«Soraluzeko musikariak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| (Erabiltzaile berak tartean egindako 3 ekarpen ez dira erakusten) | |||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
==Aintzinakoak== | ==Aintzinakoak== | ||
Plazentziako musika tradizioarekin arkeologia lanak egiten hasiz gero, [[Mapa Topographica de Plasencia (eu)|Lamoteren grabatuan]] topatuko dogu lehenengo aztarna (1756). Grabatuan ageri dira dantzari eta txistulariak, udaletxe aurrean, Labaderogainen, soka-dantza egiten. Grabatua Jose Joaquin Zameza Elexaldek egin zeban, Zamezanekua etxean bizi izan zanak (gaur Txergorina esaten jakon lekuan). Ramiro Larrañagak kontatzen dabenez, bere anaia Jose Millan, Plazentzian bizi izandakoa zan haurtzaroan, Kapillako Maisua izatera heldu zan Antequerako Kolegiatan, eta badaukaz hogeiren bat obra, danak ahotsendako egindakuak, eta gehienak instrumentuz lagundu beharrekoak. | Plazentziako musika tradizioarekin arkeologia lanak egiten hasiz gero, [[Mapa Topographica de Plasencia (eu)|Lamoteren grabatuan]] topatuko dogu lehenengo aztarna (1756). Grabatuan ageri dira dantzari eta txistulariak, udaletxe aurrean, Labaderogainen, soka-dantza egiten. Grabatua Jose Joaquin Zameza Elexaldek egin zeban, Zamezanekua etxean bizi izan zanak (gaur Txergorina esaten jakon lekuan). | ||
Ramiro Larrañagak kontatzen dabenez, bere anaia Jose Millan, Plazentzian bizi izandakoa zan haurtzaroan, Kapillako Maisua izatera heldu zan Antequerako Kolegiatan, eta badaukaz hogeiren bat obra, danak ahotsendako egindakuak, eta gehienak instrumentuz lagundu beharrekoak. | |||
Urte batzuk geroago, ondorengo aipamena jasotzen dau 1793ko udalbatzarraren akta batek: ''memorial presentado por Lucas Antonio de Maiza musico tamboritero''<ref>Jon Basauri.</ref>. | Urte batzuk geroago, ondorengo aipamena jasotzen dau 1793ko udalbatzarraren akta batek: ''memorial presentado por Lucas Antonio de Maiza musico tamboritero''<ref>Jon Basauri.</ref>. | ||
| 16. lerroa: | 18. lerroa: | ||
Aita Donostiak Polikarpo Larrañagarengandik jaso zittuan bere kantutegian jasotako bi kanta: [[Bi eta iru bider (eu)|''Bi eta iru bider'']] eta [[Or goyan etxia (eu)|''Or goyan etxia'']] izena daroien gabon-kantak, Plazentzian jasotakoak. Horiekin batera, Fermina Tremeñok beste bi hauek ere jaso zittuan: [[Iru errege datoz (eu)|''Iru errege datoz'']] eta [[Peru ekarzazu (eu)|''Peru ekarzazu'']]. | Aita Donostiak Polikarpo Larrañagarengandik jaso zittuan bere kantutegian jasotako bi kanta: [[Bi eta iru bider (eu)|''Bi eta iru bider'']] eta [[Or goyan etxia (eu)|''Or goyan etxia'']] izena daroien gabon-kantak, Plazentzian jasotakoak. Horiekin batera, Fermina Tremeñok beste bi hauek ere jaso zittuan: [[Iru errege datoz (eu)|''Iru errege datoz'']] eta [[Peru ekarzazu (eu)|''Peru ekarzazu'']]. | ||
