«Elizburu kalea (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

18:53, 26 abendua 2017(e)ko berrikuspena

Adi! Artikulu hau oraindik osatu barik dago.

Osatzeko informazioa edo materiala baldin badaukazu, animatu eta aurrera!

Kokapena

Kaleak Soraluzeko parrokia (Santa Maria la Real) inguratzen du. Lehenik ezkerreko aldetik, kalearen beste aldean etxebizitzak direla; eta gero elizaren atzetik, gara bateko San Andreserako bidea jarraituz, gaur egun Alejandro Calonge auzunera doana.

Mapa kargatzen...

Argazkiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Historia

Garai batean San Andres eta Azkoitirako bidea herri kaskotik abiatzen zen, elizaren ezkerraldetik eta atzekaldetik gero. Harrizko galtzada zen, nahikoa harri gorabeheratsua, idi gurdiak eta antzekoak erabiltzeko modukoa.

Herriak zabaltzen hasten direnean sarrera-irteeretan eraikitzen dira etxe berriak, eta Soraluze ez zen salbuespena. Hemen ere, kaskotik gertueneko tartean, eliza ondoan hain zuzen, etxeak egin ziren. Hortik izena: Elizburu.

Herria bukatzen zen tokian, Elizburuko azken etxe ondoan, San Andreseko bide-gurutzearen lehen gurutzea jarri zuten.

XVIII mendean elizari alboko kaperak erantsi zizkioten, kalea estutuz. Gero, XIX mende bukaeran eta XX mende hasieran, etxeen aurrean espaloia egin zuten: kalea aldapatsua izanda, espaloiak eskilarak eta tarte lauak zituen. Gurutzearen alboan iturria jarri zuten, kaleko biztanleek ordainduta etxetik gertu ura izateko.

Iturri ondoko etxean Guardia Zibilaren koartela zegoen, Maristen ikastetxea alboan eta, tartean, tren geltokirainoko eskilarak.

Maristen ikastetxea itxi zutenean, 1975 urtean geltokitik egin zuten San Andreserako errepidea. Orduan harrizko galtzada kendu zuten, eta eskilarak jarri kale zabalera osoan.

Etxeak eta atariak

Kale honek ezkerreko aldean bakarrik ditu etxeak, eskuman eliza dago eta. Etxe gehienak, atzetik, garai bateko Kotxebidera ematen dute, gaur eguneko Etxaburuetara.

Etxeak eta atariak honako hauek dira:

1. zenbakia. Etxeari Ibarrakoa esaten zaio, eta Sakristaukoa ere. Ataria Elizburu kalean zeukan, lehen solairuan. behe solairuan sastrea egon zen garai batean, eta Atxolin taberna gero. Etxea goitik behera bota eta berria egin zutenean ataria Etxaburueta aldean jarri zuten, Plaza Barriaren goiko partean.
3. zenbakia. Elizburua izenekoa, aurretik harategia egon zen, eta 2000 urtetik Elizpe hotz klinika dago.
Bi etxe artean, 3 eta 5 zenbakien artean, Elizburu eta Kotxebidea lotzen dituen pasabidea egon zen, baina aspalditik itxita dago bi muturretik.
5. zenbakia. Etxe honek, Ondartxaetxea izeneakoa, bi atari ditu: Elizburukoa eta Kotxebidekoa.
7. zenbakia. Etxearen atzekaldeak Kotxebidera ematen du.
Estaziño kalea, 8. Garai batean Guardia Zibilaren koartela, Guardien etxea edo la casa de los guardias esaten zitzaion. 1975 urtean, San Andreserako errepide berria egiterakoan, bota eta berria egin zuten, ataria Estaziño kaletik egon ziotela. Orduan la casa del millón esaten zitzaion, Soraluzen miloitik gorako lehen etxebizitzak zirelako (pezetatan, noski). Elorza haroztegia zabaldu zuten azpian, baina egun itxita dago.

