«Santa Ana kalea (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

18:51, 8 abendua 2017(e)ko berrikuspena

Adi! Artikulu hau oraindik osatu barik dago.

Osatzeko informazioa edo materiala baldin badaukazu, animatu eta aurrera!

Kokapena

Santa Ana kalea Labaderogainetik (Udaletxetik) Olea zubiraino doan kalea da. 403 metro luze ditu.

Gaur eguneko Santa Anak tarte askok osatu dute historian zehar:

Kalegoen izandakoa. Labaderogainetik 13. zenbakirainokoa (Kontulan aholkularitza). 50 metro luze eta 4 metro zabalekoa.
Santa Ana komentu inguruko auzoa. Kontulan aholkularitzatik Errekaldeko zubirainokoa. 136 metro luze eta 7-8 metro zabalekoa.
Oleako bidea. Errekalde zubitik Oleako zubirainokoa. 228 metro luze eta 4-8 metro zabalekoa. Zati hau ez da laua, aldapatsua baizik: gora hasten da, tarte bat laua eta behera egiten du Olea zubiraino.

Mapa kargatzen...

Argazkiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Soraluze
(Florencio Lamot 1756)

Historia

Santa Ana herriko kale zaharrenetakoa da, Placencia de Soraluce modu ofizialean sortu baino lehenagokoa. Izatez, 1343. urtean Alonso Jauna Erregeak Soraluze eta Herlaibiako biztanleak biltzeko agindu zuen, eta herriari harresiak emateko. Santa Ana (Kalegoen orduan) harresi barruan geratu zen.

Hasieran Kalegoen Argate baserritik datorren errekaraino heltzen bazen ere, ostera Santa Ana komentua egin zuten, eta inguruari Santa Ana auzoa esaten zitzaion. Denborarekin, XIX menderaino Santa Ana izenak kale osoa hartu zuen, Kalegoen aipamenak bakarrik eskrituretan agertzen zirela (eskriturak kopiatu/ itsatsi direnez...)

Garai hauetan Santa Ana kalea mojen komentuko arkuraino heltzen zen (komentu barrutik ortuetara kale gainetik joaten zena). Oraindik gordetzen da zezena bertatik pasatzen zen oroimena ( Zezena dator arkupetik...).

Azkenik, Oleako bidean tailerrak eta etxeak egiten hasi zirenean, kaleak Olearaino zubiraino hartu zuen.

Kalegoeneko atariak

Kalegoen zatiak 7 zenbaki ditu ezkerrean (1tik 13ra) eta beste 6 eskuman (4tik 12ra).

Santa Ana 2 dagokion etxea Labaderogainean dago.

Zenbaki bakoitiak

Behin Kalegoen zatia bukatuta, Santa Ana kalea zabaltzen da, alde bakoitienetik hain zuzen. Puntu honetan dago Labegaineko pasabidea, Galipotekin eta Frontoirako igogailuarekin lotzen duena.

Errekalde zubiraino dauden etxe eta atariak hauek dira:

'15 zenbakia. Etxebizitzak, azpian Ufala tabernaren vendinga egon zen. Etxe hau egiteko hiru etxe bota ziren:
- Santa Ana 13. Bertan Santa Anako okindegia zegoen, eta labearen gainean Labegain elkartea zen, pasabideari izena eman ziona. Etxea botatzerakoan elkartea ere bota zuten.
- Santa Ana 15. Balkoi ederrak zituen alboko lorategira, baina lege barruan ez zirenez, etxe berria egin zutenean desagertu ziren.
- Frontoia 2. Etxe honetara Frontoitik sartzen zen. Etxe berria egiterakoan sarrera bakarra egin zioten, Santa Ana kaletik.
17 zenbakia. Txaleta. Madinatarrek egin zuten, eta gero Larrañagak (Aispua) erosi zuten. Gaur egun Unamunotarrena da. Santa Ana kalean garajea eta sarrera dauka, eta bigarren sarrera Frontoitik. Iparraldera lorategi txikia dauka, eta hegoaldera beste bat ederragoa, frontoiaren azpian, Larrañagatarrek mojei erositako lurretan egindakoa. Honen parean, Santa Ana kalean bertan, udal baskula egon zen.
Giza Eskubideen plaza eta bertarako eskilarak. Hauen parean Santa Ana arku famatua egon zen, komentua ortuekin lotzen zuena.
21, 23 eta 25 zenbakiak. Etxebizitza hauek komentuko ortuetan eraiki ziren, mojek alde egin eta gero.

