«Deba ibaia (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

    Sorapediatik
    No edit summary
    135. lerroa: 135. lerroa:




    ==Deba ibaia orokorrean==
    [[Fitxategi: Deba_ibaia._Hiruerreketa_zubia.jpg | thumb | right | 400px | Hiruerreketa zubia sorburuan]]
    ==Deba ibaia==
    ===Deba arroa===
    ===Deba arroa===
    Deba<ref>[https://eu.wikipedia.org/wiki/Deba_(ibaia) Deba ibaia]. Wikipedia (euskaraz).</ref> ibaia Gipuzkoako ibaia da, Leintz Gatzaga inguruan jaio eta Deban itsasoratzen dena. Itsasorako bere 58 kilometrotako bidean Eskoriatza, Aretxabaleta, Arrasate, Bergara, Soraluze, Elgoibar, Mendaro eta Mutrikuko udalerriak zeharkatzen ditu.
    Deba<ref>[https://eu.wikipedia.org/wiki/Deba_(ibaia) Deba ibaia]. Wikipedia (euskaraz).</ref> ibaia Gipuzkoako ibaia da, Leintz Gatzaga inguruan jaio eta Deban itsasoratzen dena.  


    Ezkerraldeko ibaiadar nagusiak Aramaio, Angiozar, Aranerreka, Ego (Eibarko ibaiadar nagusia) eta Kilimon (Mendaro) dira. Eskuinaldekoak, aldiz, Oñati, Urkulu eta Antzuola ibaiak.  
    Ibaia motza eta malkartsua da, %2,1ko bataz besteko aldaparekin. Itsasorako bere 62,4 kilometrotako bidean Eskoriatza, Aretxabaleta, Arrasate, Bergara, Soraluze, Elgoibar, Mendaro eta Mutrikuko udalerriak zeharkatzen ditu. Arroak 518 km<sup>2</sup> hartzen du.


    Bere arroak 518 km<sup>2</sup> hartzen du, eta batez besteko emaria 13,4 m<sup>3</sup>/s da.
    Ezkerraldeko ibaiadar nagusiak Aramaio, Angiozar, Aranerreka, Ego (Eibarko ibaiadar nagusia) eta Kilimon (Mendaro) dira. Eskuinaldekoak, aldiz, Oñati, Urkulu eta Antzuola ibaiak.
     
    Ez du oso emari handia, bataz beste 11,85 m<sup>3</sup>/s, baina urtean zehar aldaketa oso handiak izan daitezke. Esaterako, 1196 eta 2014 artean, gutxieneko emaria 0,95 m<sup>3</sup>/s izan zen, eta handiena 132,63 m<sup>3</sup>/s; hau da, 130 aldiz handiagoa. Gainera, ibai motza eta malkartsua izanik aldaketa hauek oso denbora gutxian gerta daizteke.
     
    <gallery>
      Deba_ibaia._Emari_txikia.jpg  | Emari txikia: sikutia
      Deba_ibaia._Emari_arrunta.jpg | Emari arrunta
      Deba_ibaia._Emari_handia.jpg  | Emari handia: ufala
    </gallery>


    ===Garraiobidea===
    ===Garraiobidea===
    154. lerroa: 163. lerroa:


    1980 hamarkadatik aurrera egoera bideratzen ari da: herrietako ur-araztaileak, lantegietakoak… Hala ere, oraindik asko geratzen da ibaia lehengoratzeko.
    1980 hamarkadatik aurrera egoera bideratzen ari da: herrietako ur-araztaileak, lantegietakoak… Hala ere, oraindik asko geratzen da ibaia lehengoratzeko.


    ==Deba ibaia Soraluzen==
    ==Deba ibaia Soraluzen==

    17:46, 11 maiatza 2019(e)ko berrikuspena

    Deba / Ibaizabal
    Nagusia Itxasora doa
    Luzeera 5.130 m
    Aldapa % 0koa (105 m > 95 m)
    Eskumako adarrak Egotza
    Urruzti
    Orroaga
    Keixeta
    Altun
    Arkaitzeta
    Ipintza
    Iturbe
    Ezkerreko adarrak Joangoerreketa
    Erlei
    Sagar-erreka
    Belakotegi
    Ibarzabal
    Bailara Debarroa


    Deba ibaiak Soraluzeko udalerria zeharkatzen du, hegoaldetik iparraldera. Bertako hidrografiaren ardatza da.

