«Eskribauak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

    Sorapediatik
    No edit summary
    No edit summary
     
    (2 erabiltzailek tartean egindako 19 berrikusketa ez dira erakusten)
    1. lerroa: 1. lerroa:
    Escribanías
    ==Eskribauak==
    Eskribauak, herri funtzionarioak ziren, gaur eguneko ''notarioen'' antzekoak. Bi aldeen arteko itunak, salmentak, akordioak, betebeharrak... eskrituretan (= ''idazkiak'') jasotzen zituzten, eta beraien sinadura egiaren ikurra zen. Inoiz udalaren erabakiak ere jasotzen zituzten, idazkaririk ez zenean.
     
    Izena eskribaua edota ''erret eskribaua'' izaten zen, erregearen baimena edo izendapena behar zutelako. Honetaz gain, eskribau kopurua legez mugatua zuten herrietan ''zenbaki-eskribauak''<ref>Escribano del numero.</ref> esaten zitzaien. Eskribau hauek herriko monopolioa zuten; hau da, kanpoko eskribauek ezin zuten herri hartan lanik egin. Alderantziz bai, erret eskribauek Gaztelako erresumako beste edozein herritan egin zezakeen bere lana... herri hartan ''zenbaki-eskribaurik'' ez bazen behintzat!
     


    ==Soraluzeko eskribauak==
    Soraluzeren eskribauak egon ziren Ertarotik 1848 urtean ''Notaritzaren berrantolaketa'' ezarri zen arte, eskribauak desagertuz. Dena dela, gordetzen den agiri zaharrena 1509 urtekoa da, aurrekoak Eibarko bombardaketan (1937) erre ziren eta.


    ==Eskribauak==
    Soraluzeko eskribau gehienak erret zenbaki-eskribauak izaten ziren (''real y del número'').
    Herri funtzionarioak ziren, gaur eguneko ''notarioen'' antzekoak. Bi aldeen arteko itunak, salmentak, akordioak, betebeharrak... eskrituretan (= ''idazkiak'') jasotzen zituzten, eta beraien sinadura egiaren ikurra zen. Inoiz udalaren erabakiak ere jasotzen zituzten, idazkaririk ez zenean.


    Soraluzeren eskribauak egon ziren Ertarotik 1.848 urtean ''Notaritzaren berrantolaketa'' ezarri zen arte, eskribauak desagertuz. Dena dela, gordetzen den agiri zaharrena 1.509 urtekoa da, aurrekoak Eibarko bombardaketan (1.936-1.937) erre ziren eta.
    Garai batean oso ohikoa zen herrian bi eskribau izatea<ref>Esateko, 1513. urtean Udalak orubeak banatu zituenean, bi eskribau ziren herrian (Andrés de Yrure eta Martín Yvannes de Yrure) eta bakoitzak bestearen eskaera errejistratu zuen.</ref>. Baina 1748.ean Gipuzkoako eskribau kopurua murriztu zuten eta kokapenak zehaztu; Soraluze eskribau bakarrarekin geratu zen.


    Gaur eguneko notarioen moduan, eskribau lana oso maila altukoa zen. Zerrenda aztertzerakoan abizen batzuk behin eta berriz agertzen dira (Irure, Iraola, Hernizketa, Larreategi...), herriko famili aberatsenak garai batean. [[Juan Garcia de Uribarri (eu)|Juan García de Uribarri]] merkatari arrasatear aberatsa ere Soraluzeko alkatea eta eskribaua izan zen.


    ==Soraluzeko eskribauak==
    Sorlauzeko eskribauen zerrenda aztertzerakoan badira nabarmentzen diren gauza batzuk. Alde batetik, abizen batzuk behin eta berriz agertzen direla (Irure, Iraola, Hernizketa, Larreategi), herriko famili aberatsenak garai batean


    ==Eskribauen zerrenda==
    ::<small>'''''Oharra:''' Egiaztatutako urte epeak agertzen dira. Baliteke aurretik edota ostean ere aritu izana.''</small>


