«1513.eko orube esleipena. Gabolats (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

15:10, 24 iraila 2022(e)ko berrikuspena

Archivos municipales de Eibar (1409-1520) y de Soraluze/ Placencia de las Armas (1481-1520)

1513.eko orube esleipena

Gehiago jakiteko, sakatu hemen.

Herriko biztanle kopurua handitzeko asmoz, 1513. urtean Soraluzeko Udalak orubeak doan esleitzea erabaki zuen, etxea jasotzeko interesdunak auzokide edo auzokideen seme baziren.

Erabaki hau Udal irekian onartu zen, urtarrilak 9an. Egun hartan herriko auzokideen erdia baino gehiago bildu zen, Pedro Sanchez de Yturbe alkatea, Sancho Yvannes de Arechaga sindiko prokuradorea eta Andrés de Yrure eskribauaz gain.

Udalak bi esparru eskaini zituen, biak udal lurrak izanda: Herlaibian bat (gaur eguneko Atxuri eta Errekalde ingurua) eta Gabolatsen bestea. Biak errege bidea eta Deba ibaiaren artean zeuden.

Gabolatseko eszenategia

1513.eko agirietan agertzen denez, esleipenaren aurreko bi kokapen aipatzen dira:

Gabolatseko etxea. Altun errekaren ondoan, gaur egun 20. zenbakia du. Aspaldian errekak eman zion izena^[1], eta etxeak kaleari gero.
Domingo de Loyola-ren orubea. Ez da etxerik aipatzen. Agian aurreko urteetan esleitutako orubea izango zen, edo 1513.ean bertan eta errejistroa galdu da.

Orube berrien balizko kokapena

1513.eko errejistroetan agertzen diren datuak erabilita, hau izan zitekeen esleitutako orubeen balizko kokapen bat, gaur eguneko Plaza Zaharretik iparraldera hasita:

Udal lurrak, oraindik banatu barik.
Juan Garçía de Yribe, hargina. Abuztuak 24an banatua. Orubea Aysandiaga izeneko tokian zegoen, eta sei besaldiko zabalera zuen (10 m).
Altun erreka. Iriarte erreka.
Gabolats etxea. Gaur eguneko 20. zenbakian.
Juan Peres de Yribe. Abuztuak 24an banatua. Orubea Gabolatseko etxearen azpian zegoen, eta sei besaldiko^[2] zabalera zuen (10 m).
Pero Peres de Yturbe. Abuztuak 24an banatua. Orubea Gabolatseko etxetik gertu zegoen.
María Lopes de Yrigoen alarguna (Lopiça de Yrigoen ere agertzen da). Abuztuak 24an banatua. Orubea Vagolas tokian zegoen, Mendiolarako bide azpian.
Domingo de Loyola. 1513.eko agirietan orube moduan aitatzen da, baina ez da esleipen errejistrotan agertzen.

Kontraesana eta duda

Errejistroetako datuetan balizko kontraesana dago. Alde batetik, urtarrilak 14an Juan Peres de Yribe-ren orubea Lopiça de Yrigoen-en orubearen ondoan zegoela esaten da. Baina abuztuak 24an esaten denez, Pero Peres de Yturbe-ren orubea aurreko biren artean omen zegoen.

Aysandiaga nun dagoen ez da ezagutzen, baina Gabolatsen egon zitekeen (ez dauka zentzu handirik hirugarren esparrua izatea, orube bakar batekin). Mugak errege bidea, ibaia, erreka eta udal lurrak direnez, Gabolatseko esparruko azken orubea izan zitekeen, Altun errekaren ondokoa.

Iturriak

Orube esleipena aztertzeko Archivos municipales de Eibar (1409-1520) y de Soraluze/ Placencia de las Armas (1481-1520) liburua erabili da.

Bertan (99-104 orrialdeak) 1513/01/09ko ordenantzaren transkribapena jasotzen da, Javier Elorza egileak egina.

Jatorrizko agiria Soraluzeko Udal Artxiboan gordetzen da, "Udalaren pribilejioen liburua (1481-1618)" agiri bilduman; 389. orritik (aurrekaldea) 392. orrira (aurrekaldea) hain zuzen.

Agiriaren transkribapena irakurtzeko, sakatu hemen.

Erreferentziak

Archivos municipales de Eibar (1409-1520) y de Soraluze/ Placencia de las Armas (1481-1520). Javier Elorza (Eusko Ikaskuntza 2001).

↑ Gabolats = gaubea + latsa = haitza + erreka).
↑ Besaldia (estadoa). Distantzia neurri zaharra, 6 oin dituena; hau da, 1,68 metro gutxi gorabehera, baina toki batetik bestera desbesdina izan zitekeen.

[1] Gabolats = gaubea + latsa = haitza + erreka).

[2] Besaldia (estadoa). Distantzia neurri zaharra, 6 oin dituena; hau da, 1,68 metro gutxi gorabehera, baina toki batetik bestera desbesdina izan zitekeen.

