«Arkaitz baserria (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 22:16, 31 martxoa 2023 data duena

Arkaitz

Izen formala	Arkaitz
Bailara	San Andres
Altuera	125 m
Hedadura
Kaletik	0,9 km

Bertako familia

Baserria desagertu zen.

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Errotaren hondarrak
Eusko Jaurlaritza
Arkaitzeta errepidetik
(J.C. Astiazarán 2019)
Arkaitzeta Mendizabal zubitik
(J.C. Astiazarán 2019)
Arkaitzeta trenbidetik
(J.C. Astiazarán 2019)

Kokapena

(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

Mapa kargatzen...

Baserriaren inguruko kontuak ^[1]

Ibaiaren bestekaldean dagoen parajeari, Txurruken baserriaren ortuen parean, Arkaitzeta esaten zitzaion. Uretatik harkaitz handiak agertzen ziren eta uda partean herriko mutilak bertara joaten omen ziren bainatzera.

XVI. mendea

1512. urtean Juan de Aguirrek burdinola berria eraiki zuen Ygueraçaarraga inguruan, Orroaga errekaren alboan. Izenak adierazten duenez (igera = errota), aurretik beste burdinola izan zen leku berean.

Eta Martin Gracia de Ygarçak, Olea baserriaren jabeak, auzitan sartu zuen. Izatez, bi urte lehenago Juan Ybañez Loiolak eta Juan Martinez Txurrukak Martin Gartzia Igartzari Olea bere baserrian zeukan “la ferreria de tirar fierro sotil” alokatu zioten hamar urtetako (1510-1519). Eta Martin beldur zen Juan Ybañez Loiolak eta Juan Martinez Txurrukak, Olearen alogera luzatu beharrean, burdinola berria alokatuko zuten.

Azkenean Martin Garcia de Ygarçak kontrako epaia jaso zuen. Gainera, 1520. urtean Juan Ybañez Loiolak eta Juan Martinez Txurrukak Ygueraçaarraga burdinola alokatu eta birmoldatu zuten, armak ekoizteko^[2].

XIX. mendea=

Urteekin izena galdu zen, eta baserriari Arkaitz esaten hasi ziren, segururena Arkaitzeta parean zeukalako.

XIX mendeko agirietan, Arkaitz izenarekin, garai bateko ola zaharra zela agertzen da, arkabuz eta mosketeen kainoiak barrenatzen zituztela.

1888 urtean Durango-Zumarraga trenbidea zabaldu zen, baserri aurre-aurrean pasatzen zena. Eta 1910 hamarkadan Arkaitzeko tunela zabaldu zioten trenbideari baserriaren ondoan, Soraluze aldetik.

1980rako baserria jausita zegoen, eta gaur egun ez da ia ezer geratzen.

Babesa

1997.eko urriak 30n, Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian balizko arkeologia gune moduan izendatu zuten parajea.

Erreferentziak

↑ Soraluze. Monografía histórica. (245 orrialdea)
↑ ...para hacer armas en servicio de su Magestad, por la micha necesidad que los armeros de la villa tienen. (Valladolideko Kantzilertzaren Artxiboa 1521/05/01).

[1] Soraluze. Monografía histórica. (245 orrialdea)

[2] ...para hacer armas en servicio de su Magestad, por la micha necesidad que los armeros de la villa tienen. (Valladolideko Kantzilertzaren Artxiboa 1521/05/01).

[1]

[2]

@@ 28. lerroa: / 28. lerroa: @@
 == Baserriaren inguruko kontuak <ref>[[Soraluze. Monografía histórica (eu) | Soraluze. Monografía histórica]]. ''(245 orrialdea)''</ref>==
-Ibaiaren bestekaldean dagoen parajeari, [[Txurruken baserria (eu)|Txurruken]]baserriaren ortuen parean, [[Arkaitzeta parkea (eu)|''Arkaitzeta'']] esaten zitzaion. Uretatik harkaitz handiak agertzen ziren eta uda partean herriko mutilak bertara joaten omen ziren bainatzera. Arkaitz baserriaren izena horretatik etorriko da, segur aski.
+Ibaiaren bestekaldean dagoen parajeari, [[Txurruken baserria (eu)|Txurruken]] baserriaren ortuen parean, [[Arkaitzeta parkea (eu)|''Arkaitzeta'']] esaten zitzaion. Uretatik harkaitz handiak agertzen ziren eta uda partean herriko mutilak bertara joaten omen ziren bainatzera.
-Garai bateko ola zaharra zen, arkabuz eta mosketeen kainoiak barrenatzen zituztela. Halaxe agertzen da XIX mendeko agirietan.
+===XVI. mendea===
+. urtean Juan de Aguirrek burdinola berria eraiki zuen Ygueraçaarraga inguruan, [[Orroaga erreka (eu)|Orroaga]] errekaren alboan. Izenak adierazten duenez (igera = errota), aurretik beste burdinola izan zen leku berean.
-Dena dela, aurretik ez dago beste aipamenik, agian beste izen batekin ezagutzen zelako.
+Eta Martin Gracia de Ygarçak, [[Olea baserria (eu)|Olea]] baserriaren jabeak, auzitan sartu zuen. Izatez, bi urte lehenago Juan Ybañez Loiolak eta Juan Martinez Txurrukak Martin Gartzia Igartzari Olea bere baserrian zeukan “la ferreria de tirar fierro sotil” alokatu zioten hamar urtetako (1510-1519). Eta Martin beldur zen Juan Ybañez Loiolak eta Juan Martinez Txurrukak, Olearen alogera luzatu beharrean, burdinola berria alokatuko zuten.
-urtean [[Komunikabideak. Trenbidea (eu)|Durango-Zumarraga trenbidea]] zabaldu zen, baserri aurre-aurrean pasatzen zena. Eta 1910 hamarkadan [[Arkaitzeko tunela (eu)|Arkaitzeko tunela]] zabaldu zuten baserriaren ondoan, Soraluze aldean.
+Azkenean Martin Garcia de Ygarçak kontrako epaia jaso zuen. Gainera, 1520. urtean Juan Ybañez Loiolak eta Juan Martinez Txurrukak ''Ygueraçaarraga'' burdinola alokatu eta birmoldatu zuten, armak ekoizteko<ref>''...para hacer armas en servicio de su Magestad, por la micha necesidad que los armeros de la villa tienen.'' (Valladolideko Kantzilertzaren Artxiboa 1521/05/01).</ref>.
+==XIX. mendea===
+Urteekin izena galdu zen, eta baserriari Arkaitz esaten hasi ziren, segururena Arkaitzeta parean zeukalako.
+XIX mendeko agirietan, Arkaitz izenarekin, garai bateko ola zaharra zela agertzen da, arkabuz eta mosketeen kainoiak barrenatzen zituztela.
+urtean [[Komunikabideak. Trenbidea (eu)|Durango-Zumarraga trenbidea]] zabaldu zen, baserri aurre-aurrean pasatzen zena. Eta 1910 hamarkadan [[Arkaitzeko tunela (eu)|Arkaitzeko tunela]] zabaldu zioten trenbideari baserriaren ondoan, Soraluze aldetik.
 rako baserria jausita zegoen, eta gaur egun ez da ia ezer geratzen.
-ko urriak 30n, Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian balizko arkeologia gune moduan izendatu zuten parajea.
+===Babesa===
+.eko urriak 30n, Euskal Herriko Agintaritzaren Aldizkarian balizko arkeologia gune moduan izendatu zuten parajea.