«Arma museoa. Atzekarga pistolak eta errebolberrak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 13:10, 17 martxoa 2024 data duena

Pistolak suzko arma motzak dira. Aurrekargakoak XVI mendetik XIX mendera arte iraun bazuten ere, XIX mendetik aurrera atzekargakoek ordezkatu zituzten.

Soraluzen XIX mendeko bigarren bukaeran egin ziren atzekargako pistolak. Gehienak La Euscalduna enpresak egin zituen, baina lantegi txikiek ere batzuk egin zituzten.

Errebolberrak, bere aldetik, 1835 urtean sortu ziren, Estatu Batuetan, eta Euskal Herrian aldi berean omen^[1].

Soraluzen egindako errebolberrak bi motakoak ziren, armadarako ( Lefaucheaux motakoak) edo norberandakoak (Galand edo velodog motakoak, txirrindulariek txakurrak uxatzeko erabilitakoak).

Lefaucheux pistolak

(argazkiak handitzeko, sakatu gainean)

Lefaucheux bi kanoiko pistola
	Egilea	Amosategui
	Noizkoa	XIX. mendea
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak	AMOSATEGUI PLACENCIA markak Brontzez pabonatua Inoiz Fouchet pistola ere deitua

Pepper box pistolak

Pepper box pistola (Sharp sistema)
	Egilea	La Euscalduna
	Noizkoa	1865
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak	.32 kalibrea, 2 7/8 hazbeteko kainoia FA EUSCALDUNA EN PLACENCIA markak Urrezko marrazkiak kainoian Zizelatuko zilarrezko egitura Kaobazko kirten-azalak Deringer pistola moduan ere ezagutua

Deringer pistola (Euscalduna 1865) Deringer pistola (Euscalduna 1865) Deringer pistola (Euscalduna 1865) Deringer pistola (Euscalduna 1865) Deringer pistola (Euscalduna 1865) Deringer pistola (Euscalduna 1865) Deringer pistola (Euscalduna 1865) Deringer pistola (Euscalduna 1865) Deringer pistola (Euscalduna 1865)

Pepper box pistola (Sharp sistema)
	Egilea	La Euscalduna
	Noizkoa	1870
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak	4 tirokoa

Pepper box pistola (Sharp sistema)
	Egilea	La Euscalduna
	Noizkoa	1875
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak	kalibre 7 mm, 4 tirokoa. Luzeera 16 zm guztira Atzekaldean EUSCALDUNA PLACENCIA grabatua dute.

Pepper box pistola (Euscalduna 1875) Pepper box pistola (Euscalduna 1875) Pepper box pistola (Euscalduna 1875) Pepper box pistola (Euscalduna 1875)

Pepper box pistola
	Egilea	M.A.
	Noizkoa	1877
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak	4 tirokoa M.A. PLACENCIA 1877 markak

Pepper box pistola (Sharp sistema)
	Egilea	La Euscalduna
	Noizkoa	187.
	Kokapena	Guadalajarako Museoa
	Oharrak	Sharp sistemako pistola, lau kañoiduna, egurrezko eskulekuaz eta burdinezko uztaia bukaeran Erauzketa aurretik eragiten zen, hagatxo batekin Molina de Aragón herriko gazteluko putzuan agertua Segururena Soraluzeko Euscalduna lantegian egina.

Lefaucheaux errebolberrak

(argazkiak handitzeko, sakatu gainean)

Lefaucheaux errebolberra
	Egilea	La Euscalduna
	Noizkoa	1870
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak

Galand errebolberrak

Charles François Galand (1832-1900) belgiarrak eta A. Sommerville britaniarrak Liejan (Beljika) zabaldu zuten lantegia, eta egundoko errebolberra asmatu zuten, Europa osoan oso ondo saldu zela. 1869-1874 tartean Amado Barthelet armagile eibartarrak Galand-i erosten zizkion errebolberrak "gordinik", gero berak bukatu eta saltzeko. (argazkiak handitzeko, sakatu gainean)

Galand errebolberra
	Egilea	La Euscalduna
	Noizkoa	1870
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak	La Euscalduna-k Barthelet-en tratu bera lortzen saiatu zen, baina ez zuen lortu. Errebolber hau, 12 mm-tako kalibrekoa, La Euscalduna-k bukatutako ale bakarra da.