    Bere bost kilometroetako ibilbidea oso laua da, hogei bat metro galtzen dituela. Hala ere, altura alde hori nahikoa izan zen hainbat presa eraikitzeko: Alberdi, Ibaizabal, Olabarrena…


    Irudiak

    (handitzeko, sakatu gainean)


    Kokapena

    (Ibai edo erreka baten izena ezagutzeko, gainean sakatu)

    Mapa kargatzen...


    Hiruerreketa zubia sorburuan

    Deba ibaia

    Deba arroa

    Deba[1] ibaia Gipuzkoako ibaia da, Leintz Gatzaga inguruan jaio eta Deban itsasoratzen dena.

    Ibaia motza eta malkartsua da, %2,1ko bataz besteko aldaparekin. Itsasorako bere 62,4 kilometrotako bidean Eskoriatza, Aretxabaleta, Arrasate, Bergara, Soraluze, Elgoibar, Mendaro eta Mutrikuko udalerriak zeharkatzen ditu. Arroak 518 km2 hartzen du.

    Ezkerraldeko ibaiadar nagusiak Aramaio, Angiozar, Aranerreka, Ego (Eibarko ibaiadar nagusia) eta Kilimon (Mendaro) dira. Eskuinaldekoak, aldiz, Oñati, Urkulu eta Antzuola ibaiak.

    Ez du oso emari handia, bataz beste 11,85 m3/s, baina urtean zehar aldaketa oso handiak izan daitezke. Esaterako, 1196 eta 2014 artean, gutxieneko emaria 0,95 m3/s izan zen, eta handiena 132,63 m3/s; hau da, 130 aldiz handiagoa. Gainera, ibai motza eta malkartsua izanik aldaketa hauek oso denbora gutxian gerta daizteke.

    Garraiobidea

    Debarroa betidanik erabili izan da Gaztela eta itsasoa Arabatik lotzeko. Erromatarren garaian, bazegoen bidea Veleia (Gasteizen ondoan) eta Tritium Tiboricum (Astigarribia, Deba ondoan) lotzen zuena.

    Ertarotik aurrera Gaztelako artilea ere Debarrotik itsasoratzen zen: Altzolaraino gurdiz eta handik, alatan[2], Debako porturaino. Eta bide bera erabiltzen zen Soraluzetik Debara fusilak, arkabuzak eta gainontzeko armak eramateko.

    XVIII. mendean, Argien mendean zehar, Mediterraneoa eta Atlantikoa Zadorra eta Deba ibaien bidez elkar lotzeko egitasmoa planteatu zen. 1776 eta 1790 artean Frantzisko Xabier Muniberen[3] aginduz zati batzuk egin bazituzten ere, proiektua ez zuten gauzatu ahal izan orografia zailak diru asko eskatzen zuelako.

    Kutsadura

    XX mendeko bigarren erdialdean Deba ibaia bihurtu zen Europako ibai kutsatueneko bat, kutsatuena ez bazen. Bertako industria izandako garapena alde batetik, eta garai hartako kutsadurarekiko ezaxolatasuna bestetik, egoera tamalgarrian jarri zuten ibaia. Soraluze ez zen salbuespena: Bergara aldetik zetorkion kutsadura jasatzeaz gain, bertako lantegiek kutsadura gehiago eransten zion ibaiari.

    1980 hamarkadatik aurrera egoera bideratzen ari da: herrietako ur-araztaileak, lantegietakoak… Hala ere, oraindik asko geratzen da ibaia lehengoratzeko.

    Deba ibaia Soraluzen

    Aldaparik ez.

    Zubiak

    Presak

    Toponimia

    Bestelakoak

    Ibaizabal, hondartzak, igeritan egitekoak


    Erreferentziak

    1. Deba ibaia. Wikipedia (euskaraz).
    2. Ala. Ibaietan erabiltzen zen ontzi luze eta sakona, garraiorako aproposa.
    3. Frantzisko Xabier Munibe. Wikipedia (euskaraz).