lantegia izateko alokatu zuten, armak bildu eta aztertzeko, eta 1573 urtean, Soraluzeko suzko armen Lantegia sortu zutenean, bertan ezarri zuten. Hurrengo berrehun urtetan bi aldiz zabaldu behar izan zuten, baina XVIII. mende bukaerako nahikoa hondatuta zegoen. | |||
Gerora, etxebizitzak egiteko erabili bazuten ere, oraindik jatorrizko eraikinaren aztarnak ikus daitezke, errekalderako bi arku handiak, esateko. | Gerora, etxebizitzak egiteko erabili bazuten ere, oraindik jatorrizko eraikinaren aztarnak ikus daitezke, errekalderako bi arku handiak, esateko. | ||
Zubiaren beste aldetik, | Zubiaren beste aldetik, ibaian behera, herriko [[Arane kiroldegia (eu)|kiroldegia]] ikus daiteke. Bertan, 1862. urtetik 1975. arte, [[Fabrika zaharra (eu) | Fabrika zaharra]] egon zen. [[S.A. Euscalduna (eu) | S.A. Euscalduna]]-k jaso zuen, fusilak eta errebolberrak egiteko, eta gero [[The Placencia de las Armas Company Limited (eu)|The Placencia de las Armas Company Limited]] eta [[Sociedad Anónima Placencia de las Armas (eu)|Sociedad Anònima Placencia de las Armas]] enpresek erabili zuten, kainoiak ekoizteko. Hortik ''kainoi fabrika'' izena. | ||
Ostean, zubi nagusitik [[Plaza Zaharra (eu)|Plaza Zaharrera]] joango gara, [[Kalebarren (eu)|Kalebarrenetik]] barrena, eta [[Batzokia (eu)|Batzokiaren]] eskumara joko dugu, erreka aldera. Gure aurrean ikusiko dugu, herriko zaharrenetakoa<ref>1.756 urteko Lamoten mapa ospetsuan agertzen da, Olabarrenakoarekin batera.</ref>. Bildutako ura [[Malmero zentrala (eu) | Malmero errota]]ra eramaten zen, aurretik burnia alntzeko, garia apurtzeko gero eta, azkenik, indarra sortzeko. | Ostean, zubi nagusitik [[Plaza Zaharra (eu)|Plaza Zaharrera]] joango gara, [[Kalebarren (eu)|Kalebarrenetik]] barrena, eta [[Batzokia (eu)|Batzokiaren]] eskumara joko dugu, erreka aldera. Gure aurrean ikusiko dugu, herriko zaharrenetakoa<ref>1.756 urteko Lamoten mapa ospetsuan agertzen da, Olabarrenakoarekin batera.</ref>. Bildutako ura [[Malmero zentrala (eu) | Malmero errota]]ra eramaten zen, aurretik burnia alntzeko, garia apurtzeko gero eta, azkenik, indarra sortzeko. | ||
| 64. lerroa: | 73. lerroa: | ||
Trenbidetik aurrera Osintxurantz joan daiteke, [[Osintxuko ibilbidea (eu)|Osintxuko ibilbidea]] jarraituz. | Trenbidetik aurrera Osintxurantz joan daiteke, [[Osintxuko ibilbidea (eu)|Osintxuko ibilbidea]] jarraituz. | ||
Osintxuko mugan, [[Egotza baserria (eu)|Egotza]] bide azpian, [[Bolu errota (eu)|Bolu]] izeneko burdinola | Osintxuko mugan, [[Egotza baserria (eu)|Egotza]] bide azpian, [[Bolu errota (eu)|Bolu]] izeneko errota eta burdinola egon zen aspaldi. XIX. mende bukaeran erdi erorita zegoen, eta [[Komunikabideak. Trenbidea (eu)|Durango-Zumarraga trenbidea]] egin zutenean bota egin zuten. Gaur egun ez da haren aztarnarik geratzen. | ||
Hauxe da oraingo bertsioa, 18:04, 27 maiatza 2023 data duena
Badira bi ibilbide Soraluzen geratu diren armagintzaren aztarnak erakusten dituenak.
Biak zubi nagusitik irtetzen dira. Ibilbide hau Olearaino doa (900 bat metro), eta bestea Mutxaneko errotara (2.150 bat metro).
Bi ibilbideak osagarriak dira, eta nahi bada batera egin daitezke.
