|
|
| 4. lerroa: |
4. lerroa: |
| Garai bateko Kotxebidea [[Etxaburueta kalea (eu)|Etxaburueta]] kaletik [[Tren geltokia (eu)|tren geltokiraino]] zihoan. | | Garai bateko Kotxebidea [[Etxaburueta kalea (eu)|Etxaburueta]] kaletik [[Tren geltokia (eu)|tren geltokiraino]] zihoan. |
|
| |
|
| 120 metro luze zen, eta 5 metro zabal. | | Kaleak S baten forma zeukan; 120 metro luze zen, eta 5 metro zabal. |
|
| |
|
|
| |
|
| 24. lerroa: |
24. lerroa: |
|
| |
|
| ==Historia== | | ==Historia== |
| Kalegoen herriko kale zaharrenetakoa da, ''Placencia de Soraluce'' modu ofizialean sortu baino lehenagokoa. Izatez, 1343. urtean Alonso Jauna Erregeak Soraluze eta Herlaibiako biztanleak biltzeko agindu zuen, eta herriari harresiak emateko. Kalegoen harresi barruan geratu zen.
| | XIX mende bukaeran, 1888. urtean hain zuzen, trena Soraluzera etorri zenean, geltokia herri kaskotik kanpo geratu zen, azken etxeak baino dezente altuagoa. |
|
| |
|
| Hasieran Kalegoen [[Argate baserria (eu)|Argate]] baserritik datorren errekaraino heltzen bazen ere, ostera Santa Ana komentua egin zuten, eta inguruari Santa Ana auzoa esaten zitzaion. Denborarekin, XIX menderaino Santa Ana izenak kale osoa hartu zuen, Kalegoen aipamenak bakarrik eskrituretan agertzen zirela (eskriturak ''kopiatu/ itsatsi'' direnez...)
| | Tren geltokira heltzeko ez zuten orduko bideek balio, oso aldapatsuka zirenez eta harrizko zoruak oso gorabeheratsuak zirela, idiek hanka ondo sartzeko. Beraz, bide berria egin behar zen, aldapa gutxikoa eta zoru laukoa. |
|
| |
|
| | Bide berria Etxaburueta bukaeratik hastea erabaki zuten, eta horretarako tarte lau horri aldapa egin zioten, Kotxebide bere altuagotik hasteko. Aldapa gutxitzeko bidea luzatu zuten: zuzen egin beharrean bi errebuelta egin zioten. Azkenik, zorua adokinez egin zuten gurdiak gora eta behera eroso ibiltzeko. |
|
| |
|
| ==Etxeak eta atariak. Zenbaki bakoitiak==
| | Garai hartan kaleari Kotxebide edota Estaziño kalea esaten zitzaion. |
| Kalegoeneko etxe gehienek, Udaletxea kenduta, ezaugarri berberak dituzte: zabalera berekoak, Santa Ana kaletik Galipotera heltzen dira, eta lehengo pisuak Galipeterako irteera dauka. Gainera, lehengo solairua kalearen gainera etortzen zen, txapela moduan: alboko hormak aurera egiten zuten, eta bere artean arku moduko batzuen bidez lehengo pisua eraikitzen da. nahiz eta Kalebarrenen oraindik gorde, eraikuntza modu hau aspaldi galdu zen Kalegoenen, baina toki askotan alboko hormak aurreratuta daude: itxura denez, etxeak berregiterakoan ez ziren ausartu lehengo moduan egiten.
| |
|
| |
|
| Jatorrizko etxe gehienek bi solairu zituzten, eta hormak harrizkoak. Hortik gorakoak geroago jaso ziren, egurrez eta adreiluz. Etxe batzuk harria bistan daukatenez, errez nabarmendu daiteke.
| | Azkenik, XX mende bukaeran SACIA zena bota zuten eta etxebizitzak eraiki, bere artean errepide berria zabalduz. Orduan kaleak berrantolatu zituzten: Kotxebidearen (Estazio kalea) lehen 75 metro Etxaburuetari eman zioten eta gainontzeko zatia, peatonalizatuta, Estaziño kalean geratu zen. |
|
| |
|
| Etxeak eta atariak honako hauek dira:
| | Orduan Kotxebidea kalea desagertu egin zen. |
| * '''1. zenbakia'''. Hemen [[Udaletxea (eu)|Udaletxea]] dago. Goitik behera harri landuzko etxea, 1.722 urtean bukatua, kaleko onena duda barik.
| |
| * '''3. zenbakia'''. Bi izenekin ezagutua: ''Beiztegi-egotza'' eta ''Lazkanokoa''. Etxe honen beheko plantan sasoi batean ''Arzabalaga'' janari denda egon zen. Gaur egun, Udaleko zein epaitegiko bulegoek erabiltzen dute.
| |
| * '''5. zenbakia'''. Etxe honi ''Frantxotenekoa'' esaten zitzaion. Garai batean herriko lehen estankoa hemen zegoen, ''Maria Cochero''-rena. Gaur egun Partidu Sozialistaren egoitza dago (''Casa del Pueblo''), aurrekaldean taberna dutela.