Galand errebolberra (Euscalduna 1870) Galand errebolberra (Euscalduna 1870) Galand errebolberra (Euscalduna 1870)

Vèlo-Dog errebolberrak

René Galand-ek, Charles François Galand-en semeak, Vèlo-Dog errebolber^[2] txikia asmatu zuen 1894.ean, txirrindulariek herri txiki eta baserrietatik pasatzerakoan txakurren aurka erabiltzeko. Txakurrak bildurtzeko fogeoko kartutxo hutsak erabiltzen ziren, eta pixka bat indartsuagoak nahi izan eta gero oso perdigoi txikiekin; defentsa pertsonalerako, berriz, berunezko balarekin.

5,6 mm-tako kartutxoa
5,5 mm-tako kartutxoa
Munizio kutxa
Iragarkia: larruzko txanoa eta errebolberra

5,50 eta 6,35 mm bitarteko kalibrekoak, eraztun-kartutxoa^[3] zuten eta hauts karga gutxi. Francisco Arizmendi eibartarrak antzeko bat ekoizteko patentea eskatu zuen (1904), baina beste armagile askok ere diseinua egokitu zuten (automatismoak, erauzketa automatikoa, baskulatzailea, kulunkaria...) patentea eskatzeko eta ekoiztu ahal izateko.

Bitxikeri gisa, bada bere buruaz beste egiteko erabili zuena, eta hainbat tiro behar izan zuela. Eta garaiko iragarki batean, neskendako lehen jaunartze opari gisa larruzko txano txikia gomendatzen zela, errebolberrarekin batera.

Vèlo-Dog errebolberra
	Egilea	Eusebio Arizaga
	Noizkoa	XX. mende hasiera
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak

Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea) Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea) Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX mendea) Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea) Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea) Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea) Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea) Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea) Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)

Arma Museoaren bisita jarraitzeko

Museo sarrerara itzultzeko, sakatu hemen. Bestela, hurrengo gela aukeratu:

Mendeak	Arma luzeak	Arma motzak	Kainoiak	Teknologiak
XVI-XVII	Arkabuz eta mosketeak			Aurrekarga armak Argimukizko giltza Errobera giltza Aurrekarga jaurtigaiak
XVII-XIX	Txispa-fusilak	Txispa-pistolak		Aurrekarga armak Suharri edo txispa-giltza Aurrekarga jaurtigaiak
XIX	Pistoi-fusilak	Pistoi-pistolak		Aurrekarga armak Pistoi-giltza Aurrekarga jaurtigaiak
XIX-XX	Atzekarga fusilak	Atzekarga pistolak eta errebolberrak	Kainoiak (1935 artekoak)	Atzekarga armak Atzekarga jaurtigaiak
XX	Ehiza-eskopetak eta karabinak		Kainoiak (1935tik aurrera)	Eskopetak

Erreferentziak

↑ Errebolberra euskaldun batek asmatu zuen. Beñat Doxandabaratz (Euskonews & Media 2003)
↑ Revólver Velo-Dog. Wikipedia (gazteleraz).
↑ Barrukoa hutsik, ez zuten pistoirik edo erdiko fulminanterik.

[1] Errebolberra euskaldun batek asmatu zuen. Beñat Doxandabaratz (Euskonews & Media 2003)

[2] Revólver Velo-Dog. Wikipedia (gazteleraz).

[3] Barrukoa hutsik, ez zuten pistoirik edo erdiko fulminanterik.

[1]

[2]

