«Gortazar zista (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 20:26, 17 uztaila 2022 data duena

Gortazar

Estiloa	Historiaurrekoa
Mendea	Brontze Aroa
Kokapena	Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa
Mota	Zista

Azalpena

Zista hau Kortazarreko Haitzetik oso gertu topa zuten, bidearen erdian. Itsas gainetik 735 metrotara dago.

Tumulu batek babestuta dago. Tumuluak 4,5 metrotako diametroa omen zuen, eta 0,5 metrotako altura.

Zistaren hiru harlauzak agertzen dira: bata zutik, tumuluaren gainean bigarrena eta azkena etzana. Zistaren luzeera 70 zentrometrotakoa izan zitekeen. Zista azpian harkaitzean egindako zuloa dago, 40x35 zentimetrotakoa eta 30 zentimetrotak sakoneraz.

Gortazar zistan hiru silexezko hiru lauza, harkaitzezko kristalaren zatia eta eskuzko errota baten gaineko harria (hareharrizkoa) izan zitekeena aurkitu zuten.

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Kata hasi aurretik
(Jesus Tapia 2022)
Kata hasi aurretik
(Jesus Tapia 2022)
Indusketak
(plaentxia.eus 2022)
Indusketak
(plaentxia.eus 2022)
Indusketak
(plaentxia.eus 2022)
Kata bukatu ostean
(Jesus Tapia 2022)
Kata bukatu ostean
(Carlos de Cos 2022)
Estalia berriro
(Jesus Tapia 2022)
Planoa
(Aranzadi 2022)

Kokapena

(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

Mapa kargatzen...

Historia

Nahiz eta Elosua-Plazentzia estazio megalitikoaren oso gertu egon, kilometro bat iparraldera, Telesforo Aranzadik, José Miguel Barandiaranek eta Enrique Egurenek ez zuten aurkitu 1921. urteko udan^[1], bertako mendilerroko trikuarrien miaketa egiteko etorri zirenean.

2016 urte hasieran arkeologo talde batek egindako bisita batean, Kortazar inguruan defensa lerro bat antzeman zuten, ezaugarri guztien arabera (kokapena, teknika, sarrera sistema...) erromatarren garaikoa izan zitekeena: Kortazarreko erromatar kanpamendua edo castra eastiva. Baina ez zuten zista zegoen tumulua antzeman.

2022.ean Capital Green Power enpresak Muskiritzun parke eolikoa egiteko baimena eskatu zuen: Karakateko parke eolikoa. Bi aerosorgailu izango zituen parke hau Kortazarreko Haitza eta Elosua-Plazentzia estazio megalitikoaren artean kokatuko zen.

Egitasmoa aurrera egiterakoan balizko aztarna arkeologikoak erabat suntsituko zituztelakoan, urte hasieran abiatu zuen Aranzadik mendigaineko ondare arkeologikoa ikertzen jarraitzeko kanpaina. Ikerketa bizkor horretan historiaurreko bi toki esanguratsu topa zituzten, gerora Gortazar eta Otsoaldasoro I zistak topa zituztenak, alegia.

Urte bereko Aste Santuan Aranzadiko kideek eta Elgoibar eta Soraluzeko hainbat boluntariok toki hauetan eta beste hiru toki gehiago industu zuten. Guztira historiaurreko lau hilobi topa zituzten, laurak zista modukoak: Gortazar, Otsoaldasoro I, Otsoaldasoro II eta Otsoaldasoro III hain zuzen.

Gortazarren egindako katak 4x3 metrotako azalera hartu zuen, eta zista zela egiaztatu izan zuten. Hainbat material ere agertu zen.

Ondoren, Aranzadik aurkitutako monumentuen gaineko inbentario zehatza osatu zuen eta ofizialki erregistratu gaur arte Plazentzia-Elosua estazio megalitikoan aurkitu diren 20 monumentuekin batera. Ondorioz, 2022.ean bertan Soraluzeko Udalak Gortazar eta Otsoaldasoro I eta II-ko zistak zein erromatar gotorlekua babestu zituen^[2].

Erreferentziak

Memoria prospección arqueológica con catas en Karakate-Iruiya (Soraluze-Elgoibar) 2022. Jesus Tapia (Aranzadi Zientzia Elkartea 2022).
Historiaurreko bi monumentu topatu dituzte Karakatetik gertu. Egoitz Unamuno (plaentxia.eus 2022/04/20).

↑ Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia
↑ Soraluzeko Udalak Muskiritzun aurkitutako elementu megalitikoak babestea onartu du. Soraluzeko Udala (2022/07/14).

[1] Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia

[2] Soraluzeko Udalak Muskiritzun aurkitutako elementu megalitikoak babestea onartu du. Soraluzeko Udala (2022/07/14).

