«Andikokale (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 20:30, 8 urria 2023 data duena

Kokapena

Zubi Nagusiaren beste aldean, Deba ibaiaren ezkerraldean.

izena Errabal kaleko zati bati dagokio.

Mapa kargatzen...

Argazkiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Soraluze
(Florencio Lamot 1756)
Zubi nagusia Andikokaletik
Iturri zaharra

Historia

Alfonso XIk Soraluze sortzeko agindua eman zuenean, Andikokale esparru kanpoan geratu zen, ibaiaren beste aldean zegoelako. Bertako ibiatik herrira sartzen zen.

Hurrengo mendeetan Errabal, Baltegieta, Errekalde... bide bazterrean sortu ziren. XVI mendean zubi nagusia eraiki zutenean, etxeak egin zutuzten zubimuturraren bi aldeetan (ikus Lamoten mapa).

Gerora, erreka aldeko etxe haiek bota eta Errabal kalea zabaldu zuten, plaza modukoa sortuz. Izena Labaderogainen ingurutik jarriko zioten: Handiko kale, Elgoibar edota Debaren Urasandi parekoa^[1]. Garai batean Deba ibaiaren ezkerreko alde osoari Urasondo nahiz Urasandi esan zitzaion: Guk "Urasaundixa" esaten genduan ta. Lehen, ni entzunda nao Plazentzia lehenago bi zer ei zan, como Zumarraga y Villarreal ei zan. Handikaldia Urasondo eta hemendikaldia Soraluze. Errekian handikaldia Urasondo eta Handikaldeko partiari Urasondo esaten zotsen. Urasaundi. Errekian handikaldian, ba, Urasaundi^[2].

Zubiaren ondoan iturria zuen, ura Plaza Barriko banatzailetik hartzen zuela (Plaza Barriko iturri gainean dagoena). 1967 urtean zubi nagusia zabaldu zuten, Andikokale eta Labaderogain modu erosoan lotuz, eta orduan iturria zubiaren tajamarraren gainera eraman zuten. Mende aldaketarekin erreka aldetik Arane pasealekua egin zuten, Andikokalen hasten dela.

Kalearen izena ez da ofiziala, eta galtzeko arriskuan dago.

Etxeak eta atariak

Informazio zehatzagoa lortzeko, Errabal kalera jo zuzenean.

Zubitik begiratuta, eta ezkerretik hasita, hauek dira Andikokaleko etxeak, denak Errabal kalekoak:

22 zenbakia. Arraindegia edota Liberalekoa.
15 zenbakia. Armagingoa, Felipenekoa, Angelesenekoa edota Gilanekoa.
17 zenbakia. Aizgain, Ugonekoa edota Txarape.
18 zenbakia. Olaizolanekoa.
21 zenbakia. Garatenekoa.
26 zenbakia. Arabakoa.
24 zenbakia. Abarketerokoa edota Manuelenekoa.

Erreferentziak

↑ Soraluzen ere bazen Urasandi, Deba ibaiaren ezkerreko alde osoari esaten zitzaion, gaur egun Irure bailara dena.
↑ Obeko Bernardo Maiztegi Unzueta (ahotsak.eus).

[1] Soraluzen ere bazen Urasandi, Deba ibaiaren ezkerreko alde osoari esaten zitzaion, gaur egun Irure bailara dena.

[2] Obeko Bernardo Maiztegi Unzueta (ahotsak.eus).

[1]