[3]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+Pistolak [[Suzko arma motzak (eu) | suzko arma motzak]] dira. Aurrekargakoak XVI mendetik XIX mendera arte iraun bazuten ere, XIX mendetik aurrera atzekargakoek ordezkatu zituzten.
+Soraluzen XIX mendeko bigarren bukaeran egin ziren atzekargako pistolak. Gehienak [[S.A. Euscalduna (eu)|La Euscalduna]] enpresak egin zituen, baina [[Arma lantegi txikiak (eu)|lantegi txikiek]] ere batzuk egin zituzten.
+Errebolberrak, bere aldetik, 1835 urtean sortu ziren, Estatu Batuetan, eta Euskal Herrian aldi berean omen<ref>[[Errebolberra euskaldunak asmatu (eu) | Errebolberra euskaldun batek asmatu zuen]]. Beñat Doxandabaratz (Euskonews & Media 2003)</ref>.
+Soraluzen egindako errebolberrak bi motakoak ziren, armadarako ([[Teknologia: atzekarga armak (eu)#Lefaucheaux sistema | ''Lefaucheaux'']] motakoak) edo norberandakoak (Galand edo ''velodog'' motakoak, txirrindulariek txakurrak uxatzeko erabilitakoak).
+==''Lefaucheux'' pistolak==
 ''(argazkiak handitzeko, sakatu gainean)''
-::<small>Arma Museoko sarrera itzultzeko, sakatu [[Arma museoa (eu) | hemen]]</small>
+{{Arma Museoaren erakusmahaia (eu)
+ | izena    = ''Lefaucheux'' bi kanoiko pistola
+ | irudia   = Pistola._Amosategui_01_(XIX_mendea).jpg
+ | egilea   = Amosategui
+ | noizkoa  = XIX. mendea
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  = AMOSATEGUI PLACENCIA markak <br> Brontzez pabonatua <br> Inoiz ''Fouchet'' pistola ere deitua
+}}
-[[Pistolak (eu)|Pistolak]] suzko arma motzak dira. Aurrekargakoak XIX mende arte iraun zuten, baina gero atzekargakoek ordezkatu zuten. Soraluzen XIX mendeko bigarren bukaeran egin ziren atzekargako pistolak.
+==''Pepper box'' pistolak==
-==Amosategui pistola==
+{{Arma Museoaren erakusmahaia 2 (eu)
-[[Fitxategi: Pistola._Amosategui_01_(XIX_mendea).jpg | thumb | 200px | left | Amosategui pistola (XIX mendea)]]
+ | izena    = ''Pepper box'' pistola (Sharp sistema)
-{| class="wikitable col1lef col2lef"
+ | irudia_1 = Pistola._Euscalduna_Deringer_06_(1865).jpg
-! width=  "80 px" style="background:Khaki" | Zer
+ | irudia_2 = Pistola._Euscalduna_Deringer_11_(1865).jpg
-! width= "300 px" style="background:Khaki" | Azalpena
+ | egilea   = [[S.A. Euscalduna (eu)|La Euscalduna]]
+ | noizkoa  = 1865
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  = .32 kalibrea, 2 7/8 hazbeteko kainoia <br> FA EUSCALDUNA EN PLACENCIA markak <br> Urrezko marrazkiak kainoian <br> Zizelatuko zilarrezko egitura <br> Kaobazko kirten-azalak <br> ''Deringer'' pistola moduan ere ezagutua
+}}
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left" width= "900 px"
 |-
-| Arma mota || Fouchet motako pistola
+| <gallery mode="packed-hover" heights="125px" perrow="3">
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_10_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_04_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_09_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_08_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_07_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_05_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_03_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_02_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+     Pistola._Euscalduna_Deringer_01_(1865).jpg | Deringer pistola (Euscalduna 1865)
+  </gallery>
+|}
+{{Arma Museoaren erakusmahaia (eu)
+ | izena    = ''Pepper box'' pistola (Sharp sistema)
+ | irudia   = Pistola._4_tiro_pepper_box_(Euscalduna_1870).jpg
+ | egilea   = [[S.A. Euscalduna (eu) | La Euscalduna]]
+ | noizkoa  = 1870
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  = 4 tirokoa
+}}
+{{Arma Museoaren erakusmahaia (eu)
+ | izena    = ''Pepper box'' pistola (Sharp sistema)
+ | irudia   = Pistola_parea._Lau_tiro_pepper_box_01_(La_Euscalduna_1875).jpg
+ | egilea   = [[S.A. Euscalduna (eu) | La Euscalduna]]
+ | noizkoa  = 1875