Dena den, ez da hori izan Plazentziatik euskal kantutegiari egin jakon ekarpen bakarra. R.M. Azkuek ere edan zeban Plazentziako iturritik. Bere kantutegian ondorengo kantuak jaso zittuan: [[Zeruko erregiña (eu)|''Zeruko Erregiña'']] Andres Ezenarro | Dena den, ez da hori izan Plazentziatik euskal kantutegiari egin jakon ekarpen bakarra. R.M. Azkuek ere edan zeban Plazentziako iturritik. Bere kantutegian ondorengo kantuak jaso zittuan: [[Zeruko erregiña (eu)|''Zeruko Erregiña'']] [[Ander Ezenarro (eu)|Andres Ezenarro]] ''Urzelai''-rengandik; eta [[Jesus yaio zan (eu)|''Jesus yaio zan'']], [[Nik baditut iru makur (eu)|''Nik baditut iru makur'']]<ref>Makurra. Akatsa, hutsune, tatxa-</ref> eta [[Asko lagunengandik (eu)|''Asko lagunengandik'']], Isabel Kerejetarengandik (Andresen ama). | ||
Honetaz gain, Ander Ezenarrok beste bi abesti bidali zizkion Jose Ariztimuño ''Aitzol''-i: [[Aita San Migel Ixurretako (eu)|Aita San Migel Ixurretako]] eta Isabel Kerejetari hartutako [[Etorri nintzanian (eu)|Etorri nintzanian]]. | |||
| 38. lerroa: | 42. lerroa: | ||
==Beste musikariak== | ==Beste musikariak== | ||
Andres Urzelai da Gerra Zibila baino lehen herrian egitten ziran Aratosteetako konpartsetako kantuen egilea: Lisiberan, Pintoriena, Arraunlariak, Sorgiñak, Sudango Sultana, Zapatariak, Aratoste ontako, eta abar. Guztiak, Eustaki Maiztegi ''Txiket''ek txukun-txukun transkribatu zittuanak. | [[Ander Ezenarro (eu)|Andres Ezenarro]] ''Urzelai'' da Gerra Zibila baino lehen herrian egitten ziran Aratosteetako konpartsetako kantuen egilea: Lisiberan, Pintoriena, [[Arraunlariak (eu)|Arraunlariak]], Sorgiñak, Sudango Sultana, [[Zapatariak (eu)|Zapatariak]], Aratoste ontako, eta abar. Guztiak, Eustaki Maiztegi ''Txiket''-ek txukun-txukun transkribatu zittuanak. | ||
Hortaz, argi dago Plazentzian beti egon dala musika, eta beti egon dirala musikoak. Herri-kantuak hala gogorarazten dosku: | Hortaz, argi dago Plazentzian beti egon dala musika, eta beti egon dirala musikoak. Herri-kantuak hala gogorarazten dosku: | ||
Hauxe da oraingo bertsioa, 21:38, 10 maiatza 2021 data duena
Aintzinakoak
Plazentziako musika tradizioarekin arkeologia lanak egiten hasiz gero, Lamoteren grabatuan topatuko dogu lehenengo aztarna (1756). Grabatuan ageri dira dantzari eta txistulariak, udaletxe aurrean, Labaderogainen, soka-dantza egiten. Grabatua Jose Joaquin Zameza Elexaldek egin zeban, Zamezanekua etxean bizi izan zanak (gaur Txergorina esaten jakon lekuan).
Ramiro Larrañagak kontatzen dabenez, bere anaia Jose Millan, Plazentzian bizi izandakoa zan haurtzaroan, Kapillako Maisua izatera heldu zan Antequerako Kolegiatan, eta badaukaz hogeiren bat obra, danak ahotsendako egindakuak, eta gehienak instrumentuz lagundu beharrekoak.
Urte batzuk geroago, ondorengo aipamena jasotzen dau 1793ko udalbatzarraren akta batek: memorial presentado por Lucas Antonio de Maiza musico tamboritero[1].
Eta 1817 urtean Manuel Tapia militarrak, Soraluzeko Erret Arma Lantegian atezain zegoela, Canción al Rey y a la Reyna sortu zuen.
Don Poli
1883an jaio zan Polikarpo Larrañaga Aranguren, apaiz soraluzetarra.