[1]

[2]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{Artelana (eu)
   | izena    = Gortazar
-  | irudia   = Atxolin_Txiki_II_zista_01_(Campoarrondo_2019).jpg
+  | irudia   = Gortazar_zista._Barrukaldea_(plaentxia.eus_2022).jpg
   | estiloa  = Historiaurrekoa
-  | mendea   =
+  | mendea   = Brontze Aroa
   | kokapena = [[Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa (eu)|Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa]]
   | mota     = Zista
@@ 9. lerroa: / 9. lerroa: @@
 ==Azalpena==
-Aranzadik historiaurreko bi hilobi topatu ditu Karakateko tontorretik gertu, gaur gaurkoz estazio megalitiko moduan izendatuta dagoen eremutik kanpo. ‘Gortazar’ eta ‘Otsoaldasoro’ izenak jarri dizkiete.
+Zista hau Kortazarreko Haitzetik oso gertu topa zuten, bidearen erdian. Itsas gainetik 735 metrotara dago.
+Tumulu batek babestuta dago. Tumuluak 4,5 metrotako diametroa omen zuen, eta 0,5 metrotako altura.
-Hain zuzen, eremu horretan topatu dituzte historiaurreko bi hilobiren aztarnak: “bi zista”, Jesus Tapia Aranzadiko kideak azaldu duenez. Lehena, Gortazar deitu diotena, Hilarriak taldekoek topatu zuten zista “txikia” da eta Karakatetik metro gutxitara dago bidearen erdian; bigarrena, berriz, Otsoaldasoro, Karakatetik urrunxeago aurkitu dute, Akilar izenez ezagutzen den mendixkaren ostean, eta lehenengoa baino “handiagoa” da.
+Zistaren hiru harlauzak agertzen dira: bata zutik, tumuluaren gainean bigarrena eta azkena etzana. Zistaren luzeera 70 zentrometrotakoa izan zitekeen. Zista azpian harkaitzean egindako zuloa dago, 40x35 zentimetrotakoa eta 30 zentimetrotak sakoneraz.
-Suarriak eta eskuzko errota
-Egunotan, Aste Santuko opor egunak baliatuz, Aranzadiko kideek eta Elgoibar eta Soraluzeko hainbat boluntariok monumentuak industen jardun dute, eta hauetan aztarna ikusgarririk topatu ez badute ere, tumuluen egiturak bistaratzearekin batera, historiaurreko zenbait pieza txiki ere agertu dira, besteak beste: landutako suarri laska batzuk eta eskuzko errota baten gaineko harria.
-Datozen egunetan, Aranzadik aurkitutako momumentuen gaineko inbentario zehatza osatuko du eta ofizialki erregistratuko ditu gaur arte Plazentzia-Elosua estazio megalitikoan aurkitu diren 19 monumentuekin batera.
+Gortazar zistan hiru silexezko hiru lauza, harkaitzezko kristalaren zatia eta eskuzko errota baten gaineko harria (hareharrizkoa) izan zitekeena aurkitu zuten.
@@ 24. lerroa: / 21. lerroa: @@
 ''(handitzeko, sakatu gainean)''
 <gallery>
-    Atxolin_Txiki_II_zista_02_(Campoarrondo_2019).jpg | Monumentua urrutitik
+    Gortazar_zista._Kata_hasi_aurretik_01_(Jesus_Tapia_2022).jpg   | Kata hasi aurretik <br> (Jesus Tapia 2022)
-    Atxolin_Txiki_II_zista_03_(Campoarrondo_2019).jpg | Monumentuaren identifikazioa
+   Gortazar_zista._Kata_hasi_aurretik_02_(Jesus_Tapia_2022).jpg   | Kata hasi aurretik <br> (Jesus Tapia 2022)
+   Gortazar_zista._Indusketak_01_(plaentxia.eus_2022).jpg         | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
+   Gortazar_zista._Indusketak_02_(plaentxia.eus_2022).jpg         | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
+   Gortazar_zista._Indusketak_03_(plaentxia.eus_2022).jpg         | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
+    Gortazar_zista._Kata_bukatu_ostean_01_(Jesus_Tapia_2022).jpg   | Kata bukatu ostean <br> (Jesus Tapia 2022)
+   Gortazar_zista._Kata_bukatu_ostean_02_(Carlos_de_Cos_2022).jpg | Kata bukatu ostean <br> (Carlos de Cos 2022)
+   Gortazar_zista._Estalia_berriro_(Jesus_Tapia_2022).jpg         | Estalia berriro <br> (Jesus Tapia 2022)
+   Gortazar_zista._Planoa_(Aranzadi_2022).jpg                     | Planoa <br> (Aranzadi 2022)
 </gallery>
 ==Kokapena==
-[https://www.google.es/maps/@43.181960,-2.384923,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
+[https://www.google.es/maps/@43.192054,-2.412338,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
-{{#display_map: 43.181960, -2.384923 |height=600 |zoom=18| type=earth}}
+{{#display_map: 43.192054, -2.412338 |height=600 |zoom=18| type=earth}}
@@ 37. lerroa: / 41. lerroa: @@