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  = kalibre 7 mm, 4 tirokoa. Luzeera 16 zm guztira <br> Atzekaldean ''EUSCALDUNA PLACENCIA'' grabatua dute.
+}}
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left" width= "900 px"
 |-
-| Egilea    || Amosategi
+| <gallery mode="packed-hover" heights="125px" perrow="3">
+     Pistola_parea._Lau_tiro_pepper_box_02_(La_Euscalduna_1875).jpg | ''Pepper box'' pistola <br> (Euscalduna 1875)
+     Pistola_parea._Lau_tiro_pepper_box_03_(La_Euscalduna_1875).jpg | ''Pepper box'' pistola <br> (Euscalduna 1875)
+     Pistola_parea._Lau_tiro_pepper_box_04_(La_Euscalduna_1875).jpg | ''Pepper box'' pistola <br> (Euscalduna 1875)
+     Pistola_parea._Lau_tiro_pepper_box_05_(La_Euscalduna_1875).jpg | ''Pepper box'' pistola <br> (Euscalduna 1875)
+  </gallery>
+|}
+{{Arma Museoaren erakusmahaia (eu)
+ | izena    = ''Pepper box'' pistola
+ | irudia   = Pistola._4_tiro_pepper_box_(M.A._1877).jpg
+ | egilea   = M.A.
+ | noizkoa  = 1877
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  = 4 tirokoa <br> ''M.A. PLACENCIA 1877'' markak
+}}
+{{Arma Museoaren erakusmahaia 2 (eu)
+ | izena    = ''Pepper box'' pistola (Sharp sistema)
+ | irudia_1 = Pistola._4_tiro_pepper_box_01_(Guadalajarako museoa).jpg
+ | irudia_2 = Pistola._4_tiro_pepper_box_02_(Guadalajarako museoa).jpg
+ | egilea   = [[S.A. Euscalduna (eu) | La Euscalduna]]
+ | noizkoa  = 187.
+ | kokapena = Guadalajarako Museoa
+ | oharrak  = ''Sharp'' sistemako pistola, lau kañoiduna, egurrezko eskulekuaz eta burdinezko uztaia bukaeran <br> Erauzketa aurretik eragiten zen, hagatxo batekin <br> Molina de Aragón herriko gazteluko putzuan agertua <br> Segururena Soraluzeko Euscalduna lantegian egina.
+}}
+==Lefaucheaux errebolberrak==
+''(argazkiak handitzeko, sakatu gainean)''
+{{Arma Museoaren erakusmahaia (eu)
+ | izena    = Lefaucheaux errebolberra
+ | irudia   = Errebolberra._Lefaucheux_(Euscalduna_1870).jpg
+ | egilea   = [[S.A. Euscalduna (eu) | La Euscalduna]]
+ | noizkoa  = 1870
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  =
+}}
+==Galand errebolberrak==
+Charles François Galand (1832-1900) belgiarrak eta A. Sommerville britaniarrak Liejan (Beljika) zabaldu zuten lantegia, eta egundoko errebolberra asmatu zuten, Europa osoan oso ondo saldu zela. 1869-1874 tartean Amado Barthelet armagile eibartarrak Galand-i erosten zizkion errebolberrak "gordinik", gero berak bukatu eta saltzeko.
+''(argazkiak handitzeko, sakatu gainean)''
+{{Arma Museoaren erakusmahaia (eu)
+ | izena    = Galand errebolberra
+ | irudia   = Errebolberra._Galand_01_(Euscalduna_1870).jpg
+ | egilea   = [[S.A. Euscalduna (eu) | La Euscalduna]]
+ | noizkoa  = 1870
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  = La Euscalduna-k Barthelet-en tratu bera lortzen saiatu zen, baina ez zuen lortu. Errebolber hau, 12 mm-tako kalibrekoa, La Euscalduna-k bukatutako ale bakarra da.
+}}
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left" width= "900 px"
 |-
-| Noizkoa   || XIX mendea
+| <gallery mode="packed-hover" heights="125px" perrow="3">
-|-
+     Errebolberra._Galand_02_(Euscalduna_1870).jpg | Galand errebolberra (Euscalduna 1870)
-| Kokapena  || Bilduma pribatua
+     Errebolberra._Galand_03_(Euscalduna_1870).jpg | Galand errebolberra (Euscalduna 1870)
-|-
+     Errebolberra._Galand_04_(Euscalduna_1870).jpg | Galand errebolberra (Euscalduna 1870)
-| Oharrak   || AMOSATEGUI PLACENCIA markak <br> Brontzez pabonatua
+   </gallery>
 |}
-==Euscalduna Deringer pistola==
+==''Vèlo-Dog'' errebolberrak==
-[[Fitxategi: Pistola._Euscalduna_Deringer_06_(1865).jpg | thumb | 200px | left | Euskalduna Deringer pistola (1865)]]