    {| class="wikitable col1lef col2lef"
    ::{| class="wikitable col1lef col2lef"
    ! width=  "80 px" style="background:Khaki" | Epea
    ! width=  "80 px" style="background:Khaki" | Epea
    ! width= "300 px" style="background:Khaki" | Izena
    ! width= "300 px" style="background:Khaki" | Izena
    |-
    | 1481-1499 || Joan Lopes de Espilla/ Juan Lopes d’Espyla
    |-
    | 1499-    || Sancho García de Yrure
    |-
    | 1505-1522 || Martín Ybannes de Irure
    |-
    | 15xx-1525 || Anton Ibañez de Espilla
    |-
    |-
    | 1509-1525 || Andrés Ibáñez de Irure
    | 1509-1525 || Andrés Ibáñez de Irure
    |-
    |-
    | 1528-1554 || Juan García de Uribarri
    | 1522-1541 || Martín Martínez de Irure
    |-
    | 1527-1554 || [[Juan Garcia de Uribarri (eu)|Juan Gartzía de Uribarri]]
    |-
    |-
    | 1536-1545 || Juan Ibáñez de Irure
    | 1537-1553 || Juan Ibáñez de Irure
    |-
    |-
    | 1546-1581 || Francisco de Irure
    | 1541-15xx || Pedro Pérez de Arreguia
    |-
    | 1542-1581 || Francisco de Irure
    |-
    |-
    | 1553-1580 || Juan de Churruca
    | 1553-1580 || Juan de Churruca
    |-
    |-
    | 1559-1595 || Martín de Irure
    | 1573-1577 || Juan de Arostegui
    |-
    | 1580-1604 || Martín de Irure
    |-
    |-
    | 1559-1619 || Martín de Iraola
    | 1559-1619 || Martín de Iraola
    |-
    |-
    | 1581-1609 || Juan de Armendia
    | 15xx-15xx || Domingo de Loyola
    |-
    |-
    | 1590-1610 || Lucas de Iraola
    | 1582-1609 || Juan de Armendia
    |-
    | 1590-1611 || Lucas de Iraola
    |-
    | 1597-1634 || Pedro de Iraola
    |-
    |-
    | 1629-1672 || Juan de Hernizqueta
    | 1629-1672 || Juan de Hernizqueta
    |-
    |-
    | 1667-1683 || Francisco de Hernizqueta
    | 1639-1649 || Ascensio de Mallagaray
    |-
    | 1666-1683 || Francisco de Hernizqueta
    |-
    |-
    | 1676-1704 || Domingo de Solagüen
    | 1676-1708 || Domingo de Solagüen
    |-
    |-
    | 1681-1722 || Ignacio de Hernizqueta
    | 1682-1722 || Ignacio de Hernizqueta
    |-
    |-
    | 1694-1700 || José Antonio de Arbe
    | 1694-1700 || José Antonio de Arbe
    |-
    |-
    | 1738-1751 || Francisco de Gorbea
    | 1738-1751 || Juan Francisco de Gorbea Angulo
    |-
    |-
    | 1744-1763 || Agustín de Azcarate
    | 1744-1764 || Agustín de Azcarate
    |-
    |-
    | 1747-1755 || José Ignacio de Ibarrolaburu
    | 1747-1755 || José Ignacio de Ibarrolaburu
    |-
    |-
    | 1764-1818 || Antonio de Larreategui
    | 1764-1818 || Manuel Antonio de Larreategui
    |-
    |-
    | 1818-1826 || Ramón de Larreategui
    | 1818-1826 || Ramón de Larreategui
    |-
    |-
    | 1827-1844 || José de Aguirrebeña
    | 1827-1845 || José de Aguirrebeña
    |-
    | 1845-1850 || Martín de Altolaguirre
    |-
    |-
    | 1844-1848 || Manuel de Arrate
    | 1848-1862 || Manuel de Arrate
    |}
    |}
    ==Soraluzeko notarioa==
    1848 urtean ''Notaritzaren berrantolaketa'' ezarri zen Espainian, eta poliki-poliki eskribauak desagertzen joan ziren.
    Soraluzen kasuan, 1862 urtean Manuel de Arrate jaunak eskribaua izateari utzi zion, eta hurrengo urteetan (1863-1876) Soraluzeko notarioa izan zen. Legeak aldatuta, bigarren karlistada bukatu zenetik herriak ez du notariorik izan.
    ==Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa==
    Gaur egun, eskribau guzti hauen erregistroak Oñatin daude, Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoan.
    Alde batetik eskribau bakoitzeko agiriak daude, baina bestetik 1768 urtetik aurrera hipoteka guztiak herrika bilduta daude. Soraluzeri dagokionez, hipoteka-kontularitzako hiru liburu daude: 1768-1805, 1805-1840 eta 1840-1845.
    Agiri hauetako asko eta asko digitalizatuta daude<ref>[http://dfg.odilo.es/jopac/registro?id=00406295 Soraluzeko Hipoteken Kontularitza (1768-1845)].</ref>.




    ==Erreferentziak==
    ==Erreferentziak==
    [[Kategoria: Beste pertsona ezagunak]]

    Hauxe da oraingo bertsioa, 08:44, 22 iraila 2022 data duena

    Eskribauak

    Eskribauak, herri funtzionarioak ziren, gaur eguneko notarioen antzekoak. Bi aldeen arteko itunak, salmentak, akordioak, betebeharrak... eskrituretan (= idazkiak) jasotzen zituzten, eta beraien sinadura egiaren ikurra zen. Inoiz udalaren erabakiak ere jasotzen zituzten, idazkaririk ez zenean.