[2]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-{{Osatu barik}}
 ==Kokapena==
-Zubi nagusiaren beste aldean, Deba errekako ezkerraldean.
+[[Zubi Nagusia (eu)|Zubi Nagusiaren]] beste aldean, Deba ibaiaren ezkerraldean.
+izena [[Errabal kalea (eu)|Errabal kaleko]] zati bati dagokio.
 {{#display_map:
@@ 12. lerroa: / 11. lerroa: @@
    |zoom =    19 | height = 600 | type = earth
 }}
 ==Argazkiak==
@@ 18. lerroa: / 16. lerroa: @@
 <gallery>
     Soraluzeko_ikuspegia_(Joseph_Lamot_1756).jpg | Soraluze <br> (Florencio Lamot 1756)
+   Zubi_Nagusia._Andikokale.jpg                 | Zubi nagusia Andikokaletik
+   Zubi_Nagusia._Iturri_zaharra.jpg             | Iturri zaharra
 </gallery>
 ==Historia==
-Alfonso XIk Soraluze sortzeko agindua eman zuenean, Andikokale ez zegoen esparru barruan, errekaren beste aldean zegoelako.
+Alfonso XIk Soraluze sortzeko agindua eman zuenean, Andikokale esparru kanpoan geratu zen, ibaiaren beste aldean zegoelako. Bertako ibiatik herrira sartzen zen.
-Hurrengo mendeetan Errabal, Baltegieta, Errekalde... sortu zirenean, etxeak egin zutuzten zubimuturraren bi aldeetan (ikus [[Mapa Topographica de Plasencia (eu)|Lamoten mapa]]).
+Hurrengo mendeetan [[Errabal kalea (eu)|Errabal]], [[Baltegieta kalea (eu)|Baltegieta]], [[Errekalde kalea (eu)|Errekalde]]... bide bazterrean sortu ziren. XVI mendean [[Zubi Nagusia (eu)|zubi nagusia]] eraiki zutenean, etxeak egin zutuzten zubimuturraren bi aldeetan (ikus [[Mapa Topographica de Plasencia (eu)|Lamoten mapa]]).
-Gerora, erreka aldeko etxe haiek bota eta Errabal kalea zabaldu zuten, plaza modukoa sortuz. Izena Labaderogainen ingurutik jarriko zioten: ''Handiko kale'', Elgoibar edota Debaren ''Urasandi'' parekoa.
+Gerora, erreka aldeko etxe haiek bota eta Errabal kalea zabaldu zuten, plaza modukoa sortuz. Izena [[Labaderogain (eu)|Labaderogainen]] ingurutik jarriko zioten: ''Handiko kale'', Elgoibar edota Debaren ''Urasandi'' parekoa<ref>Soraluzen ere bazen Urasandi, Deba ibaiaren ezkerreko alde osoari esaten zitzaion, gaur egun [[Irure bailara (eu)|Irure bailara]] dena.</ref>. Garai batean Deba ibaiaren ezkerreko alde osoari ''Urasondo'' nahiz ''Urasandi'' esan zitzaion: ''Guk "Urasaundixa" esaten genduan ta. Lehen, ni entzunda nao Plazentzia lehenago bi zer ei zan, como Zumarraga y Villarreal ei zan. Handikaldia Urasondo eta hemendikaldia Soraluze. Errekian handikaldia Urasondo'' eta ''Handikaldeko partiari Urasondo esaten zotsen. Urasaundi. Errekian handikaldian, ba, Urasaundi''<ref>[https://ahotsak.eus/soraluze/pasarteak/sor-048-012/ Obeko Bernardo Maiztegi Unzueta] (ahotsak.eus).</ref>.
-urtean zubi nagusia zabaldu zuten, Andikokale eta [[Labaderogain (eu)|Labaderogain]] modu erosoan lotzen. Mende aldaketarekin erreka aldetik Arane pasealekua egin zuten, Andikokalen hasten dela.
+Zubiaren ondoan iturria zuen, ura Plaza Barriko banatzailetik hartzen zuela (Plaza Barriko iturri gainean dagoena). 1967 urtean zubi nagusia zabaldu zuten, Andikokale eta Labaderogain modu erosoan lotuz, eta orduan iturria zubiaren tajamarraren gainera eraman zuten. Mende aldaketarekin erreka aldetik Arane pasealekua egin zuten, Andikokalen hasten dela.
 Kalearen izena ez da ofiziala, eta galtzeko arriskuan dago.
 ==Etxeak eta atariak==
-Andikokaleko etxe guztiak [[Errabal kalea (eu)|Errabal kalekoak]] dira. Zubitik begiratuta, eta ezkerretik hasita, hauek dira Andikokaleko etxeak:
+::<small>''Informazio zehatzagoa lortzeko, [[Errabal kalea (eu)|Errabal kalera]] jo zuzenean''.</small>
-* '''22 zenbakia'''. ''Arraindegia'' edota ''Liberalekoa'', bertan ''Círculo Liberal'' zegoelako (liberalak, sozialistak, republikanuak eta antzekoak biltzen ziren bertan). Domeketan gramola jartzen duten martxan, neska-mutilak dantzan egiteko, ''agarrao''... eta pertsona batek erritmoa markatzen zuen makila luze batekin, ''esku luzeak'' zaintzen zituen bitartean.
-* '''15 zenbakia'''. ''Armagingoa'', ''Felipenekoa'', ''Angelesenekoa'' eta ''Gilanekoa''. Gila taberna betidanik egon da bertan, baina 1980 inguruan lokala hirutan zatitu zuten: estankoa (gerora itxi zena), Gila taberna berria eta lokal komertziala (gaur egun ''Triskel'' denda dago, aurretik Elgoibarko ''Fotero'' okindegia). Etxe honen aurrean urtetan hartzen ziren Bergarako autobusak.
+Zubitik begiratuta, eta ezkerretik hasita, hauek dira Andikokaleko etxeak, denak Errabal kalekoak:
-* '''17 zenbakia'''. ''Aizgain'', ''Ugonekoa'' eta ''Txarape'', azken hau izen bereko elkartearengatik, Etxea erre zen, eta berria egiterakoan, Udaltzaingoa bertara ekarri zuten.
+* '''22 zenbakia'''. ''Arraindegia'' edota ''Liberalekoa''.
-* '''18 zenbakia'''. ''Olaizolanekoa''. Gaur egun hutsik dago, aurretik gozotegia (''Cruz'' lehen eta ''Olga'' gero), opariak (''Kerizpe''), brodatuak eta informatika dendak izan dira.
+* '''15 zenbakia'''. ''Armagingoa'', ''Felipenekoa'', ''Angelesenekoa'' edota ''Gilanekoa''.
-* '''21 zenbakia'''. ''Garatenekoa''. Hau ere hutsik, aurretik ''Emily'' lurrindenda, eta ''Terrific'' ingeles akademia egon ziren.
+* '''17 zenbakia'''. ''Aizgain'', ''Ugonekoa'' edota ''Txarape''.
-* '''26 zenbakia'''. ''Arabakoa''. Etxe hau Gipuzkoako Foru Aldundikoa izan zen, eta bertan Gipuzkoako Aurrezki Kutxa egon zen urteetan. Txokolonekora joan zirenean, Posta zerbitzua zabaldu zuten bertan. Eta hauek Santa Ana kalera joan zirenean lokala hutsik geratu  da.
+* '''18 zenbakia'''. ''Olaizolanekoa''.
-* '''24 zenbakia'''. Etxe honetan Orueta familiak abarkak eta alpargatak egiteko lantegia izan zuen urte askoan, eta hortik ''Abarketerokoa'' izena. ''Manuelenekoa'' ere esan zaio. Etxe honen aurrean urtetan hartzen ziren Eibarrerako autobusak.
+* '''21 zenbakia'''. ''Garatenekoa''.
+* '''26 zenbakia'''. ''Arabakoa''.
+* '''24 zenbakia'''. ''Abarketerokoa'' edota ''Manuelenekoa''.
 ==Erreferentziak==
 [[Kategoria: Kaleak]]