+René Galand-ek, Charles François Galand-en semeak, ''Vèlo-Dog'' errebolber<ref>[https://es.m.wikipedia.org/wiki/Revólver_Velo-Dog Revólver Velo-Dog]. Wikipedia (gazteleraz).</ref> txikia asmatu zuen 1894.ean, txirrindulariek herri txiki eta baserrietatik pasatzerakoan txakurren aurka erabiltzeko. Txakurrak bildurtzeko fogeoko kartutxo hutsak erabiltzen ziren, eta pixka bat indartsuagoak nahi izan eta gero oso perdigoi txikiekin; defentsa pertsonalerako, berriz, berunezko balarekin.
-{| class="wikitable col1lef col2lef"
-! width=  "80 px" style="background:Khaki" | Zer
+<gallery mode="packed-hover" heights="125px" perrow="3">
-! width= "300 px" style="background:Khaki" | Azalpena
+   Velodog_errebolberra._5,6_mm_kartutxoa.jpg | 5,6 mm-tako kartutxoa
-|-
+   Velodog_errebolberra._5,5_mm_kartutxoa.jpg | 5,5 mm-tako kartutxoa
-| Arma mota || Deringer pistola
+   Velodog_errebolberra._Munizioa.jpg         | Munizio kutxa
-|-
+   Velodog_errebolberra._Iragarkia.jpg        | Iragarkia: larruzko txanoa eta errebolberra
-| Egilea    || [[S.A. Euscalduna (eu)|La Euscalduna]]
+</gallery>
-|-
-| Noizkoa   || 1.865
+,50 eta 6,35 mm bitarteko kalibrekoak, eraztun-kartutxoa<ref>Barrukoa hutsik, ez zuten pistoirik edo erdiko fulminanterik.</ref> zuten eta hauts karga gutxi. Francisco Arizmendi eibartarrak antzeko bat ekoizteko patentea eskatu zuen (1904), baina beste armagile askok ere diseinua egokitu zuten (automatismoak, erauzketa automatikoa, baskulatzailea, kulunkaria...) patentea eskatzeko eta ekoiztu ahal izateko.
+Bitxikeri gisa, bada bere buruaz beste egiteko erabili zuena, eta hainbat tiro behar izan zuela. Eta garaiko iragarki batean, neskendako lehen jaunartze opari gisa larruzko txano txikia gomendatzen zela, errebolberrarekin batera.
+{{Arma Museoaren erakusmahaia (eu)
+ | izena    = ''Vèlo-Dog'' errebolberra
+ | irudia   = Errebolberra._Eusebio_Arizaga_01.jpg
+ | egilea   = Eusebio Arizaga
+ | noizkoa  = XX. mende hasiera
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  =
+}}
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left" width= "900 px"
 |-
-| Kokapena  || Bilduma pribatua
+| <gallery mode="packed-hover" heights="125px" perrow="3">
-|-
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_02.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)
-| Oharrak   || .32 kalibrea, 2 7/8 hazbeteko kainoia <br> FA EUSCALDUNA EN PLACENCIA markak <br> Urrezko marrazkiak kainoian <br> Zizelatuko zilarrezko egitura <br> Kaobazko kirten-azalak
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_03.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_04.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX mendea)
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_05.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_06.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_07.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_08.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_09.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)
+   Errebolberra._Eusebio_Arizaga_10.jpg | Galand errebolberra (Eusebio Arizaga XX. mendea)
+  </gallery>
 |}
-<gallery>
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_10_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
+==Arma Museoaren bisita jarraitzeko==
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_04_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
+Museo sarrerara itzultzeko, [[Ramiro Larrañaga Arma Museoa (eu) | sakatu hemen]]. Bestela, hurrengo gela aukeratu:
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_09_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_08_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
+{{Arma Museoaren gelak (eu)}}
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_07_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_05_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_03_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_02_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
-   Pistola._Euscalduna_Deringer_01_(1865).jpg | Euskalduna Deringer pistola (1865)
-</gallery>