Ondare txikia. Txingak (eu)

Soraluzen, astoak lotzeko uztaiei txingak esaten zitzaien. Euskal herrian zehar hainbat izen hartu dituzte: Txantxirriak (Eibar), uztaiak, argoilak, argoiak…

Garai bateko "ibilgailuak aparkatzeko" erabiltzen zirenez, etxe bakoitzak berea zuen. Eta eraikin batzuk, trafiko handikoak, bat baino gehiago: biltegiak, alhondigak…

Azalpena

Normalean bi piezek osatzen zuten txinga, burnizkoak biak: ultze handi bat horman sartuta (bi harrien artean normalean) eta uztai handi bat hari lotuta, baina aske, animaliaren gida-uhalak eroso lotzeko. Inoiz, uztai pareko horman zulo bat zegoen, uhalak erosoago lotu era askatzeko.

Tamaina askotako txingak erabiltzen ziren, baina kalekoek 20-30 zmko diametroa zuten, eta 20-30 mmtako lodiera. Gehienak lisoak baziren ere, landuenak lau resalte zituzten, larregizko mugimendua ekiditzeko.

Uztaia libre zenez, hormaren kontra etengabe joz bere arrastoa utzi zuen harrian. Askotan txingaren arrasto bakarra arrastoa hau izaten da,, edota ultzearen aztarna horman sartuta.

Erabilera

Hasiera batean garraiorako erabiltzen ziren, kaletar edo baserritarra izan.

Sokamuturra (Toribio Efsebarriak)

Gero, desagertu zirenean herriko mando eta zaldiak, baserritarren astoak lotzeko erabilrzen ziren, esnea banatzeko egunero etortzen zirenak.

Baina hauek ere, astoak, aparkalekuak antolatu zituzten. San andres bailarakoek asto-tokia erabiktze zjten, Erregetxe osrean. Ezozia bailarakoak, berriz, aldaparen hasieran zuten aparkalekua antolatuta.