Cuestionario etnográfico 1936 (eu)
| Izenburua | Cuestionario para una investigación etnográfica de la vida popular |
| Egilea/k | Jose Migel Barandiaran & Kruz Abarrategi |
| Aldizkaria | Sorapedia |
| Data | 1934-36 / 2019 |
| Orriak | |
| Hizkuntza | gaztelaniaz |
| Irakurtzeko | sakatu hemen |
Galdetegia. Galderak
Jose Migel Barandiaran[1] apaizak, Gasteizko apaiztegian irakaslea zela, 1918 urtean Etnologia Laborategia sortu zuen Eusko Ikaskuntza Elkartearen babesean. Hiru urte geroago, 1921 urtean, Eusko Folklorea erakundea sortu zuen; eta 1926tik Apaizgaitegi Nagusiko erretore izan zen.
Orduko gizartea elizatik gero eta urrutiago somatzerakoan, irakasle talde batek estrategia aldaketa bultzatu zuen. besterik gabe "zaharrari" eutsi beharrean (integrismoa), orduko gizartea ezagutzeko premia aldarrikatu zuten, Elizaren lana hobeto egiteko. Ildo horretatik, Gymnasium aldizkaria (1927-1932) sortu zuten aurretik, eta Idearium bihilabetekaria (1934-1935) gero.
Euskal Herriaren “argazkia” egiteko galdetegi sozio-erlijiosoa diseinatu zuen, uneko egoera islatzeko[2]. Eta abade eta apaizgaien artean zabaldu zuten. Guztira hamabi inkesta argitaratu ziren azken aldizkari honen hamaika aleetan: Ataun, Bizkaiko ezkerraldea, Ullibarri-Arana, Zigoitia, Iurre, Gazteiz-Gebara ingurua, Barrundia, Portugalete, Markina, Bizkaiko meatzaldea, Eibar eta Irun.
Azkenean, apaiztegi barruko zein kanpoko etsaien eraginez, batez ere karlista eta integristak, 1935 urtean Idearium aldizkaria itxi egin zuten.
Galdetegiak 1.147 galdera zituen, 23 atalean antolatuta (parantesi artean galderen zenbakiak):
- I. Datos geográficos (1-5)
- II. La habitación (6-29)
- III. Indumentaria (30-48)
- IV. Alimentación (49-94)
- V. Vida doméstica (95-123)
- VI. Instrucción-Religión (124-170)
- VII. La vida en la vecindad y el pueblo (171-181)
- VIII. Derecho y constitución populares (182-214)
- IX. Economía rural (215-353)
- X. Profesiones (354-374)
- XI. Nacimiento, bautismo, infancia (375-406)
- XII. Noviazgo y matrimonio (407-472)
- XIII. Muerte (473-522)
- XIV. Industria casera-Arte popular (523-533)
- XV. Costumbres y fiestas oficiales (534-545)
- XVI. Costumbres eclesiásticas (546-552)
- XVII. Fiestas conmemorativas (553-558)
- XVIII.Fiestas y costumbres de fecha fija (559-695)
- XIX. Juegos, regocijos populares, sport (696-743)
- XX. Demonios, espíritus, brujas, magos (744-805)
- XXI. Supersticiones (806-995)
- XXII. Medicina popular (996-1120)
- XXIII.Tradiciones y leyendas (1121-1147)
Galdetegia. Erantzunak
Inprimatu ostean Barandiaranek hainbat lagunen artean banatu zuen galdetegia, hura betetzeko.
Gehienak abadeak baziren, beste asko apaizgaiak ziren, tartean Cruz Abarrategi soraluzetarra. Azken honek 1936 urtean bete zuen galdetegia, edo gutxienez Barandiaran Fundazioak gordetzen dituen bi atalak: seigarrena (Heziketa eta erlijioa) eta hamaikagarrena (Jaiotza, bataioa, haurtzaroa).
Ez da jakiten gainontzeko atalak Kruz Abarrategi berak erantzun zituen eta galduta dauden, edo oraindik erantzun gabe zituen, edo beste batek hartu zuen lan hori... 1936eko uda oso nahasia izan zen.
Cruz Abarrategik betetako inkesta ez zen inoiz argitaratu, Idearium aldizkaria 1935 urtean itzu zutelako.
- Kruz Abarrategiren jatorrizko erantzunak ikusteko, sakatu hemen
Kruz Abarrategi
Ama Eskoriatzako Apotzaga elizatekoa eta aita Arrasatekoa. Aitak Soraluzeko The Placencia de las Armas Company Limited fabrikan egiten zuen lan eta Kruz bertan jaio zen, 1918 urtean.
Soraluzen egin zituen lehenengo ikasketak, maristekin. 11 urterekin seminarioan sartu zen eta 1942an abade izendatu zuten 24 urte zituela. Urte hartako abenduak 13an Arabako Ondategi[3] herrira bidali zuten, Zigoitian (Murgia ondoan). Berak esaten zuenez, bertan 3 urte, 3 hilabete eta 3 egun egon zen, zigor baten moduan.
1945ko azaroak 13an Eskoriatzako Bolibarrera[4] bidali zuten, eta bertako parrokoa izan zen 61 urtetan, hil zen arte. 1982 urtetik aurrera Apotzagako[5] parrokoa ere izan zen. 2007 urtean hil zen.
Irudiak
Jose Migel Barandiaran
Kruz Abarrategi
Erreferentziak
- ↑ Jose Migel Barandiaran. Wikipedia (euskaraz).
- ↑ Modernidad y religión en la sociedad vasca de los años treinta (Una experiencia de sociología cristiana: Idearium). Antonio Rivera eta Javier de la Fuente. Clásicos sociales contemporáneos 3 (2000).
- ↑ Ondategi. Wikipedia (euskaraz).
- ↑ Bolibar. Wikipedia (euskaraz).
- ↑ Apotzaga. Wikipedia (euskaraz).