«Arma museoa. Txispa-fusilak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

20:04, 9 iraila 2022(e)ko berrikuspena

Txispa-fusilak mosketearen familiakoak ziren, baina suharri giltza erabiltzen zuten.

Soraluzen goiz hasi ziren mota honetako armak ekoizten. Suharri sistema Espainian sortu bazen 1580 urtean, hamar urte geroago Gregorio de Hernizketa armagile soraluzetarra hil zeneko ondasun zerrenda egin zutenean, bertan agertzen da ...lau suharri giltza...^[1].

Mendeetan hainbat berrikuntza eta asmakuntza bereganatu zuten, baina XIX mende hasieran pistoi giltza sortu zenean txispa-fusilak urte gutxitan desagertu ziren.

Simancas-eko planoak

(argazkiak handitzeko, sakatu gainean)

Fusil giltza (1746)

Zer	Azalpena
Arma mota	Txispa-fusila
Egilea	Erret Lantegiak
Noizkoa	1746
Kokapena	Simancaseko Artxibategi Orokorra
Oharrak	Rastrillo visto por la espalda, por el lado, por delante... Plano de la pieza que cubre..., perfil de la misma pieza...

Fusil giltza (1753)

Zer	Azalpena
Arma mota	Txispa-fusila
Egilea	Erret Lantegiak
Noizkoa	1753
Kokapena	Simancaseko Artxibategi Orokorra
Oharrak	Diseño de una llave de fusil para el nuevo armamento de las R(eales) Guardias Españolas, vista por la parte interior y exterior, con separación de piezas en plano y en perfil. (Benito de Espada)

Karabinak

Zalditeriarentzako karabina (Zabala 1753)

Zer	Azalpena
Arma mota	Karabina
Egilea	Erret Lantegiak
Noizkoa	1753
Kokapena	Bilduma pribatua
Oharrak	Zalditeriarentzako arauzko eredua ZABALA marka giltzan

Giltza kutxan (Zabala 1753)
Giltza (Zabala 1753)
Kutxa (Zabala 1753)
Giltzaren marka (Zabala 1753)

Artilleriako karabina (1857)

Zer	Azalpena
Arma mota	Karabina
Egilea
Noizkoa	1857
Kokapena	Bilduma pribatua
Oharrak	1857 eredu ofiziala, Artilleriakoa

Artilleriako karabina (1857)
Artilleriako karabina (1857)
Artilleriako karabina (1857)
Artilleriako karabina (1857)
Artilleriako karabina (1857)
Artilleriako karabina (1857)
Artilleriako karabina (1857)
Artilleriako karabina (1857)
Artilleriako karabina (1857)

Txispa-fusilak

Zalditeriako tertzerola (1815 eredua)
	Egilea	Soraluzeko Erret Lantegiak
	Noizkoa	1815tik aurrera
	Oharrak	Giltza frantsesa du (1712tik erabilia, eta 1812an hobetua) Gehiago jakiteko, sakatu hemen

Txinparta giltzako fusila

Zer	Azalpena
Arma mota	Txinpaerta giltzako fusila
Egilea	Erret Lantegiak
Noizkoa	XIX mendea (1828 eredua)
Kokapena	Arabako Ama Museoa
Oharrak	Gehiago jakiteko, sakatu hemen

Txispa-fusila (XIX mendea)

Zer	Azalpena
Arma mota	Txispa-fusila
Egilea	Erret Lantegiak
Noizkoa	XIX mendea
Kokapena	Bilduma pribatua
Oharrak

Kutxa (XIX mendea)
Giltza (XIX mendea)
Giltza (XIX mendea)
Giltza (XIX mendea)
Kainoia (XIX mendea)
Kainoia (XIX mendea)

Txispa fusila (1815 eredua)

Zer	Azalpena
Arma mota	Infanteriarentzako txispa-fusila
Egilea	Soraluzeko Erret Lantegiak
Noizkoa	(1815 eredua) 1833etik aurrera
Kokapena	Eibarko Armagintza Museoa
Oharrak	Arima marratua Kutxako idazkuna VIVA YSABEL 2 S.O. Gehiago jakiteko, sakatu hemen

Fusila (1815 eredua)
Fusila (1815 eredua)
Kutxa eta idazkuna (1815 eredua)

Txispa-fusila
Artilleriarentzat (1843)

Zer	Azalpena
Arma mota	Artilleriarentzako txispa-fusila
Egilea	Soraluzeko Erret Lantegiak
Noizkoa	1843 (1834 eredua)
Kokapena	Eibarko Armagintza Museoa
Oharrak	Gehiago jakiteko, sakatu hemen

Trabuko bilakatutako fusila (1858)

Zer	Azalpena
Arma mota	Txispa-fusila/ Trabukoa
Egilea	Soraluzeko Erret Lantegiak
Noizkoa	1858
Kokapena	Bilduma pribatua
Oharrak	Fusila moztuta dago, trabukoa bilakatzeko