Zenbaki bikoitiak

Etorkizuna

2016 urtean Hiri Antolamenduko Plan Orokorra (Plan General de Ordenación Urbana) onartu zen.

Bertan planifikatutakoa gauzatzen bada, Santa Ana kalearen azken zatia goitik behera aldatuko da: Errekaldeko zubitik Oleako zubiraino dauden etxe eta tailerrak bota, etxe berriak egin erreka eta trenbide artean, Santa Ana kale berria erreka aldetik ekarri, Errekaldeko zubia bota eta berria eraiki pixkat gorago.

Erreferentziak

@@ 5. lerroa: / 5. lerroa: @@
 Gaur eguneko Santa Anak tarte askok osatu dute historian zehar:
-* Kalegoen izandakoa. Labaderogainetik 13. zenbakirainokoa (Kontulan aholkularitza). 50 metro luze eta 4 metro zabalekoa.
+* [[Kalegoen (eu)|Kalegoen]] izandakoa. Labaderogainetik 13. zenbakirainokoa (Kontulan aholkularitza). 50 metro luze eta 4 metro zabalekoa.
 * Santa Ana komentu inguruko auzoa. Kontulan aholkularitzatik [[Errekaldeko zubia (eu)|Errekaldeko zubiraino]]koa. 136 metro luze eta 7-8 metro zabalekoa.
-* Oleako bidea. Errekalde zubitik Oleako zubirainokoa. 228 metro luze eta 4-8 metro zabalekoa. Zati hau ez da laua, aldapatsua baizik: gora hasten da, tarte bat laua eta behera egiten du Olea zubiraino.
+* Oleako bidea. Errekalde zubitik Oleako zubirainokoa. 228 metro luze eta 4-8 metro zabalekoa. Zati hau ez da laua, aldapatsua baizik: gora hasten da, tarte bat laua eta behera egiten du [[Olea zubia (eu)|Olea zubiraino]].
 {{#display_map:
@@ 36. lerroa: / 36. lerroa: @@
-==Zenbaki bakoitiak==
+==Kalegoeneko atariak==
-Kalegoeneko etxe gehienek, Udaletxea kenduta, ezaugarri berberak dituzte: zabalera berekoak, Santa Ana kaletik Galipotera heltzen dira, eta lehengo pisuak Galipeterako irteera dauka. Gainera, lehengo solairua kalearen gainera etortzen zen, txapela moduan: alboko hormak aurera egiten zuten, eta bere artean arku moduko batzuen bidez lehengo pisua eraikitzen da. nahiz eta Kalebarrenen oraindik gorde, eraikuntza modu hau aspaldi galdu zen Kalegoenen, baina toki askotan alboko hormak aurreratuta daude: itxura denez, etxeak berregiterakoan ez ziren ausartu lehengo moduan egiten.
+Kalegoen zatiak 7 zenbaki ditu ezkerrean (1tik 13ra) eta beste 6 eskuman (4tik 12ra).
-Jatorrizko etxe gehienek bi solairu zituzten, eta hormak harrizkoak. Hortik gorakoak geroago jaso ziren, egurrez eta adreiluz. Etxe batzuk harria bistan daukatenez, errez nabarmendu daiteke.
+Santa Ana 2 dagokion etxea [[Labaderogain (eu)|Labaderogainean]] dago.
-===1. zenbakia===
+==Zenbaki bakoitiak==
-Hemen [[Udaletxea (eu)|Udaletxea]] dago. Goitik behera harri landuzko etxea, 1.722 urtean bukatua, kaleko onena duda barik.
+Behin [[Kalegoen (eu)|Kalegoen]] zatia bukatuta, Santa Ana kalea zabaltzen da, alde bakoitienetik hain zuzen. Puntu honetan dago ''Labegaineko pasabidea'', [[Galipot|Galipotekin]] eta [[Frontoia (eu)|Frontoirako]] igogailuarekin lotzen duena.
-===3. zenbakia===
-Etxe honen beheko plantan sasoi batean Arzabalaga denda egon zen. Gaur egun, Udaleko zein epaitegiko bulegoak erabiltzen dute.
-===5. zenbakia===
-Garai batean herriko lehen estankoa hemen zegoen, ''Maria Cochero''-rena. Gaur egun Partidu Sozialistaren egoitza dago (''Casa del Pueblo''), aurrekaldean taberna dutela.
