«Agerreburu trikuharria (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 22:05, 19 abendua 2020 data duena

Agerreburu

Estiloa	Historiaurrekoa
Mendea	Kalkolitiko-Brontzea
Kokapena	Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa
Mota	Trikuharria

Azalpena

Bergarako udalerrian dagoen trikuharria, itxas mailetik 840 metrotara. Agerreburu mendiaren iparraldeko sahietsaldean dago, bere gainean dagoen antena errepetidoretik 100 metrotara iparralderantz eta Elosuako auzotik bertara igotzen den errepidetik 13 metrotara.

Tumuluak 11,5 metrotako diametroa eta 75 zentimetrotako altuera dituena.

Erdialdean gutxi gorabehera 2 metrotako diametroa eta 60 zentimetrotako sakonera dituen kraterra dauka, bertan hiru harlauza ikus daitezkela. Hauek, antzinako ganbararen aztarnak, honela kokaturik daude: bat zutik dago iparraldean, beste bat barrurantz kulunkatua hegoaldean eta beste bat kanporantz kulunkatua mendebaldean. Tumuluaren gainean beste biren aztarnak daude. Eraikuntzan erabilitako materialak bertako basaltoak eta kareharri margatsuak (tupatsuak) dira.

Ikuspegi orokorra (Jose)

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Ikuspegi orokorra
(Gipuzkoako ondarea)
Ikuspegi orokorra
(Gipuzkoako ondarea)
Agerreburu krokisa
(Aranzadi, Barandiaran eta Eguren 1921)
Agarreburu krokisa
(Eusko Jaurlaritza 2011)
Kamara
(Eusko Jaurlaritza 2011)
Kamara
(Campoarrondo 2013)
Ikuspegi orokorra
(Campoarrondo 2013)
Ikuspegi orokorra
(Jose)
Ikuspegi orokorra
(Jose)
Ikuspegi orokorra
(Jose)

Agerreburu 3Dtan (Stoa & Degebesa)

Kokapena

(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

Mapa kargatzen...

Historia

Lurrontzia

Aranzadi, Barandiaran eta Egurenen indusketak (1921)

Sarrera nagusia: Agerreburu trikuharria. Indusketak (eu)

Telesforo Aranzadik, José Miguel Barandiaranek eta Enrique Egurenek aurkitu zuten 1921. urteko udan^[1], bertako mendilerroko trikuarrien miaketa egiteko etorri zirenean. Agerreburu izan zen aztertutako azken trikuharria.

Trikuharriaren harlauzak zerrendatu eta neurtu zituzten, eta indusketetan zeramika zatiak topa zituzten, eta giza hezur urri batzuk (gero galdu zirenak).

Topatutako aizkora (Aranzadi 2019)

Izendapena (2003)

Eusko Jaurlaritzak 2003.eko ekainak 24an kalifikatu zuen.

Arbasoak egitasmoaren indusketak (2016-2017)

Sarrera nagusia: Agerreburu trikuharria. Indusketak (eu)

2019 kanpainan lau tokitan egin zituzten indusketak: Agerreburu, Irukurutzeta, Frantsesbaso eta Sabua. Jesus Tapiaren arabera, indusketen arduraduna, aurkikuntza ugari egin zituzten, batez ere Agerreburun: leundutako aizkora (K.a. 4.000 eta 2.000 urte artekoa) eta historiaurreko ontzi zeramikoen pusketa eta giza hezurra gehiago.

Harlauzen egoera kontutan hartuta, Agerreburu lehengoratzeko aukera dago.

Erreferentziak

Agirreburu. Debabarrena Turismoa.
Agerreburu trikuharriaren indusketa. Jesus Tapia (Aranzadiana 2019)
Memoria de la excavación. Dolmen de Agerreburu (Bergara). Jesus Tapia (Aranzadi Zientzia Elkartea, Donostia 2019).
Proyecto de restauración. Dolmen de Agerreburu (Bergara). Jesus Tapia (Aranzadi Zientzia Elkartea, Donostia 2019).

↑ Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia

[1] Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia

[1]