Trabukoa (1858)
Trabukoa (1858)
Trabukoa (1858)
Trabukoa (1858)
Trabukoa (1858)
Trabukoa (1858)
Trabukoa (1858)
Trabukoa (1858)

Errifleak eta eskopetak

Eskopeta (Francisco Ibarra 1819)

Zer	Azalpena
Arma mota	Eskopeta
Egilea	Francisco Ibarra
Noizkoa	1819
Kokapena	Bilduma pribatua
Oharrak	"Espainiar erara"ko kañoia Urrezko idazkuna errekamaran: EN PLACENCIA HERRADURAS AÑO DE 1819 Altzairuzko goarnizioak FCOIBARRA marka

Rifle (Ybarra 1858)

Zer	Azalpena
Arma mota	Erriflea
Egilea	José Ignacio Ybarra
Noizkoa	1858
Kokapena	Bilduma pribatua
Oharrak	1854 eredua, Ybarrak 24.000 rifleko eskaera lortu zuen CONTR.YBAR, A.R edo C.YBARRA marka Azterketa Soraluzen (P marka) edo Eibarren (E marka)

Erriflea (Ybarra 1858)
Erriflea (Ybarra 1858)
Erriflea (Ybarra 1858)
Erriflea (Ybarra 1858)
Erriflea (Ybarra 1858)
Erriflea (Ybarra 1858)
Erriflea (Ybarra 1858)

Lefaucheux eskopeta
(Juan Arluciaga 1865)

Zer	Azalpena
Arma mota	Lefaucheux eskopeta
Egilea	Juan Arluciaga
Noizkoa	1865
Kokapena	Bilduma pribatua
Oharrak

Arma Museoaren bisita jarraitzeko

Museo sarrerara itzultzeko, sakatu hemen. Bestela, hurrengo gela aukeratu:

Mendeak	Arma luzeak	Arma motzak	Kainoiak	Teknologiak
XVI-XVII	Arkabuz eta mosketeak			Aurrekarga armak Argimukizko giltza Errobera giltza Aurrekarga jaurtigaiak
XVII-XIX	Txispa-fusilak	Txispa-pistolak		Aurrekarga armak Suharri edo txispa-giltza Aurrekarga jaurtigaiak
XIX	Pistoi-fusilak	Pistoi-pistolak		Aurrekarga armak Pistoi-giltza Aurrekarga jaurtigaiak
XIX-XX	Atzekarga fusilak	Atzekarga pistolak eta errebolberrak	Kainoiak (1935 artekoak)	Atzekarga armak Atzekarga jaurtigaiak
XX	Ehiza-eskopetak eta karabinak		Kainoiak (1935tik aurrera)	Eskopetak

Erreferentziak

↑ ...quatro llaves de chispas... (sic)

[1] ...quatro llaves de chispas... (sic)