-===7. zenbakia===
-Aspaldian denda bat egon zen, baina urteetan hutsik. gerora ileapaindegia zabaltzeko prestatu zuten, baina ezin.
-Urte askotan ''Gogortuz'' fisioterapia zentroa egon da, 2.016 urtean Baltegietara aldatu zuten arte. Gaur egun hutsik dago.
-===9. zenbakia===
-Uste asko eta askotan ''Osuma'' denda biltegia egon zen, baserrirako horniduratan aritzen zirenak. Gaur egun ''Negabi'' ileapaindegia dago bertan.
-===11. zenbakia===
+Errekalde zubiraino dauden etxe eta atariak hauek dira:
-Gaur egun hutsik, urte askotan ''Salon'' janari denda egon da bertan.
+* '''15 zenbakia''. Etxebizitzak, azpian Ufala tabernaren ''vending''a egon zen. Etxe hau egiteko hiru etxe bota ziren:
+** Santa Ana 13. Bertan Santa Anako okindegia zegoen, eta labearen gainean ''Labegain'' elkartea zen, pasabideari izena eman ziona. Etxea botatzerakoan elkartea ere bota zuten.
-===13. zenbakia===
+** Santa Ana 15. Balkoi ederrak zituen alboko lorategira, baina lege barruan ez zirenez, etxe berria egin zutenean desagertu ziren.
-''Kontulan'' aholkularitza bertan dago azken urteetan. Aurretik Ayuso ahizpak denda zuten.
+** Frontoia 2. Etxe honetara Frontoitik sartzen zen. Etxe berria egiterakoan sarrera bakarra egin zioten, Santa Ana kaletik.
+* ''17 zenbakia''. Txaleta. Madinatarrek egin zuten, eta gero Larrañagak (''Aispua'') erosi zuten. Gaur egun Unamunotarrena da. Santa Ana kalean garajea eta sarrera dauka, eta bigarren sarrera Frontoitik. Iparraldera lorategi txikia dauka, eta hegoaldera beste bat ederragoa, frontoiaren azpian, Larrañagatarrek mojei erositako lurretan egindakoa. Honen parean, Santa Ana kalean bertan, udal baskula egon zen.
+* [[Giza Eskubideen plaza (eu)|'''Giza Eskubideen plaza''']] eta bertarako eskilarak. Hauen parean [[Santa Ana arkua (eu)|Santa Ana arku]] famatua egon zen, komentua ortuekin lotzen zuena.
+* '''21, 23 eta 25 zenbakiak'''. Etxebizitza hauek komentuko ortuetan eraiki ziren, mojek alde egin eta gero.
 ==Zenbaki bikoitiak==
-Lurraren egitura dela eta, etxe guzti hauek sotoa daukate, eta erreka aldera terrazak (garai bateko ortuak). Hasiera batean solairu batekoak edo bikoak ziren, baina gerora hazi ziren: gehienak hiru, lau edo bost solairukoak dira, 14. eta 16. zenbakiak ezik. Erreka aldetik gehienak galeria dute: hasieran egurrezko balkoia, komuna albo batean zutela, gero balkoia zabaldu eta itxi, eta azkenik etxe barrura ekarri.
-Kalearen beste aldeko etxeekin alderatuz, zenbatik bikoitia dutenak askoz estuagoak dira. Eraikitzeko orduan ere osagai arruntak erabili zituzten: egurra eta adreiluak; harria, izatekotan, sotoetan eta behe solairuan bakarrik. [[Jauregi etxea (eu)|Jauregi etxea]] kenduta (gaur eguneko Abadetxea), etxe eskasagoak dira.
-===2. zenbakia===
-Etxe honek [[Labaderogain (eu)|Labaderogain]] aldera ere ematen du, bertan dauka sarrera.
-Sarreratik ezkerraldea Alejo Artolazabalen harategia egon zen. Gaur egun marimar harategia dago. Eskuman, aldiz, Marcial Txurrukaren (''Muneta'') drogeria, eta gero Bergarako Bolintxok okindegia zabaldu zuen.
-===4. zenbakia===
-...