@@ 14. lerroa: / 14. lerroa: @@
 Erdialdean gutxi gorabehera 2 metrotako diametroa eta 60 zentimetrotako sakonera dituen kraterra dauka, bertan hiru harlauza ikus daitezkela. Hauek, antzinako ganbararen aztarnak, honela kokaturik daude: bat zutik dago iparraldean, beste bat barrurantz kulunkatua hegoaldean eta beste bat kanporantz kulunkatua mendebaldean. Tumuluaren gainean beste biren aztarnak daude. Eraikuntzan erabilitako materialak bertako basaltoak eta kareharri margatsuak (tupatsuak) dira.
-urteko indusketan, Telesforo Aranzadik, Jose Miguel Barandiaranek eta Enrique Egurenek ondorengo materialak berreskuratu zituzten:
-* Zeramika: ertza kanpoaldera irtena eta hondo laua duten edalontzi zatiak.
-* Giza aztarnak: hezur urri batzuk (galduak).
-an Xabier Larrañagak fibrolitazko aizkora aurkitu zuen bere gainazalean.
@@ 38. lerroa: / 32. lerroa: @@
     Agerreburu_trikuharria._Ikuspegi_orokorra_16_(Jose).jpg              | Ikuspegi orokorra <br> (Jose)
 </gallery>
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left"
+|-
+| <youtube right width="800"> V_ltvuaCPPs </youtube> <br> Agerreburu 3Dtan (Stoa & Degebesa)
+|}
@@ 46. lerroa: / 45. lerroa: @@
 ==Historia==
-Telesforo Aranzadik, José Miguel Barandiaranek eta Enrique Egurenek aurkitu zuten 1921. urteko udan<ref>[[Dólmenes de Elosua-Plazentzia (eu) | Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia]]</ref>, bertako mendilerroko trikuarrien miaketa egiteko etorri zirenean.
-Agerreburu izan zen estazio megalitikoan aztertu zuten azken trikuharria.
+[[Fitxategi: Agerreburu_trikuharria._Lurrontzia_(Eusko_Jaurlaritza).jpg | thumb | 200px | right | Lurrontzia]]
+===Aranzadi, Barandiaran eta Egurenen indusketak (1921)===
+::<small>''Sarrera nagusia:'' [[Agerreburu trikuharria. Indusketak (eu)]]</small>
+Telesforo Aranzadik, José Miguel Barandiaranek eta Enrique Egurenek aurkitu zuten 1921. urteko udan<ref>[[Dólmenes de Elosua-Plazentzia (eu) | Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia]]</ref>, bertako mendilerroko trikuarrien miaketa egiteko etorri zirenean. Agerreburu izan zen aztertutako azken trikuharria.
+Trikuharriaren harlauzak zerrendatu eta neurtu zituzten, eta indusketetan zeramika zatiak topa zituzten, eta giza hezur urri batzuk (gero galdu zirenak).
+[[Fitxategi: Agerreburu_trikuharria._Aizkora_(Aranzadi_2019).jpg | thumb | 150px | left | Topatutako aizkora (Aranzadi 2019)]]
+===Izendapena (2003)===
 Eusko Jaurlaritzak 2003.eko ekainak 24an kalifikatu zuen.
+===''Arbasoak'' egitasmoaren indusketak (2016-2017)===
+::<small>''Sarrera nagusia:'' [[Agerreburu trikuharria. Indusketak (eu)]]</small>
+kanpainan lau tokitan egin zituzten indusketak: Agerreburu, Irukurutzeta, Frantsesbaso eta Sabua. Jesus Tapiaren arabera, indusketen arduraduna, aurkikuntza ugari egin zituzten, batez ere Agerreburun: leundutako aizkora (K.a. 4.000 eta 2.000 urte artekoa) eta historiaurreko ontzi zeramikoen pusketa eta giza hezurra gehiago.
-==Aranzadi, Barandiaran eta Egurenen indusketak==
+Harlauzen egoera kontutan hartuta, Agerreburu lehengoratzeko aukera dago.
-===Kokapena eta tamaina===
-Agerreburu mendi-tontorraren ipar mendebaldean dago, Leiyopagoren hegoaldean eta Prantzesbasoren hego-hegoekialdean, pagadi itxi batek estalitako tokian: galgalean bertan hogetahiru daude eta.
-Tumuluak 12 metroko diametroa du, eta erdian 1,67 metrotako altuera.
-Oraindik gordetzen dira trikuharriaren alboko bi harri, nahiz eta zertxobait mugituta izan; beste harri batzuk, duda barik garai batean trikuharriarenak, galgalean sakabanatuta daude. Lehenek ganbararen ekialde-mendebalde norabidea azaltzen dute (8.a irudia eta 18. argazkia). Hona hemen harrien neurriak eta materiala:
-{| class="wikitable"
-! width="100 px" style="background:Tan" | Alboko harria
-! width="100 px" style="background:Tan" | Materiala
-! width= "50 px" style="background:Tan" | Luzeera
-! width= "50 px" style="background:Tan" | Altuera
-! width= "50 px" style="background:Tan" | Lodiera
-|-
-| a || Arbela || 1,47 m  || 1,27 m || 0,25 m
-|-
-| b || Arbela || 1,41 m  || 1,10 m || 0,15 m
-|-
-| c || Ofita  || 1,00 m  || 0,97 m || 0,28 m
-|-
-| d || Ofita  || 0,90 m  || 0,90 m || 0,45 m
-|-
-| e || Arbela || 1,28 m  || 0,62 m || 0,08 m
-|-
-| g || Arbela || 0,85 m  || 0,65 m || 0,05 m
-|-
-| h || Arbela || 0,82 m  || 0,35 m || 0,22 m
-|}
-[[Fitxategi: Agerreburu_trikuharria._Lurrontzia_(Eusko_Jaurlaritza).jpg | thumb | 300px | right | Lurrontzia]]
-===Indusketa===
-Indusketa oso denbora laburrean egin genuen, trikuharria irauli zuten azken altxor bilatzaileek lana erraztu zigutelako, trikuharriaren barruko lurra albo batera metatu zuten eta; nahiz eta beste aldetik, eta hau damutzekoa da, barruan topatutako hezur guztiak apurtu eta sakabanatu zituzten. Guk giza-hezur zatiak eta zeramika pusketak topa genituen.
-Ostean, langileekin kontuak argitu eta gero, beraiek eta Plazentzia-Elosua estazio dolmenikoa agurtu genituen.
 ==Erreferentziak==
+* [https://www.debabarrenaturismo.com/eu/dolmenen-ibilbidea/dolmenak/agirreburu Agirreburu]. Debabarrena Turismoa.
+* [[Agerreburu trikuharriaren indusketa (eu) | Agerreburu trikuharriaren indusketa]]. Jesus Tapia (Aranzadiana 2019)
+* [https://www.debabarrenaturismo.com/eu/dolmenen-ibilbidea/txostenak/memoriaagerreburu.pdf Memoria de la excavación. Dolmen de Agerreburu (Bergara)]. Jesus Tapia (Aranzadi Zientzia Elkartea, Donostia 2019).
+* [https://www.debabarrenaturismo.com/eu/dolmenen-ibilbidea/txostenak/proyecto-restauracion-agerreburu.pdf Proyecto de restauración. Dolmen de Agerreburu (Bergara)]. Jesus Tapia (Aranzadi Zientzia Elkartea, Donostia 2019).
 [[Kategoria: Historiaurrea]]