Erreferentziak

@@ 38. lerroa: / 38. lerroa: @@
 Etxeak eta atariak honako hauek dira:
-* '''1. zenbakia'''. Hemen [[Udaletxea (eu)|Udaletxea]] dago. Goitik behera harri landuzko etxea, 1.722 urtean bukatua, kaleko onena duda barik.
+* '''1. zenbakia'''. Etxeari ''Ibarrakoa'' esaten zaio, eta ''Sakristaukoa'' ere. Ataria Elizburu kalean zeukan, lehen solairuan. behe solairuan sastrea egon zen garai batean, eta ''Atxolin'' taberna gero. Etxea goitik behera bota eta berria egin zutenean ataria [[Etxaburueta kalea (eu)|Etxaburueta]] aldean jarri zuten, [[Plaza Barria (eu)|Plaza Barriaren]] goiko partean.
-* '''3. zenbakia'''. Bi izenekin ezagutua: ''Beiztegi-egotza'' eta ''Lazkanokoa''. Etxe honen beheko plantan sasoi batean ''Arzabalaga'' janari denda egon zen. Gaur egun, Udaleko zein epaitegiko bulegoek erabiltzen dute.
+* '''3. zenbakia'''. ''Elizburua'' izenekoa, aurretik harategia egon zen, eta 2000 urtetik ''Elizpe'' hotz klinika dago.
-* '''5. zenbakia'''. Etxe honi ''Frantxotenekoa'' esaten zitzaion. Garai batean herriko lehen estankoa hemen zegoen, ''Maria Cochero''-rena. Gaur egun Partidu Sozialistaren egoitza dago (''Casa del Pueblo''), aurrekaldean taberna dutela.
+* Bi etxe artean, 3 eta 5 zenbakien artean, Elizburu eta Kotxebidea lotzen dituen pasabidea egon zen, baina aspalditik itxita dago bi muturretik.
-* '''7. zenbakia'''. Etxe honek bi izen zituen, ''Taukiñekoa'' eta ''Txarandelgoa''. Aspaldian denda bat egon zen, baina urteetan hutsik. gerora ileapaindegia zabaltzeko prestatu zuten, baina ezin. Urte askotan ''Gogortuz'' fisioterapia zentroa egon da, 2.016 urtean Baltegietara aldatu zuten arte. Gaur egun hutsik dago.
+* '''5. zenbakia'''. Etxe honek, ''Ondartxaetxea'' izeneakoa, bi atari ditu: Elizburukoa eta Kotxebidekoa.
-* '''9. zenbakia'''. Uste asko eta askotan ''Osuma'' denda biltegia egon zen, baserrirako horniduratan aritzen zirenak. Gaur egun ''Negabi'' ileapaindegia dago bertan.
+* '''7. zenbakia'''. Etxearen atzekaldeak Kotxebidera ematen du.
-* '''11. zenbakia'''. Gaur egun hutsik, urte askotan ''Salon'' janari denda egon da bertan.
+* '''Estaziño kalea, 8'''. Garai batean Guardia Zibilaren koartela, ''Guardien etxea'' edo ''la casa de los guardias'' esaten zitzaion. 1975 urtean, San Andreserako errepide berria egiterakoan, bota eta berria egin zuten, ataria [[Estaziño kalea (eu)|Estaziño kaletik]] egon ziotela. Orduan ''la casa del millón'' esaten zitzaion, Soraluzen miloitik gorako lehen etxebizitzak zirelako (pezetatan, noski). ''Elorza'' haroztegia zabaldu zuten azpian, baina egun itxita dago.
-* '''13. zenbakia'''. Dagokion tokiaren arabera, ''Kantoikoa'' esaten zitzaion; baita ere ''Eskolakoa'' eta ''Aiusonekoa''. ''Kontulan'' aholkularitza bertan dago azken urteetan. Aurretik Ayuso ahizpak denda izan zuten, eta hortik izena.
-==Etxeak eta atariak. Zenbaki bikoitiak==
-Etxeak eta atariak honako hauek dira:
-* '''4. zenbakia'''. Etxe honek izen asko izan ditu: ''Intxaustikoa'', ''Pintorekoa'', ''Lakuestanekoa'' eta ''Pasiegokoa''. [[Labaderogain (eu)|Labaderogain]] aldera ere ematen du, eta bertan dauka sarrera. Sarreratik ezkerraldea Alejo Artolazabalen harategia egon zen. Gaur egun marimar harategia dago. Eskuman, aldiz, Marcial Txurrukaren (''Muneta'') drogeria, eta gero Bergarako Bolintxok okindegia zabaldu zuen.
-* '''6. zenbakia'''. ''Trebiñonekoa''. Hemen ''Kulunka'' goxotegia dago. Aurretik ''Trebiño kirolak'' denda egon zen.
-* '''8. zenbakia'''. Gaur egun utzik dago. Garai batean Marciano Barrutiak harategia zuen, eta gero taberna zabaldu zuen leku bertan. Franco hil zenean, EAJk batzokia euki bertan zuen, plaza Zaharreko [[Batzokia (eu)|Batzokia]] berreskuratu artean. Azken urteetan ''Akelarre'' izeneko taberna egon zen bertan.
-* '''10. zenbakia'''. ''Amañakoa''. Kinielak eta loteria denda. Aurretik ''Pastoriza'' zapataria egon zen.
-* '''12. zenbakia'''. [[Ormaetxea jauregia (eu)|''Ormaetxea  jauregia'']], ''Ybañezkoa'', ''Bañezkoa'', ''Argaratenekoa'', ''Ezekielanekoa'' edota ''Amañakoa''. Gaur egun bazarra dago. Kaleko beste aldera pasa baino lehen, ''Casa del Pueblo'' hemen egon zen.
-Etxe hauetaz gain, ''Mendarokoa'' eta ''Orduñaenekoa'' ere baziren Kalegoenen.
-==Etorkizuna==
-urtean Hiri Antolamenduko Plan Orokorra (''Plan General de Ordenación Urbana'') onartu zen. Bertan planifikatutakoa gauzatzen bada, [[Galipot (eu)|Galipotera]] dauden irteerak desagertu beharko lirateke.