| |
| * '''7. zenbakia'''. Etxe honek bi izen zituen, ''Taukiñekoa'' eta ''Txarandelgoa''. Aspaldian denda bat egon zen, baina urteetan hutsik. gerora ileapaindegia zabaltzeko prestatu zuten, baina ezin. Urte askotan ''Gogortuz'' fisioterapia zentroa egon da, 2.016 urtean Baltegietara aldatu zuten arte. Gaur egun hutsik dago.
| |
| * '''9. zenbakia'''. Uste asko eta askotan ''Osuma'' denda biltegia egon zen, baserrirako horniduratan aritzen zirenak. Gaur egun ''Negabi'' ileapaindegia dago bertan.
| |
| * '''11. zenbakia'''. Gaur egun hutsik, urte askotan ''Salon'' janari denda egon da bertan.
| |
| * '''13. zenbakia'''. Dagokion tokiaren arabera, ''Kantoikoa'' esaten zitzaion; baita ere ''Eskolakoa'' eta ''Aiusonekoa''. ''Kontulan'' aholkularitza bertan dago azken urteetan. Aurretik Ayuso ahizpak denda izan zuten, eta hortik izena.
| |
|
| |
|
|
| |
|
| ==Etxeak eta atariak. Zenbaki bikoitiak== | | ==Etxeak eta atariak== |
| Lurraren egitura dela eta, etxe guzti hauek sotoa daukate, eta erreka aldera terrazak (garai bateko ortuak). Hasiera batean solairu batekoak edo bikoak ziren, baina gerora hazi ziren: gehienak hiru, lau edo bost solairukoak dira, 14. eta 16. zenbakiak ezik. Erreka aldetik gehienak galeria dute: hasieran egurrezko balkoia, komuna albo batean zutela, gero balkoia zabaldu eta itxi, eta azkenik etxe barrura ekarri.
| | Kotxebideak oso atari gutxi zuen. |
|
| |
|
| Kalearen beste aldeko etxeekin alderatuz, zenbatik bikoitia dutenak askoz estuagoak dira. Eraikitzeko orduan ere osagai arruntak erabili zituzten: egurra eta adreiluak; harria, izatekotan, sotoetan eta behe solairuan bakarrik. [[Ormaetxea jauregia (eu)|Ormaetxea jauregia]]ren etxaurrea kenduta, etxe eskasagoak dira.
| | Eskumatik, lehen zatia Etxaburuetaren zenbaki bikoitien atzetik pasatzen zen, eta gero Elizburu kaleko zenbaki bakoitien atzekaldetik. Ostean, Arias fundizioari buelta ematen zion tren geltokira heltzeko. |
|
| |
|
| Etxeak eta atariak honako hauek dira:
| | Ezkerretik, biltegi bati buelta ematen zion (gaur egun Udal merkatua) eta Etxaburuetako 5 zenbakiaren atzekaldetik pasatzen zen. Bigarren errebueltan bertan Arias fundizioaren beste pabiloia zegoen, eta SACIA enpresa. Azken zatian tren geltokiaren trenbidea zegoen (apartaderoa). |
| * '''4. zenbakia'''. Etxe honek izen asko izan ditu: ''Intxaustikoa'', ''Pintorekoa'', ''Lakuestanekoa'' eta ''Pasiegokoa''. [[Labaderogain (eu)|Labaderogain]] aldera ere ematen du, eta bertan dauka sarrera. Sarreratik ezkerraldea Alejo Artolazabalen harategia egon zen. Gaur egun marimar harategia dago. Eskuman, aldiz, Marcial Txurrukaren (''Muneta'') drogeria, eta gero Bergarako Bolintxok okindegia zabaldu zuen.
| |
| * '''6. zenbakia'''. ''Trebiñonekoa''. Hemen ''Kulunka'' goxotegia dago. Aurretik ''Trebiño kirolak'' denda egon zen.
| |
| * '''8. zenbakia'''. Gaur egun utzik dago. Garai batean Marciano Barrutiak harategia zuen, eta gero taberna zabaldu zuen leku bertan. Franco hil zenean, EAJk batzokia euki bertan zuen, plaza Zaharreko [[Batzokia (eu)|Batzokia]] berreskuratu artean. Azken urteetan ''Akelarre'' izeneko taberna egon zen bertan.
| |
| * '''10. zenbakia'''. ''Amañakoa''. Kinielak eta loteria denda. Aurretik ''Pastoriza'' zapataria egon zen.
| |
| * '''12. zenbakia'''. [[Ormaetxea jauregia (eu)|''Ormaetxea jauregia'']], ''Ybañezkoa'', ''Bañezkoa'', ''Argaratenekoa'', ''Ezekielanekoa'' edota ''Amañakoa''. Gaur egun bazarra dago. Kaleko beste aldera pasa baino lehen, ''Casa del Pueblo'' hemen egon zen.
| |
| | |
| Etxe hauetaz gain, ''Mendarokoa'' eta ''Orduñaenekoa'' ere baziren Kalegoenen.
| |
| | |
| | |
| ==Etorkizuna==
| |
| 2016 urtean Hiri Antolamenduko Plan Orokorra (''Plan General de Ordenación Urbana'') onartu zen. Bertan planifikatutakoa gauzatzen bada, [[Galipot (eu)|Galipotera]] dauden irteerak desagertu beharko lirateke.
| |
|
| |
|
|
| |
|
Adi! Artikulu hau oraindik osatu barik dago.