    Izena eskribaua edota erret eskribaua izaten zen, erregearen baimena edo izendapena behar zutelako. Honetaz gain, eskribau kopurua legez mugatua zuten herrietan zenbaki-eskribauak[1] esaten zitzaien. Eskribau hauek herriko monopolioa zuten; hau da, kanpoko eskribauek ezin zuten herri hartan lanik egin. Alderantziz bai, erret eskribauek Gaztelako erresumako beste edozein herritan egin zezakeen bere lana... herri hartan zenbaki-eskribaurik ez bazen behintzat!


    Soraluzeko eskribauak

    Soraluzeren eskribauak egon ziren Ertarotik 1848 urtean Notaritzaren berrantolaketa ezarri zen arte, eskribauak desagertuz. Dena dela, gordetzen den agiri zaharrena 1509 urtekoa da, aurrekoak Eibarko bombardaketan (1937) erre ziren eta.

    Soraluzeko eskribau gehienak erret zenbaki-eskribauak izaten ziren (real y del número).

    Garai batean oso ohikoa zen herrian bi eskribau izatea[2]. Baina 1748.ean Gipuzkoako eskribau kopurua murriztu zuten eta kokapenak zehaztu; Soraluze eskribau bakarrarekin geratu zen.

    Gaur eguneko notarioen moduan, eskribau lana oso maila altukoa zen. Zerrenda aztertzerakoan abizen batzuk behin eta berriz agertzen dira (Irure, Iraola, Hernizketa, Larreategi...), herriko famili aberatsenak garai batean. Juan García de Uribarri merkatari arrasatear aberatsa ere Soraluzeko alkatea eta eskribaua izan zen.


    Eskribauen zerrenda

    Oharra: Egiaztatutako urte epeak agertzen dira. Baliteke aurretik edota ostean ere aritu izana.
    Epea Izena
    1481-1499 Joan Lopes de Espilla/ Juan Lopes d’Espyla
    1499- Sancho García de Yrure
    1505-1522 Martín Ybannes de Irure
    15xx-1525 Anton Ibañez de Espilla
    1509-1525 Andrés Ibáñez de Irure
    1522-1541 Martín Martínez de Irure
    1527-1554 Juan Gartzía de Uribarri
    1537-1553 Juan Ibáñez de Irure
    1541-15xx Pedro Pérez de Arreguia
    1542-1581 Francisco de Irure
    1553-1580 Juan de Churruca
    1573-1577 Juan de Arostegui
    1580-1604 Martín de Irure
    1559-1619 Martín de Iraola
    15xx-15xx Domingo de Loyola
    1582-1609 Juan de Armendia
    1590-1611 Lucas de Iraola
    1597-1634 Pedro de Iraola
    1629-1672 Juan de Hernizqueta
    1639-1649 Ascensio de Mallagaray
    1666-1683 Francisco de Hernizqueta
    1676-1708 Domingo de Solagüen
    1682-1722 Ignacio de Hernizqueta
    1694-1700 José Antonio de Arbe
    1738-1751 Juan Francisco de Gorbea Angulo
    1744-1764 Agustín de Azcarate
    1747-1755 José Ignacio de Ibarrolaburu
    1764-1818 Manuel Antonio de Larreategui
    1818-1826 Ramón de Larreategui
    1827-1845 José de Aguirrebeña
    1845-1850 Martín de Altolaguirre
    1848-1862 Manuel de Arrate


    Soraluzeko notarioa

    1848 urtean Notaritzaren berrantolaketa ezarri zen Espainian, eta poliki-poliki eskribauak desagertzen joan ziren.

    Soraluzen kasuan, 1862 urtean Manuel de Arrate jaunak eskribaua izateari utzi zion, eta hurrengo urteetan (1863-1876) Soraluzeko notarioa izan zen. Legeak aldatuta, bigarren karlistada bukatu zenetik herriak ez du notariorik izan.


    Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoa

    Gaur egun, eskribau guzti hauen erregistroak Oñatin daude, Gipuzkoako Protokoloen Artxibo Historikoan.

    Alde batetik eskribau bakoitzeko agiriak daude, baina bestetik 1768 urtetik aurrera hipoteka guztiak herrika bilduta daude. Soraluzeri dagokionez, hipoteka-kontularitzako hiru liburu daude: 1768-1805, 1805-1840 eta 1840-1845.

    Agiri hauetako asko eta asko digitalizatuta daude[3].


    Erreferentziak

    1. ↑ Escribano del numero.
    2. ↑ Esateko, 1513. urtean Udalak orubeak banatu zituenean, bi eskribau ziren herrian (Andrés de Yrure eta Martín Yvannes de Yrure) eta bakoitzak bestearen eskaera errejistratu zuen.
    3. ↑ Soraluzeko Hipoteken Kontularitza (1768-1845).
    "http://www.sorapedia.eus/index.php?title=Eskribauak_(eu)&oldid=29407"(e)tik jasota