[1]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 [[Txispa-fusilak (eu)|Txispa-fusilak]] mosketearen familiakoak ziren, baina [[Teknologia: suharri giltza (eu)|suharri giltza]] erabiltzen zuten.
-Soraluzen goiz hasi ziren mota honetako armak ekoizten. Suharri sistema Espainian sortu bazen 1.580 urtean, hamar urte geroago Gregorio de Hernizketa armagile soraluzetarra hil zeneko ondasun zerrenda egin zutenean, bertan agertzen da ''...lau suharri giltza...''<ref>''...quatro llaves de chispas...'' (sic)</ref>.
+Soraluzen goiz hasi ziren mota honetako armak ekoizten. Suharri sistema Espainian sortu bazen 1580 urtean, hamar urte geroago Gregorio de Hernizketa armagile soraluzetarra hil zeneko ondasun zerrenda egin zutenean, bertan agertzen da ''...lau suharri giltza...''<ref>''...quatro llaves de chispas...'' (sic)</ref>.
 Mendeetan hainbat berrikuntza eta asmakuntza bereganatu zuten, baina XIX mende hasieran [[Teknologia: pistoi giltza (eu)|pistoi giltza]] sortu zenean txispa-fusilak urte gutxitan desagertu ziren.
@@ 17. lerroa: / 17. lerroa: @@
 | Egilea    || Erret Lantegiak
 |-
-| Noizkoa   || 1.746
+| Noizkoa   || 1746
 |-
 | Kokapena  || Simancaseko Artxibategi Orokorra
@@ 35. lerroa: / 35. lerroa: @@
 | Egilea    || Erret Lantegiak
 |-
-| Noizkoa   || 1.753
+| Noizkoa   || 1753
 |-
 | Kokapena  || Simancaseko Artxibategi Orokorra
@@ 53. lerroa: / 53. lerroa: @@
 | Egilea    || Erret Lantegiak
 |-
-| Noizkoa   || 1.753
+| Noizkoa   || 1753
 |-
 | Kokapena  || Bilduma pribatua
@@ 60. lerroa: / 60. lerroa: @@
 |}
-<gallery>
+<gallery mode="packed-hover" heights="200px" perrow="3">
-    Karabina._Zabala_02_(1753).jpg | Giltza kutxan (Zabala 1.753)
+    Karabina._Zabala_02_(1753).jpg | Giltza kutxan (Zabala 1753)
-    Karabina._Zabala_03_(1753).jpg | Giltza (Zabala 1.753)
+    Karabina._Zabala_03_(1753).jpg | Giltza (Zabala 1753)
-    Karabina._Zabala_04_(1753).jpg | Kutxa (Zabala 1.753)
+    Karabina._Zabala_04_(1753).jpg | Kutxa (Zabala 1753)
-    Karabina._Zabala_05_(1753).jpg | Giltzaren marka (Zabala 1.753)
+    Karabina._Zabala_05_(1753).jpg | Giltzaren marka (Zabala 1753)
 </gallery>
 ----
@@ 78. lerroa: / 78. lerroa: @@
 | Egilea    ||
 |-
-| Noizkoa   || 1.857
+| Noizkoa   || 1857
 |-
 | Kokapena  || Bilduma pribatua
 |-
-| Oharrak   || 1.857 eredu ofiziala, Artilleriakoa
+| Oharrak   || 1857 eredu ofiziala, Artilleriakoa
 |}
-<gallery>
+<gallery mode="packed-hover" heights="200px" perrow="3">
     Artilleriako_karabina_02_(1857).jpg | Artilleriako karabina (1857)
     Artilleriako_karabina_03_(1857).jpg | Artilleriako karabina (1857)
@@ 145. lerroa: / 145. lerroa: @@
 |}
-<gallery>
+<gallery mode="packed-hover" heights="200px" perrow="3">
     Fusil_zaharra_02_(kutxa).jpg   | Kutxa (XIX mendea)
     Fusil_zaharra_03_(giltza).jpg  | Giltza (XIX mendea)
@@ 165. lerroa: / 165. lerroa: @@
 | Egilea    || Soraluzeko Erret Lantegiak
 |-
-| Noizkoa   || (1.815 eredua) 1.833etik aurrera
+| Noizkoa   || (1815 eredua) 1833etik aurrera
 |-
 | Kokapena  || [[Eibarko Armagintza Museoa (eu) |Eibarko Armagintza Museoa]]
@@ 172. lerroa: / 172. lerroa: @@
 |}
-<gallery>
+<gallery mode="packed-hover" heights="200px" perrow="3">
     Txispa_fusila._Infanteriarentzat_01_(Armagintza_Museoa_1815).jpg | Fusila (1815 eredua)
     Txispa_fusila._Infanteriarentzat_02_(Armagintza_Museoa_1815).jpg | Fusila (1815 eredua)
@@ 189. lerroa: / 189. lerroa: @@
 | Egilea    || Soraluzeko Erret Lantegiak
 |-
-| Noizkoa   || 1.843 (1.834 eredua)
+| Noizkoa   || 1843 (1834 eredua)
 |-
 | Kokapena  || [[Eibarko Armagintza Museoa (eu) |Eibarko Armagintza Museoa]]
@@ 207. lerroa: / 207. lerroa: @@
 | Egilea    || Soraluzeko Erret Lantegiak
 |-
-| Noizkoa   || 1.858
+| Noizkoa   || 1858
 |-
 | Kokapena  || Bilduma pribatua
@@ 214. lerroa: / 214. lerroa: @@
 |}
-<gallery>
+<gallery mode="packed-hover" heights="200px" perrow="3">
     Trabukoa_02_(1858).jpg | Trabukoa (1858)
     Trabukoa_03_(1858).jpg | Trabukoa (1858)
@@ 254. lerroa: / 254. lerroa: @@
 | Egilea    || José Ignacio Ybarra
 |-
-| Noizkoa   || 1.858
+| Noizkoa   || 1858
 |-
 | Kokapena  || Bilduma pribatua
 |-
-| Oharrak   || 1.854 eredua, Ybarrak 24.000 rifleko eskaera lortu zuen <br> CONTR.YBAR, A.R edo C.YBARRA marka <br> Azterketa Soraluzen (P marka) edo Eibarren (E marka)
+| Oharrak   || 1854 eredua, Ybarrak 24.000 rifleko eskaera lortu zuen <br> CONTR.YBAR, A.R edo C.YBARRA marka <br> Azterketa Soraluzen (P marka) edo Eibarren (E marka)
 |}
-<gallery>
+<gallery mode="packed-hover" heights="200px" perrow="3">
     Rifle._José_Ignacio_Ibarra_03_(1858).jpg | Erriflea (Ybarra 1858)
     Rifle._José_Ignacio_Ibarra_04_(1858).jpg | Erriflea (Ybarra 1858)
@@ 283. lerroa: / 283. lerroa: @@
 | Egilea    || Juan Arluciaga
 |-
-| Noizkoa   || 1.865
+| Noizkoa   || 1865
 |-
 | Kokapena  || Bilduma pribatua