Iruia trikuharria (eu)

Iruia
Estiloa	Historiaurrekoa
Mendea
Kokapena	Elosua-Plazentzia Estazio Megalitikoa
Mota	Trikuharria

Azalpena

Soraluzeko udalerrian dagoen trikuharria. Tumuluak 9,5 metrotako diametroa eta 75 zentimetrotako altuera ditu.

Erdian 4,5 metrotako diametroa eta 55 zentimetrotako sakonera dituen kraterra dauka, bertan 2 x 1,7 x 0,2 metrotako harlauza daukala, etzanda. Eraikuntzan erabilitako materialak bertako basaltoak dira.

Indusketan ondorengo material arkeologikoak aurkitu ziren:

• Zeramika: formarik gabeko 3 zati.
• Fauna: zehaztugabeko 3 printza.

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

• 

  Ikuspegi orokorra
  (Gipuzkoako ondarea)

• 

  Ikuspegi orokorra
  (Gipuzkoako ondarea)

Historia

Telesforo Aranzadik, José Miguel Barandiaranek eta Enrique Egurenek aurkitu zuten 1921. urteko udan, bertako mendilerroko trikuarrien miaketa egiteko etorri zirenean.

Eusko Jaurlaritzak 2003.eko ekainak 24an kalifikatu zuen.

Aranzadi, Barandiaran eta Egurenen indusketak

Kokapena

Atxolineko haitzen altuaren ondoan (805 metro itxaso gainetik), toki ikusgarri batean, izen bereko trikuharria kokatzen da. Tontor honetatik Izarraitz, Ernio, Andutz, Irimo, Aizkorri, Zaraia, Udalatx, Anboto, Gorbea, Oiz, Santa Eufemia, Arno eta Soraluze, Elgoibar, Bergararen zati bat eta harutzago, mendebalderutz, Durangoko hiribildua.

Handik antzematen genituen, osotasunean, aldapa azkarrak, sakanak, haitzarte estuak eta lurraren beste mila gorabehera; noizean behin agertzen diren ohian itxiekin piztien kabi eta gaizkileen gordelekurako eskualde oso aproposa osatzen oi dutela. Hala ere, mendi honen azpian Soraluze, Elgoibar eta beste herri batzuk kokatzen dira, industria eta arteetan gizon saiatu eta azkarren bizileku.

(hemen Txandruaren historia tartekatzen dute)

Tamaina eta indusketa

Trikuharriren mugak ezin dira antzeman, inguruko harri multzoa oso beheratuta eta nahastuta dagoelako.

Gainera (urrezko idinarruaren sinismenak irauten dira eta) altxor bilatzaileak ez omen daude lo, inguruetan jentilen hilobiak berriro aipatzen direla, gure ikerketak direla eta. Asuntua zera da, zortzi egunetik hona trikuharri hau berriro arakatu eta nahastu dute. Apaltasun itxuraz langileei galdetu diegu ea inguruko herrietan aberats azkarren bat aipatu den azken egunetan: ezetz erantzun digute.

Tumulu erdian harlosa bat agertzen da, zutik, 1,80 metrotako luzeera, 90 zentimetrotako altuera eta 20 zentimetrotako lodiera duena, ekialde-mendebalde orientatuta. Beste lau harlosak tumuluaren gainean daude, trikuharriaren ganbararenak segururena.

Ipar mendebaldetik argazkia hartu genien hondakinei (11. argazkia).

Indusketan ez zen ezer interesgarririk agertu, eta Iruiya trikuharrira jaitsi ginen, Sabua tumulutik pasatzen.