«Industrialdeak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

    Sorapediatik
    No edit summary
    No edit summary
    79. lerroa: 79. lerroa:


    ==Historia==
    ==Historia==
    Garai batean olak inguru guztietan, ur jauzien arabera (Olak, errotak eta )
    XV mendetik aurrera, burdinolak zeuden inguru guztietan, armagintzarako lan egiten. Indarra behar zutenez, kainoigileek zein giltzagileek ur jauzien arabera antolatzen ziren (ikus [[Olak, errotak eta zentralak (eu)|Olak, errotak eta zentralak]]). Bestelako gremioek, aparejeroek eta kutxagileek, etxe azpietan zituzten lantegiak.


    Gero, enpresak herri barruan. Salbuespena, La Euscalduna aurretik eta The Placencia de las Armas Cmpany Limited gero, Baltegieta bukaeran egin zituela fabrika berria. Baina, gainontzekoak, 1950 urte hasieran txikiak baziren eta pixkat kanpoan ba zeuden, 1970rako asko hazi ziren eta herri barruan geratu ziren: Construcciones Sacia, Aranguren, Amuchastegi, Arizaga… eta hainbat eta hainbat enpresa txiki sotoetan.
    XIX mendetik aurrera enpresa handiak sortu ziren. 1861 urtean [[S.A. Euscalduna (eu)|''La Euscalduna''k]] [[Baltegieta kalea (eu)|Baltegietan]] jaso zuen fabrika, eta honen ordezkoak, [[The Placencia de las Armas Company Limited (eu)|The Placencia de las Armas Company Limited-ek]], 1926 urtetik aurrera Baltegieta kalearen bukaeran.


    Lehen ''industrialdea'' Sagar-errekakoa izan zen, han topa zuten enpresa batzuk hedatzeko tokia.
    XX mendean hainbat enpresa sortu ziren; hasiera batean etxe sotoetan ezartzen ziren, eta inoiz [[Erregetxea (eu)|Erregetxean]] ere. Txikiak ziren bitartean hasitako tokitik ez zuten aldatu behar, baina handitzen zirenean leku gehiago behar zuten, eta garai hartako herriko inguruetara mugitzen ziren: Construcciones Sacia, Aranguren, Amuchastegi, Arizaga… Behin esparruak beteta, hazkundea gora egiten zen, pisu gehiago eraikitzen.


    Gero, 1970 hamarkadan, hainbat enpresa txikik Mendiola industrialdea sustatu zuten. Baina petrolioaren krisia etorri zen, eta kosta zen industrialdea betetzea.
    Lehen ''industrialdea'' [[Sagar-erreka industrialdea (eu)|Sagar-errekakoa]] izan zen, han topa zuten enpresa batzuk hedatzeko tokia. Dena dela, ez zen planifikatutako industrialdea.


    Beste industrialde libre, Unamuno industrialdea.
    1970 hamarkadarako herria asko hazi zen, eta enpresa gehienak herri-kaskoan zeuden. Lantegi handiak kenduta, gainontzekoak herri-kaskotik ateratzeko premia ikusten zen, eta hainbat enpresa txikik [[Mendiola industrialdea (eu)|Mendiola industrialdea]] sustatu zuten. Baina behin poligonoa industua petrolioaren krisiak eztanda egin zuen (1973), enpresa askok kiebra jo zuten eta gainontzekoek ez zuten diru nahikorik inbertsio handiak egiteko. Mendiola poligonoa urtetan egon zen bere hartan, hutsik.


    Sagarraga Udalak sustatutakoa da, hasieratik ondo egina, baina enpresa batentzako bakarrik: G>alvanizados Arrate.
    Beste enpresa batzuk, berriz, beren industrialdeak eraiki zituzten. Gabilondok (Vicente Gabilondo e Hijos) 1956 urtean [[Aginaga-Maltzaga industrialdea (eu)|Aginaga-Maltzaga industrialdea]] sortu zuen, hurrengo hamarkadetan behin eta berriz hedatu eta 2018 itxi zen. Embalajes Ansolak, berriz, 1970 hamarkadan [[Amillaga industrialdea (eu)|Amillaga industrialdea]] sortu zuen, hainbat aldiz handitu baina 2010 hamarkadan itxi zen ere. Lucio Ariznabarreta enpresak bere esparrua sortu eta handitu zuen ([[Sologoen industrialdea]]), eta 2018 urtean itxi zen. Industrialde hauek, Sagar-errekaren antzera, ez ziren planifikatutakoak.  


    Bi enpresa handik herri kanpoan egin zituen. Vicente Gabilondo e Hijos-ek 1956 urtean Amillaga-Maltzaga industrialdea (G>abilondo industrialdea) sortu zuen, berak erabiltzeko; hurrengo hamarkadetan hadatu zuen behin eta berriz, baina 2018 itxi zuen. Embalajes Ansolak, berriz, 1970 hamarkadan Amillagako industrialdea sortu zuen, hainbat aldiz handitu baina  2010 hamarkadan ere itxi zuen. Hirugarrena, azkoz apalagoa, Lucio Arizbnabarreta enpresa izan zen, Sologuen industrialdea sortu eta handitu zuela. Hau ere itxi zuten 2018 urtean.
    Eta bada 1970 hamarkadako beste kasu bat mota bietatik daukana, [[Mendizabal industrialdea (eu)|Mendizabal industrialdea]]: enpresa batek sustatua (Carmelo Mendizabal), baina planifikatuta aldi berean. Bere lantegiaz gain besteentzako pabiloiak eraiki zituen.