Osatzeko informazioa edo materiala baldin badaukazu, animatu eta aurrera!
Kokapena
Garai bateko Kotxebidea Etxaburueta kaletik tren geltokiraino zihoan.
Kaleak S baten forma zeukan; 120 metro luze zen, eta 5 metro zabal.
Mapa kargatzen...
{"type":"ROADMAP","minzoom":false,"maxzoom":false,"types":["ROADMAP","SATELLITE","HYBRID","TERRAIN"],"mappingservice":"googlemaps3","width":"auto","height":"600px","centre":{"text":"","title":"","link":"","lat":43.174874,"lon":-2.412473,"icon":""},"title":"","label":"","icon":"","lines":[{"text":"\u003Cb\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EKotxebidea\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/b\u003E\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E(Aspaldiko Estazi\u00f1o kalea)\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"Kotxebidea\n","link":"","strokeColor":"yellow","strokeOpacity":"1","strokeWeight":"10","pos":[{"lat":43.174828,"lon":-2.412733},{"lat":43.174668,"lon":-2.412627},{"lat":43.174686,"lon":-2.412471},{"lat":43.175065,"lon":-2.412473},{"lat":43.175112,"lon":-2.412372},{"lat":43.17506,"lon":-2.412257},{"lat":43.174796,"lon":-2.412226}]},{"text":"","title":"","link":"","strokeColor":"#FF0000","strokeOpacity":"1","strokeWeight":"2","pos":[]}],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"visitedicon":"","wmsoverlay":false,"zoom":18,"layers":[],"controls":["pan","zoom","type","scale","streetview","rotate"],"zoomstyle":"DEFAULT","typestyle":"DEFAULT","autoinfowindows":false,"resizable":false,"kmlrezoom":false,"poi":true,"cluster":false,"clustergridsize":60,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clusteraveragecenter":true,"clusterminsize":2,"imageoverlays":[],"kml":[],"gkml":[],"searchmarkers":"","fullscreen":false,"scrollwheelzoom":false,"locations":[]}
Argazkiak
(handitzeko, sakatu gainean)
Soraluze
(Florencio Lamot 1756)
Historia
XIX mende bukaeran, 1888. urtean hain zuzen, trena Soraluzera etorri zenean, geltokia herri kaskotik kanpo geratu zen, azken etxeak baino dezente altuagoa.
Tren geltokira heltzeko ez zuten orduko bideek balio, oso aldapatsuka zirenez eta harrizko zoruak oso gorabeheratsuak zirela, idiek hanka ondo sartzeko. Beraz, bide berria egin behar zen, aldapa gutxikoa eta zoru laukoa.
Bide berria Etxaburueta bukaeratik hastea erabaki zuten, eta horretarako tarte lau horri aldapa egin zioten, Kotxebide bere altuagotik hasteko. Aldapa gutxitzeko bidea luzatu zuten: zuzen egin beharrean bi errebuelta egin zioten. Azkenik, zorua adokinez egin zuten gurdiak gora eta behera eroso ibiltzeko.
Garai hartan kaleari Kotxebide edota Estaziño kalea esaten zitzaion.
Azkenik, XX mende bukaeran SACIA zena bota zuten eta etxebizitzak eraiki, bere artean errepide berria zabalduz. Orduan kaleak berrantolatu zituzten: Kotxebidearen (Estazio kalea) lehen 75 metro Etxaburuetari eman zioten eta gainontzeko zatia, peatonalizatuta, Estaziño kalean geratu zen.
Orduan Kotxebidea kalea desagertu egin zen.
Etxeak eta atariak
Kotxebideak oso atari gutxi zuen.
Eskumatik, lehen zatia Etxaburuetaren zenbaki bikoitien atzetik pasatzen zen, eta gero Elizburu kaleko zenbaki bakoitien atzekaldetik. Ostean, Arias fundizioari buelta ematen zion tren geltokira heltzeko.
Ezkerretik, biltegi bati buelta ematen zion (gaur egun Udal merkatua) eta Etxaburuetako 5 zenbakiaren atzekaldetik pasatzen zen. Bigarren errebueltan bertan Arias fundizioaren beste pabiloia zegoen, eta SACIA enpresa. Azken zatian tren geltokiaren trenbidea zegoen (apartaderoa).
Erreferentziak
.jpg){kind=small}