Serafin Achotegui (eu)
| Serafín Achótegui Urreztieta | |
|---|---|
| |
| Jaio | Soraluze, 1898 |
| Hil | Arrate, 1936 |
| Profila | Enpresaria |
Gerra aurrekoak
Serafin Achotegui enpresa gizona zen. Sabino Achotegui aitak lagun batzurekin enpresa sortu zuen: Sabino Achótegui y Compañía, Sociedad Anónima, Construcciones SACIA edo SACIAz ere ezagututa.
Nahiz eta aita liberala izan[1], politikoki eskuma zalea zen, karlista. Gerra sortu zenean Círculo Carlistaren lehendakaria zen.
Preso hartu
1936ko abuztuaren bukaeran atxilotu zuten. Karlistek arma-biltegi bat erreketeen esku jartzeko gertu zutela zabaldu zen herrian, eta ondorioz, deklarazioa hartzeko hainbat karlista preso hartu zituen herriko Defentsa Batzordeak.
Serafin Achotegui ez zuten deitu. Baina, Círculo Carlistaren lehendakaria izanik, atxilotuen berri eskuratzeko bertaratu zen eta berau ere preso hartu zuten. Egun horretan bertan Arratera eraman zuten, Manuel Lersundi eta beste batzurekin.
Zauritu eta erahil
Biharamunean, abuztuaren 29an, hegazkin nazionalek Eibar bonbardatu zutenean, Arraten zeuden presoak bibaka eta txaloka hasi ziren. Hasarretuta, miliziano batek lehiotik tiro egin zien eta bala batek Serafin Atxotegi hankan zauritu zuen, oso larri.
Odol asko galtzen ari zela, Arrateko aterpetxean zegoen Mesedeetako moja batek lehen sendaketak egin zizkion. Hurrengo egunean (beste batzuren arabera irailak 3an[2]), hobeto zegoela eta, milizianoek eraman zuten "Soraluzera bueltatzeko omen". Miliziano horietako bat asturianoa omen zen, gero Mexikon erbesteratuta hil zela.
1937ko urriaren 10ean aurkitu zuten gorpua, Arraten bertan lurperatuta. Herrira ekarri eta Arraten gurutzea jarri zuten, idazki honekin: Por Dios y por España. Aquí fue asesinado Serafín Achótegui Urrestieta de Placencia de las Armas por las hordas marxo-separatistas a la edad de 38 años (Jaungoikoa eta Espainiagatik. Hemen Soraluzeko Serafin Achotegui Urrestieta erail zuten saldo marxista-banatzaileek, 38 urte zituela).
Auzi Orokorra
- Sarrera nagusia: Auzi Orokorra (eu)
Espainako gerra zibilaren (1.936-1.939) ostean, orduko Justizia Ministroak, Eduardo Aunos jaunak, ikerketa prozesu itzel bat bultzatu zuen 1.940ko apirilaren 26ko dekretu baten bidez: Espainian gorrien agintaldiari buruzko Auzi Orokorra, Ministerio Fiskalak eraikitakoa[3], Auzi Orokorra edo Causa General moduan ere ezagutua.
Beste herri gehienetan bezala, 1.940 urtean Soraluzen ere Auzi Orokorrari ekin zioten: hildakoen zerrenda egin (bi aldiz egin zuten), gertukoen lekukotasunak jaso, salatuei buruzko informazioren bila hasi...
Serafin Achótegui Soraluzeko hildakoen lehen zerrendan agertzen da. Asunción Banda-ormaechea alarguna deitu zuten lekukotasuna hartzeko, baina Ignacio Achótegui anaiak deklaratu zuen. Honek esan zuenez, 1.936ko abuztuak 28an José María Letek eta Manolo izeneko batek preso hartu zuten Udaletxean, eta Arratera eraman. Arraten milizoano batek apuntatu zion, eta orduko alkateak disparoa sahiestu nahi izan zuenean fusilak tiroa egin zuen eta Serafin zauritu. Ez omen zuten ondo zaindu eta bizirik lurperatu omen zuen. Gorpua lurpetik atera zutenean tiroen aztarnak zituen soinean, eta harri batek egindako zauria buruan.
Deklarazio ostean, Gipuzkoako fiskalak Jose Mari Lete, Manuel Múgica eta José Vazquez bilatzeko agindua eman zuen, Serafín Achóteguiren hilketan parte hartzeagatik.
.jpg)
Serafín Achótegui auzunea
- Sarrera nagusia: Serafín Achótegui auzunea (eu)
Gerra ostean Soraluzen gero eta langile gehiago zegoen, eta etxebizitzak falta. SAPAk sortu zuen lehen auzunea, Alejandro de Calonje izenekoa.
Nahikoa ez zenez, herriko enpresa handienek bigarrena egitea erabaki zuten, Txurrukena eta Salogoen baserrien ortuetan, erreka ondoan. Horretarako, 1.947 urtean herriko ugazabek lurrak erosi zizkien orduko jabeei.
Auzune hau Serafin Achótegui izendatu zuten, nahiz eta herriak Txurruken auzoa izena erabili. 2.016 urte bukaeran, berriz, Udalak Txurruken izena ofizial egin zuen, bertakoek hala eskatuta.
Erreferentziak
- Isiltasuna hausten. Soraluze 1936
- ↑ 1903/04/16an Gaceta de Madrid-ek argitaratu zenez, bigarren karlistadan Soraluzeko Sabino Achotegui izenekoak Donostiako Emigratuen Batailoian parte hartu zuen eta, semeak soldadutzatik libre geratu ziren.
- ↑ La otra mitad: las càrceles de Euskadi. Miguel Legarra Belastegui (Sahats Servicios Editoriales 2008).
- ↑ Causa general instruida por el Ministerio Fiscal sobre la dominación roja en España.