 Nahiz eta [[Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa (eu)|Elosua-Plazentzia estazio megalitikoaren]] oso gertu egon, kilometro bat iparraldera, Telesforo Aranzadik, José Miguel Barandiaranek eta Enrique Egurenek ez zuten aurkitu 1921. urteko udan<ref>[[Dólmenes de Elosua-Plazentzia (eu) | Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia]]</ref>, bertako mendilerroko trikuarrien miaketa egiteko etorri zirenean.
-urte hasieran arkeologo talde batek egindako bisita batean, Kortazar inguruan defensa lerro bat antzeman zuten, ezaugarri guztien arabera (kokapena, teknika, sarrera sistema...) erromatarren garaikoa izan zitekeena: [[Kortazarreko erromatar kanpamendua (eu) | Kortazarreko erromatar kanpamendua]] edo ''castra eastiva''. Baina ez ziren zista zegoen tumulua antzeman.
+urte hasieran arkeologo talde batek egindako bisita batean, Kortazar inguruan defensa lerro bat antzeman zuten, ezaugarri guztien arabera (kokapena, teknika, sarrera sistema...) erromatarren garaikoa izan zitekeena: [[Kortazarreko erromatar kanpamendua (eu) | Kortazarreko erromatar kanpamendua]] edo ''castra eastiva''. Baina ez zuten zista zegoen tumulua antzeman.
+.ean Capital Green Power enpresak [[Muskiritzu mendia (eu)|Muskiritzun]] parke eolikoa egiteko baimena eskatu zuen: [[Karakateko parke eolikoa (eu)|Karakateko parke eolikoa]]. Bi aerosorgailu izango zituen parke hau [[Kortazarreko Haitza (eu)|Kortazarreko Haitza]] eta [[Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa (eu)|Elosua-Plazentzia estazio megalitikoaren]] artean kokatuko zen.
+Egitasmoa aurrera egiterakoan balizko aztarna arkeologikoak erabat suntsituko zituztelakoan, urte hasieran abiatu zuen Aranzadik mendigaineko ondare arkeologikoa ikertzen jarraitzeko kanpaina. Ikerketa bizkor horretan historiaurreko bi toki esanguratsu topa zituzten, gerora Gortazar eta [[Otsoaldasoro I zista (eu)| Otsoaldasoro I]] zistak topa zituztenak, alegia.
-.ean Capital Green Power enpresak [[Muskiritzu mendia (eu)|Muskiritzun]] parke eolikoa egiteko baimena eskatu zuen: [[Karakateko parke eolikoa (eu)|Karakateko parke eolikoa]]. Bi aerosorgailu izango zituen parke honek [[Kortazarreko Haitza (eu)|Kortazarreko Haitza]] eta [[Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa (eu)|Elosua-Plazentzia estazio megalitikoaren]] artean kokatuko zen.
+Urte bereko Aste Santuan Aranzadiko kideek eta Elgoibar eta Soraluzeko hainbat boluntariok toki hauetan eta beste hiru toki gehiago industu zuten. Guztira  historiaurreko lau hilobi topa zituzten, laurak zista modukoak: Gortazar, [[Otsoaldasoro I zista (eu)| Otsoaldasoro I]], [[Otsoaldasoro II zista (eu)|Otsoaldasoro II]] eta [[Otsoaldasoro III zista (eu)|Otsoaldasoro III]] hain zuzen.
-Egitasmoa aurrera egiterakoan balizko aztarna arkeologikoak erabat suntsituko zituztelakoan, urte hasieran abiatu zuen Aranzadik mendigaineko ondare arkeologikoa ikertzen jarraitzeko kanpaina.
+Gortazarren egindako katak 4x3 metrotako azalera hartu zuen, eta zista zela egiaztatu izan zuten. Hainbat material ere agertu zen.
-Ikerketa horretan historiaurreko bi hilobi topatu dituzte, zista modukoak: Gortazar eta [[Otsoaldasoro zista (eu)|Otsoaldasoro]] hain zuzen.
+Ondoren, Aranzadik aurkitutako monumentuen gaineko inbentario zehatza osatu zuen eta ofizialki erregistratu gaur arte Plazentzia-Elosua estazio megalitikoan aurkitu diren 20 monumentuekin batera. Ondorioz, 2022.ean bertan Soraluzeko Udalak Gortazar eta Otsoaldasoro I eta II-ko zistak zein [[Kortazarreko erromatar kanpamendua (eu)|erromatar gotorlekua]] babestu zituen<ref>[https://www.soraluze.eus/eu/albisteak/soraluzeko-udalak-muskiritzun-aurkitutako-elementu-megalitikoak-babestea-onartu-du Soraluzeko Udalak Muskiritzun aurkitutako elementu megalitikoak babestea onartu du]. Soraluzeko Udala (2022/07/14).</ref>.
 ==Erreferentziak==
+* [[Prospección arqueológica en Karakate-Iruiya (eu) | Memoria prospección arqueológica con catas en Karakate-Iruiya (Soraluze-Elgoibar) 2022]]. Jesus Tapia (Aranzadi Zientzia Elkartea 2022).
 * [https://plaentxia.eus/soraluze/1650440614742-historiaurreko-bi-monumentu-topatu-dituzte-karakatetik-gertu Historiaurreko bi monumentu topatu dituzte Karakatetik gertu]. Egoitz Unamuno (plaentxia.eus 2022/04/20).
 [[Kategoria: Historiaurrea]]