    Eta Mendizabal oso bitxia da: enpresa batek sustatua, baina beraien lantegiaz gain besteentzako tokia eginda.
    1970-1980 hamarkadakoa ere [[Unamuno industrialdea (eu)|Unamuno industrialdea]] da. Kasu honetan ere, planifikatu gabekoa.
     
    Azken industrialdea [[Sagarraga industrialdea (eu)|Sagarraga]] izan da. 2000 hamarkadan planifikatu eta egin zen, Galvanizados Arrate enpresak erabiltzeko.





    20:48, 2 urtarrila 2019(e)ko berrikuspena

    Industrialdeak

    Gaur egun zortzi industrialde daude Soraluzen.

    Industrialdea Eraikia Bideak etab Guztira Beste izena/k
    Aginaga-Maltzaga 18.200 m2 3.800 m2 22.000 m2 Gabilondo
    Amillaga 2.300 m2 13.700 m2 16.000 m2 Agate/ Ansola
    Unamuno 4.450 m2 7.750 m2 12.200 m2
    Sologoen 1.100 m2 400 m2 1.500 m2
    Mendiola 23.000 m2 12.700 m2 35.700 m2
    Mendizabal 4.600 m2 2.000 m2 6.600 m2
    Sagarraga 3.150 m2 5.150 m2 8.300 m2
    Sagar-erreka 6.500 m2 5.100 m2 11.600 m2
    Guztira 63.300 m2 50.600 m2 113.900 m2


    Kokapena

    Lau industrialde handienak Deba ibaiaren eskumaldean kokatzen dira, ibaia eta aintzinako trenbidearen artean. Forma luzea eta okerra dute, beraz. Beste bi Sagar-errekan daude. Gainontzeko biak Deba ibaiaren ezkerraldean daude.

    Mapa kargatzen...


    Historia

    XV mendetik aurrera, burdinolak zeuden inguru guztietan, armagintzarako lan egiten. Indarra behar zutenez, kainoigileek zein giltzagileek ur jauzien arabera antolatzen ziren (ikus Olak, errotak eta zentralak). Bestelako gremioek, aparejeroek eta kutxagileek, etxe azpietan zituzten lantegiak.

    XIX mendetik aurrera enpresa handiak sortu ziren. 1861 urtean La Euscaldunak Baltegietan jaso zuen fabrika, eta honen ordezkoak, The Placencia de las Armas Company Limited-ek, 1926 urtetik aurrera Baltegieta kalearen bukaeran.

    XX mendean hainbat enpresa sortu ziren; hasiera batean etxe sotoetan ezartzen ziren, eta inoiz Erregetxean ere. Txikiak ziren bitartean hasitako tokitik ez zuten aldatu behar, baina handitzen zirenean leku gehiago behar zuten, eta garai hartako herriko inguruetara mugitzen ziren: Construcciones Sacia, Aranguren, Amuchastegi, Arizaga… Behin esparruak beteta, hazkundea gora egiten zen, pisu gehiago eraikitzen.

    Lehen industrialdea Sagar-errekakoa izan zen, han topa zuten enpresa batzuk hedatzeko tokia. Dena dela, ez zen planifikatutako industrialdea.

    1970 hamarkadarako herria asko hazi zen, eta enpresa gehienak herri-kaskoan zeuden. Lantegi handiak kenduta, gainontzekoak herri-kaskotik ateratzeko premia ikusten zen, eta hainbat enpresa txikik Mendiola industrialdea sustatu zuten. Baina behin poligonoa industua petrolioaren krisiak eztanda egin zuen (1973), enpresa askok kiebra jo zuten eta gainontzekoek ez zuten diru nahikorik inbertsio handiak egiteko. Mendiola poligonoa urtetan egon zen bere hartan, hutsik.

    Beste enpresa batzuk, berriz, beren industrialdeak eraiki zituzten. Gabilondok (Vicente Gabilondo e Hijos) 1956 urtean Aginaga-Maltzaga industrialdea sortu zuen, hurrengo hamarkadetan behin eta berriz hedatu eta 2018 itxi zen. Embalajes Ansolak, berriz, 1970 hamarkadan Amillaga industrialdea sortu zuen, hainbat aldiz handitu baina 2010 hamarkadan itxi zen ere. Lucio Ariznabarreta enpresak bere esparrua sortu eta handitu zuen (Sologoen industrialdea), eta 2018 urtean itxi zen. Industrialde hauek, Sagar-errekaren antzera, ez ziren planifikatutakoak.

    Eta bada 1970 hamarkadako beste kasu bat mota bietatik daukana, Mendizabal industrialdea: enpresa batek sustatua (Carmelo Mendizabal), baina planifikatuta aldi berean. Bere lantegiaz gain besteentzako pabiloiak eraiki zituen.

    1970-1980 hamarkadakoa ere Unamuno industrialdea da. Kasu honetan ere, planifikatu gabekoa.

    Azken industrialdea Sagarraga izan da. 2000 hamarkadan planifikatu eta egin zen, Galvanizados Arrate enpresak erabiltzeko.


    Erreferentziak