[1]

[2]

@@ 13. lerroa: / 13. lerroa: @@
 ==Gabolatseko eszenategia==
-.eko agirietan agertzen denez, esleipenaren aurreko hiru kokapen zeuden:
+.eko agirietan agertzen denez, esleipenaren aurreko bi kokapen aipatzen dira:
-Gabolatseko etxea. Seguru asko [[Arregia dorretxea (eu)|Arregia]] dorretxea izango zen.
+* Gabolatseko etxea. Altun errekaren ondoan, gaur egun 20. zenbakia du. Aspaldian errekak eman zion izena<ref>Gabolats = gaubea + latsa = haitza + erreka).</ref>, eta etxeak kaleari gero.
-Lopiça de Yrigoen-en orubea. Agian aurreko urteetan emana zegoen, edo 1513.eko errejistroa galdu da.
+* Domingo de Loyola-ren orubea. Ez da etxerik aipatzen. Agian aurreko urteetan esleitutako orubea izango zen, edo 1513.ean bertan eta errejistroa galdu da.
-Domingo de Loyola-ren orubea. Agian aurreko urteetan emana zegoen, edo 1513.eko errejistroa galdu da.
 ==Orube berrien balizko kokapena==
-.eko errejistroetan agertzen diren datuak erabilita, hau izan zitekeen esleitutako orubeen balizko kokapen bat, gaur eguneko Plaza Zaharretik hasita:
+.eko errejistroetan agertzen diren datuak erabilita, hau izan zitekeen esleitutako orubeen balizko kokapen bat, gaur eguneko Plaza Zaharretik iparraldera hasita:
-* Arregia dorretxea. Gabolatseko etxea moduan aipatua.
-* Lopiça de Yrigoen. 1513.eko agirietan orube moduan aitatzen da, baina ez da esleipen errejistrotan agertzen.
-* '''Pero Peres de Yturbe'''. Abuztuak 24an banatua. Orubea Gabolatseko etxetik gertu zegoen.
-* '''Juan Peres de Yribe'''. Abuztuak 24an banatua. Orubea Gabolatseko etxearen azpian zegoen, eta sei besaldiko<ref>Besaldia (estadoa). Distantzia neurri zaharra, 6 oin dituena; hau da, 1,68 metro gutxi gorabehera, baina toki batetik bestera desbesdina izan zitekeen.</ref> zabalera zuen (10 m).
-* '''María Lopes de Yrigoen alarguna'''. Abuztuak 24an banatua. Orubea ''Vagolas'' tokian zegoen, Mendiolarako bide azpian.
-* Domingo de Loyola. 1513.eko agirietan orube moduan aitatzen da, baina ez da esleipen errejistrotan agertzen.
 * Udal lurrak, oraindik banatu barik.
 * '''Juan Garçía de Yribe, hargina'''. Abuztuak 24an banatua. Orubea Aysandiaga izeneko tokian zegoen, eta sei besaldiko zabalera zuen (10 m).
 * Altun erreka. Iriarte erreka.
+* Gabolats etxea. Gaur eguneko 20. zenbakian.
+* '''Juan Peres de Yribe'''. Abuztuak 24an banatua. Orubea Gabolatseko etxearen azpian zegoen, eta sei besaldiko<ref>Besaldia (estadoa). Distantzia neurri zaharra, 6 oin dituena; hau da, 1,68 metro gutxi gorabehera, baina toki batetik bestera desbesdina izan zitekeen.</ref> zabalera zuen (10 m).
+* '''Pero Peres de Yturbe'''. Abuztuak 24an banatua. Orubea Gabolatseko etxetik gertu zegoen.
+* '''María Lopes de Yrigoen alarguna''' (Lopiça de Yrigoen ere agertzen da). Abuztuak 24an banatua. Orubea ''Vagolas'' tokian zegoen, Mendiolarako bide azpian.
+* Domingo de Loyola. 1513.eko agirietan orube moduan aitatzen da, baina ez da esleipen errejistrotan agertzen.
-==Kontraesana...==
+==Kontraesana eta duda==
-Errejistroetako datuetan balizko kontraesana dago.
+Errejistroetako datuetan balizko kontraesana dago. Alde batetik, urtarrilak 14an Juan Peres de Yribe-ren orubea Lopiça de Yrigoen-en orubearen ondoan zegoela esaten da. Baina abuztuak 24an esaten denez, Pero Peres de Yturbe-ren orubea aurreko biren artean omen zegoen.
-Alde batetik, urtarrilak 14an Juan Peres de Yribe-ren orubea Lopiça de Yrigoen-en orubearen ondoan zegoela esaten da. Baina abuztuak 24an esaten denez, Pero Peres de Yturbe-ren orubea aurreko biren artean omen zegoen.
-==... eta dudak==
 Aysandiaga nun dagoen ez da ezagutzen, baina Gabolatsen egon zitekeen (ez dauka zentzu handirik hirugarren esparrua izatea, orube bakar batekin). Mugak errege bidea, ibaia, erreka eta udal lurrak direnez, Gabolatseko esparruko azken orubea izan zitekeen, Altun errekaren ondokoa.
-Beste duda badago, ea Lopiça de Yrigoen eta Maria Lopes de Yrigoen ez ete diren pertsona berbera, baina orduan kontraesanak gehiago izango lirateke.