«Gortazar zista (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

19:01, 17 uztaila 2022(e)ko berrikuspena

Gortazar

Estiloa	Historiaurrekoa
Mendea	Brontze Aroa
Kokapena	Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa
Mota	Zista

Azalpena

Zista hau Kortazarreko Haitzetik oso gertu topa zuten, bidearen erdian. Itsas gaineko altura 735 metrotakoa da, eta tumulu batek babestuta dago.

Ez du tamaina handirik, Otsoaldasoro Ikoa baino txikiagoa.

Trikuharriak zaharragoak dira, Neolito garaikoak (6.000 urte k.a.); zistak ordea, Brontze arokoak (3000-4000 urte k.a.).

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Kata hasi aurretik
(Jesus Tapia 2022)
Kata hasi aurretik
(Jesus Tapia 2022)
Indusketak
(plaentxia.eus 2022)
Indusketak
(plaentxia.eus 2022)
Indusketak
(plaentxia.eus 2022)
Kata bukatu ostean
(Jesus Tapia 2022)
Kata bukatu ostean
(Carlos de Cos 2022)
Estalia berriro
(Jesus Tapia 2022)
Planoa
(Aranzadi 2022)

Kokapena

(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

Mapa kargatzen...

Historia

Nahiz eta Elosua-Plazentzia estazio megalitikoaren oso gertu egon, kilometro bat iparraldera, Telesforo Aranzadik, José Miguel Barandiaranek eta Enrique Egurenek ez zuten aurkitu 1921. urteko udan^[1], bertako mendilerroko trikuarrien miaketa egiteko etorri zirenean.

2016 urte hasieran arkeologo talde batek egindako bisita batean, Kortazar inguruan defensa lerro bat antzeman zuten, ezaugarri guztien arabera (kokapena, teknika, sarrera sistema...) erromatarren garaikoa izan zitekeena: Kortazarreko erromatar kanpamendua edo castra eastiva. Baina ez zuten zista zegoen tumulua antzeman.

2022.ean Capital Green Power enpresak Muskiritzun parke eolikoa egiteko baimena eskatu zuen: Karakateko parke eolikoa. Bi aerosorgailu izango zituen parke hau Kortazarreko Haitza eta Elosua-Plazentzia estazio megalitikoaren artean kokatuko zen.

Egitasmoa aurrera egiterakoan balizko aztarna arkeologikoak erabat suntsituko zituztelakoan, urte hasieran abiatu zuen Aranzadik mendigaineko ondare arkeologikoa ikertzen jarraitzeko kanpaina. Ikerketa bizkor horretan historiaurreko bi toki esanguratsu topa zituzten, gerora Gortazar eta Otsoaldasoro I zistak topa zituztenak, alegia.

Urte bereko Aste Santuan Aranzadiko kideek eta Elgoibar eta Soraluzeko hainbat boluntariok toki hauetan eta beste hiru toki gehiago industu zuten. Guztira historiaurreko lau hilobi topa zituzten, laurak zista modukoak: Gortazar, Otsoaldasoro I, Otsoaldasoro II eta Otsoaldasoro III hain zuzen.

Katak 4x3 metrotako azalera hartu zuen. Tumuluak 4,5 metrotako diametroa omen zuen, eta 0,5 metrotako altura. Zistaren hiru harlauzak ordetzen dira: bata zutik, tumuluaren gainean bigarrena eta azkena etzana. Zistaren luzeera 70 zentrometrotakoa izan zitekeen. Zista azpian harkaitzean egindako zuloa dago, 40x35 zentimetrotakoa eta 30 zentimetrotak sakoneraz.

Gortazar zistan hiru silexezko hiru lauza, harkaitzezko kristalaren zatia eta eskuzko errota baten gaineko harria (hareharrizkoa) izan zitekeena aurkitu zuten.

Ondoren, Aranzadik aurkitutako monumentuen gaineko inbentario zehatza osatu zuen eta ofizialki erregistratu gaur arte Plazentzia-Elosua estazio megalitikoan aurkitu diren 20 monumentuekin batera. Ondorioz, 2022.ean bertan Soraluzeko Udalak Gortazar eta Otsoaldasoro I eta II-ko zistak zein erromatar gotorlekua babestu zituen^[2].

Erreferentziak

Memoria prospección arqueológica con catas en Karakate-Iruiya (Soraluze-Elgoibar) 2022. Jesus Tapia (Aranzadi Zientzia Elkartea 2022).
Historiaurreko bi monumentu topatu dituzte Karakatetik gertu. Egoitz Unamuno (plaentxia.eus 2022/04/20).

↑ Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia
↑ Soraluzeko Udalak Muskiritzun aurkitutako elementu megalitikoak babestea onartu du. Soraluzeko Udala (2022/07/14).

[1] Exploración de dieciseis dólmenes de la sierra Elosua-Plazentzia

[2] Soraluzeko Udalak Muskiritzun aurkitutako elementu megalitikoak babestea onartu du. Soraluzeko Udala (2022/07/14).