Berak egin zeban Ezoziko Amaren Ereserkia, baita Mendiko Eguna zarzuela eta Amets Larria opera. Zoritxarrez, gerra aurretik egin zittuan bi obra horien dokumentuak ezin izan dira topatu.
Herri kantutegiak
Aita Donostiak Polikarpo Larrañagarengandik jaso zittuan bere kantutegian jasotako bi kanta: Bi eta iru bider eta Or goyan etxia izena daroien gabon-kantak, Plazentzian jasotakoak. Horiekin batera, Fermina Tremeñok beste bi hauek ere jaso zittuan: Iru errege datoz eta Peru ekarzazu.
Dena den, ez da hori izan Plazentziatik euskal kantutegiari egin jakon ekarpen bakarra. R.M. Azkuek ere edan zeban Plazentziako iturritik. Bere kantutegian ondorengo kantuak jaso zittuan: Zeruko Erregiña Andres Ezenarro Urzelai-rengandik; eta Jesus yaio zan, Nik baditut iru makur[2] eta Asko lagunengandik, Isabel Kerejetarengandik (Andresen ama).
Honetaz gain, Ander Ezenarrok beste bi abesti bidali zizkion Jose Ariztimuño Aitzol-i: Aita San Migel Ixurretako eta Isabel Kerejetari hartutako Etorri nintzanian.
Don Ascensio
Ascensio Gurrutxaga Nuarben (Urrestila, Azpeitia) jaio zen, 1918. urtean. Hamahiru urterekin musika eskolak Azpeitian hasi zituen, eta 1935. urtean Pako bere anaiak Bilbora deitu zuen, San Mameseko Misericordian organo jolea eta solfeo irakaslea izateko. 1940. urtean Gasteizko Apaiztegian sartu zen, eta ikasketak iraun bitartean bertako organojolea izan zen. 1951.ko ekainean apaiztu zuten, eta irailerako Soraluzen zegoen, koadjutore eta Santa Ana komentuko kapilaua; ia hasieratik parrokiako organojolea izan zen.
Organo jole moduan zuen ospeagatik, aukerak izan zituen karrera egiteko: Zaragozako 'El Pilar, Valladolid, Donostiako Artzai Ona katedrala... Baina nahiago izan zuen Soraluzen geratu.
Bertako organojolea izateaz gain, armonia ikasketak egin zituen Eskudero maisuarekin. Meza zati batzuk (Ofertorioan, esateko) aprobetzatzen zituen pieza ederrak jotzeko. Lan gutxi idatzi zituen, segururena Ezoziko Amaren ereserkia izango da ezagunena[1]; Letra, berriz, Anton Oregi-rena da.
Honetaz gain parrokiko abesbatzaren laguntzailea izan zen, Mariaren Alaben abesbatzaren zuzendaria, Ezoziko Ama abesbatzaren sortu zuen, piano irakaslea izan zen, Allegro zortzikotea zuzendu zuen, Soraluzeko Ametsa ikastola eta Blue Bells taldea lagundu zituen...
Musika bandak
Gerra aurrean Soraluzen bi musika-banda zegoen, San Ignacio (karlistena) eta Paz y Labor (liberalena).
Gerra ostean San Ignacio bakarrik geratu zen, eta handik hogetamar-berrogei urteetara desagertu zen.
2000. urte inguruan Soraluze Musika Eskolak musika banda berria sortu zuen.
Beste musikariak
Andres Ezenarro Urzelai da Gerra Zibila baino lehen herrian egitten ziran Aratosteetako konpartsetako kantuen egilea: Lisiberan, Pintoriena, Arraunlariak, Sorgiñak, Sudango Sultana, Zapatariak, Aratoste ontako, eta abar. Guztiak, Eustaki Maiztegi Txiket-ek txukun-txukun transkribatu zittuanak.
Hortaz, argi dago Plazentzian beti egon dala musika, eta beti egon dirala musikoak. Herri-kantuak hala gogorarazten dosku:
| Elorrixo ta Txitia, Amable eta Aixia, Motxa ta konpañia, Plazentziako bandia. |