Ibilbide honetan, alde batetik, XV eta XVI. mendeko errota asko ikusiko ditugu, bere garaian ekosistema industrial bat osatu zutenak. Eta bestetik, XIX. eta XX. mendeko kañoi fabrikak ere.
Zubi nagusitik Olearaino
Hasierako puntua herriko zubi nagusia izango da. Ibaian gora begiratu eta, eskumaldean, Erregetxe zaharra izan zena ikusiko dugu.
Erregetxea izan baino lehen Uribarrikoa etxea izan zen. XV. mende bukaeran Uribarri Arrasatetik Soraluzera etorri zen, eta aurki herriko arma merkatari garrantzitsuena bihurtu zen; irakurtzen eta idazten jakin ez arren, herriko pertsona aberatsena izan zen. XVI. mende hasieran Uribarrikoa etxea jaso zuen. Semea, Juan Garcia de Uribarri, Udalarekin batera Ibaizabaleko errota sortu zuen.
XVI. mendeko erdialdean Uribarri dorrea Erret Lantegia izateko alokatu zuten, armak bildu eta aztertzeko, eta 1573 urtean, Soraluzeko suzko armen Lantegia sortu zutenean, bertan ezarri zuten. Hurrengo berrehun urtetan bi aldiz zabaldu behar izan zuten, baina XVIII. mende bukaerako nahikoa hondatuta zegoen.
Gerora, etxebizitzak egiteko erabili bazuten ere, oraindik jatorrizko eraikinaren aztarnak ikus daitezke, errekalderako bi arku handiak, esateko.
Zubiaren beste aldetik, ibaian behera, herriko kiroldegia ikus daiteke. Bertan, 1862. urtetik 1975. arte, Fabrika zaharra egon zen. S.A. Euscalduna-k jaso zuen, fusilak eta errebolberrak egiteko, eta gero The Placencia de las Armas Company Limited eta Sociedad Anònima Placencia de las Armas enpresek erabili zuten, kainoiak ekoizteko. Hortik kainoi fabrika izena.
Ostean, zubi nagusitik Plaza Zaharrera joango gara, Kalebarrenetik barrena, eta Batzokiaren eskumara joko dugu, erreka aldera. Gure aurrean ikusiko dugu, herriko zaharrenetakoa[1]. Bildutako ura Malmero errotara eramaten zen, aurretik burnia alntzeko, garia apurtzeko gero eta, azkenik, indarra sortzeko.
Plaza zaharretik Erregetxera igoko dugu; baina eskileretatik joan beharrean Goikokaletatik gora egingo dugu. Goikokaletan Erregetxeko karkaba ikusiko dugu ezkerraldean. Karkaba hau 1.805 urtean egin zen, Zabaleta erreka estaltzeko eta Erregetxea aurrean esparru zabala sortzeko.
Erregetxera helduta, geratzen diren aztarna bakarrei erreparatuko dizkiegu:mendia eusteko hormak eta atzeko atearen arrastoa. Gainontzeko guztia, 1.804-1.809 artean Erret Lantegia izateko jaso zen eraikin erraldoia, 1.975 urtean eraitsi zuten.
Kotxebidetik gora geltokiraino helduko gara. Bertan, autobus geltokiaren frentean, harri landu handi bat ikusiko dugu: Erregetxeko eguzki erlojua. Bertatzen bagara orduen marrak eta goiko idazkuna irakurriko dugu: Viva Carlos IV 1806.
Ibilbidearen lehen zatia bukatzeko, trenbidetik aurrera egingo dugu 500 bat metro, Bergararuntz, Keixeta errekaraino heldu arte. Trenbidearen beste aldean Olea baserria dago, eta trenbide eta baserriaren artean olaren antepara[2] oso ondo ikus daiteke.
Irudiak
(handitzeko, sakatu gainean)
Erregetxe zaharra
(Oscar Pérez 2017)
Fabrika zaharra
Malmeroneko presa eta erretena
Erregetxea gaur egun
(Google 2013)
Erregetxeko eguzki erlojua
(Óscar Pérez 2016)
Oleako antepara
(J.C. Astiazarán 2018)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
.jpg)
Ibilbidea luzatzeko aukera
Trenbidetik aurrera Osintxurantz joan daiteke, Osintxuko ibilbidea jarraituz.
Osintxuko mugan, Egotza bide azpian, Bolu izeneko errota eta burdinola egon zen aspaldi. XIX. mende bukaeran erdi erorita zegoen, eta Durango-Zumarraga trenbidea egin zutenean bota egin zuten. Gaur egun ez da haren aztarnarik geratzen.