[1]

[2]

@@ 9. lerroa: / 9. lerroa: @@
 ==Azalpena==
-Zista hau Kortazarreko Haitzetik oso gertu topa zuten, bidearen erdian. Tumulu batek babestuta dago.
+Zista hau Kortazarreko Haitzetik oso gertu topa zuten, bidearen erdian. Itsas gaineko altura 735 metrotakoa da, eta tumulu batek babestuta dago.
 Ez du tamaina handirik, [[Otsoaldasoro I zista (eu)|Otsoaldasoro Ikoa]] baino txikiagoa.
@@ 19. lerroa: / 19. lerroa: @@
 ''(handitzeko, sakatu gainean)''
 <gallery>
-    Gortazar_zista._Kata_hasi_aurretik_01_(Jesus_Tapia_2022).jpg
+    Gortazar_zista._Kata_hasi_aurretik_01_(Jesus_Tapia_2022).jpg   | Kata hasi aurretik <br> (Jesus Tapia 2022)
-    Gortazar_zista._Kata_hasi_aurretik_02_(Jesus_Tapia_2022).jpg
+    Gortazar_zista._Kata_hasi_aurretik_02_(Jesus_Tapia_2022).jpg   | Kata hasi aurretik <br> (Jesus Tapia 2022)
-    Gortazar_zista._Kata_bukatu_ostean_01_(Jesus_Tapia_2022).jpg
+    Gortazar_zista._Indusketak_01_(plaentxia.eus_2022).jpg         | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
-    Gortazar_zista._Kata_bukatu_ostean_02_(Carlos_de_Cos_2022).jpg
+    Gortazar_zista._Indusketak_02_(plaentxia.eus_2022).jpg         | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
-    Gortazar_zista._Estalia_berriro_(Jesus_Tapia_2022).jpg
+    Gortazar_zista._Indusketak_03_(plaentxia.eus_2022).jpg         | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
-    Gortazar_zista._Planoa_(Aranzadi_2022).jpg
+    Gortazar_zista._Kata_bukatu_ostean_01_(Jesus_Tapia_2022).jpg   | Kata bukatu ostean <br> (Jesus Tapia 2022)
-    Gortazar_zista._Indusketak_01_(plaentxia.eus_2022).jpg | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
+    Gortazar_zista._Kata_bukatu_ostean_02_(Carlos_de_Cos_2022).jpg | Kata bukatu ostean <br> (Carlos de Cos 2022)
-    Gortazar_zista._Indusketak_02_(plaentxia.eus_2022).jpg | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
+    Gortazar_zista._Estalia_berriro_(Jesus_Tapia_2022).jpg         | Estalia berriro <br> (Jesus Tapia 2022)
-    Gortazar_zista._Indusketak_03_(plaentxia.eus_2022).jpg | Indusketak <br> (plaentxia.eus 2022)
+    Gortazar_zista._Planoa_(Aranzadi_2022).jpg                     | Planoa <br> (Aranzadi 2022)
 </gallery>
@@ 47. lerroa: / 47. lerroa: @@
 Urte bereko Aste Santuan Aranzadiko kideek eta Elgoibar eta Soraluzeko hainbat boluntariok toki hauetan eta beste hiru toki gehiago industu zuten. Guztira  historiaurreko lau hilobi topa zituzten, laurak zista modukoak: [[Gortazar zista (eu)|Gortazar]], Otsoaldasoro I, [[Otsoaldasoro II zista (eu)|Otsoaldasoro II]] eta [[Otsoaldasoro III zista (eu)|Otsoaldasoro III]] hain zuzen.
-Gortazar zistan eskuzko errota baten gaineko harria aurkitu zuten.
+Katak 4x3 metrotako azalera hartu zuen. Tumuluak 4,5 metrotako diametroa omen zuen, eta 0,5 metrotako altura. Zistaren hiru harlauzak ordetzen dira: bata zutik, tumuluaren gainean bigarrena eta azkena etzana. Zistaren luzeera 70 zentrometrotakoa izan zitekeen. Zista azpian harkaitzean egindako zuloa dago, 40x35 zentimetrotakoa eta 30 zentimetrotak sakoneraz.
+Gortazar zistan hiru silexezko hiru lauza, harkaitzezko kristalaren zatia eta eskuzko errota baten gaineko harria (hareharrizkoa) izan zitekeena aurkitu zuten.
 Ondoren, Aranzadik aurkitutako monumentuen gaineko inbentario zehatza osatu zuen eta ofizialki erregistratu gaur arte Plazentzia-Elosua estazio megalitikoan aurkitu diren 20 monumentuekin batera. Ondorioz, 2022.ean bertan Soraluzeko Udalak Gortazar eta Otsoaldasoro I eta II-ko zistak zein [[Kortazarreko erromatar kanpamendua (eu)|erromatar gotorlekua]] babestu zituen<ref>[https://www.soraluze.eus/eu/albisteak/soraluzeko-udalak-muskiritzun-aurkitutako-elementu-megalitikoak-babestea-onartu-du Soraluzeko Udalak Muskiritzun aurkitutako elementu megalitikoak babestea onartu du]. Soraluzeko Udala (2022/07/14).</ref>.