Probaderoa (eu)

Bofors 40/70 probaderoan (1953). Ezkerretik lehenak Justo Espín Ondarra eta Pío Placencia Arluziaga. Kainoiaren ezkerrean Antonio Elizburu Lizarriturri eta Víctor Placencia Aldazabal (Iturria: Placencia-Aldazabal sendia)

Oharra. Ez da nahastu behar eskuzko su armen kainoientzako probalekuarekin, Baltegieta bukaeran XVI-XIX mendeetan egon zena.

Aurrekariak: Debako probak

The Placencia de las Armas Company Limited eratu zutenean (1886), aurki hasi zuten kainoiak egiten. Baina arazoa sortu zen, kainoiak nun probatu.

Trenbidea Soraluzera heldu zenean (1888) itsasertzean egiteko aukera zabaldu zitzaien. Deban, leku bat baino gehiagotan egiten zituzten probak, esate baterako, Sorginetxe izenekoan, eta batez ere hondartza gainean dagoen zabalgune batean, El probadero eta La bateria izenekoa.

Fabrika eta tren geltokiaren arteko garraioaz Justo Iriondo Sanson arduratzen zen.

Kokapena

Urte askoren ostean, SAPAk bere kainoi-probalekua eraiki zuen, probaderua esaten zitzaiola. Fabrika berritik kilometro t'erdira zegoen, Maltzagaruntz, errepidearen ondoan eta Iraola Etxebarri baserriaren ondoan

Mapa kargatzen...

{"type":"ROADMAP","minzoom":false,"maxzoom":false,"types":["ROADMAP","SATELLITE","HYBRID","TERRAIN"],"mappingservice":"googlemaps3","width":"auto","height":"600px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"visitedicon":"","wmsoverlay":false,"zoom":17,"layers":[],"controls":["pan","zoom","type","scale","streetview","rotate"],"zoomstyle":"DEFAULT","typestyle":"DEFAULT","autoinfowindows":false,"resizable":false,"kmlrezoom":false,"poi":true,"cluster":false,"clustergridsize":60,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clusteraveragecenter":true,"clusterminsize":2,"imageoverlays":[],"kml":[],"gkml":[],"searchmarkers":"","fullscreen":false,"scrollwheelzoom":false,"locations":[{"text":"\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003ESAPAren probaderoa\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"SAPAren probaderoa\n","link":"","lat":43.182582,"lon":-2.426924,"icon":""}]}

Eraikuntza

Iraola Etxebarri ondoko lurrak 1946ko urtarrilan erosi zuten, 3.428 metro koadro. Eraikuntza lanak “Martínez Iturralde y Mendia, S.L. - Ingenieros y Construcciones” izeneko enpresak egin zituen.

• 

  Iraola Etxebarri
  (J.C. Astiazarán 1979)

• 

  Iraola Etxebarri
  (J.C. Astiazarán 1979)

Istalazioak

Bofors 40/70 probaderoan

Probaderoa egiteko eraikin hauek egin ziren: kainoien kokapena, jaurtigaien hartzailea, polborina, karga prestaketaren eraikina era kalkulu-bulegoa.

Kainoien kokapena

Kainoien kokapenak ormigoi ziklopeoz egindako bi horma zituen, 0,60 metro lodi eta 4,25 metro altu zirenak.

Bi zati zituen. Lehena 6,25 metro luze zen, eta 5 metro zituen hormen artean. Bigarrena 9,75 metro luze zen, eta armen artean 3,50 metro.

Lehen zatiak, 5,25 metrotan, bi isuriko estalkia zuen, egur eta teilaz egindakoa; atzekaldean, berriz, ormigoizko harlosa, 4,25 metrotakoa.

Jaurtigaien hartzailea

Jaurtigaien hartzailea "U" formako eraikin laukia zen, 9,50 x 7,50 metrotakoa.

Hiru hormak harrizkoak ziren, 1,80 metro lodi. Egurrezko estalkia zuen, zurezko geruza batzuk osatua. Barrutik enbor eta lurrez beteta zegoen, lastatutako jaurtigaiak gelditzeko.

Polborina

Polborinak bi alde zituen, laukiak biak. Lehenak 3 x 3 metrotakoa zen eta bigarrena 2 x 2 metrotakoa. Ormak 2 metro altu ziren eta 0,5 metro lodi, hormigoi ziklopeoz egindakoak. Estalkia hormigoizko harlosa zen, erdigunea altuagoa zuela eztanda kasutarako.

Polvora gorderzeko eraikina zein estopinak gordetzekoa zurezkoak ziren barrutik, eta ateak ere egurezkoak ziren, xaflaz estalita.

Hormigoi ziklopeoz egindako lau ormek inguratzen zuten multzo hau, eta kanpotik lubakia zegoen, 2.5 metro zabal.

Kargak prestatzeko eraikina

Polborineko lubakiaren atzekaldean eraikin txikia zegoen, kargak prestatzeko eraikina.

6 metro luze eta 3,73 metro zabal zen. Harrizko ormak zituen, 0,80 metro zabal eta 2 metro altu. Bi isuriko estalkia zuen, egur eta teilaz egina. Lehioak egurrezkoak ziren, eta lehio-ateak metalezkoak.

Kalkulu-bulegoa

Kalkulu-bulegoa kainoien kokapenaren ostean zegoen, baina isolatua. Eraikina 6 x 6 metrotako laukia zen.

Harrizko ormak zituen, 0,50 metro lodi eta 2,50 metro altu. Bi isuriko estalkia hormigoi armatuz egindakoa zen, teilaz estalia. Atea zein atzeko hiru lehioak egurrezkoak zituen, eta lehio-ateak metalezkoak. Zorua egurrezkoa zen, azpian hormigoia zuela.

Bukaera

1950 hamarkadaren erdialdean probaderoa txiki geratu zen, eta Donostia inguruan hasi ziren probak egiten, Ulian hasieran eta Jaizkibelen gero.

1960 hamarkadan Talleres Unamunok probaderoa erosi zuen, lantegi berria eraikitzeko. Gero, honen inguruan Unamuno industrialdea sortu zen.

Erreferentziak

• Iturria: Víctor Placencia Mendia.