«Soraluzeko esamoldeak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

    Sorapediatik
    No edit summary
    No edit summary
     
    (Erabiltzaile berak tartean egindako 7 ekarpen ez dira erakusten)
    5. lerroa: 5. lerroa:


    {| class="wikitable" align="center" style="text-align:left"  
    {| class="wikitable" align="center" style="text-align:left"  
    !  width= " 50 px" style="background:Orange" |  
    !  width= " 20 px" style="background:Orange" |  
    !  width= "200 px" style="background:Orange" | Esamoldea
    !  width= "200 px" style="background:Orange" | Esamoldea
    !  width= "500 px" style="background:Orange" | Esanahiak eta adibideak
    !  width= "500 px" style="background:Orange" | Esanahiak eta adibideak
    27. lerroa: 27. lerroa:
         || Gehiegikeri txikia. <br> <span style="color:blue"> ''Ez da ez jatuna, baina daukan gaixuakin aukeran lartxo jaten dau.''</span>  
         || Gehiegikeri txikia. <br> <span style="color:blue"> ''Ez da ez jatuna, baina daukan gaixuakin aukeran lartxo jaten dau.''</span>  
    |-
    |-
    |  || Azumbre t’erdi edan
    |  || Azunbre t’erdi edan
         || Asko edan<ref>Azumbreak pare bat litro zuen.</ref>.
         || Asko edan<ref>Azunbreak pare bat litro zuen.</ref>.
    |-
    |-
    | B || Berriren barri
    | B || Berriren barri
    51. lerroa: 51. lerroa:
         || Erre egiten duen eguzkipean. <br> <span style="color:blue"> ''Ezeik Munetako haitzetara igo agostuan, euzki galdatan egon bihahok eta.''</span>  
         || Erre egiten duen eguzkipean. <br> <span style="color:blue"> ''Ezeik Munetako haitzetara igo agostuan, euzki galdatan egon bihahok eta.''</span>  
    |-
    |-
    | || Esne bitsetan
    |   || Erruberan egin
      || Eztitan, oso gustora. <br> <span style="color:blue"> ''Esne bitsetan bizi dora ezkonbarriz.''</span>  
        || Kanpaia jo, masturbatu (gizonezkoak). <br> <span style="color:blue"> ''Aspaldixan baraurik najaok, eta erruberan besterik ez juat egitten!''</span>
    |-
    |  || Esne bitsetan
        || Eztitan, oso gustora. <br> <span style="color:blue"> ''Esne bitsetan bizi dora ezkonbarriz.''</span>  
    |-
    |-
    |  || Euli kaka
    |  || Euli kaka
         || Huskeria. <br> <span style="color:blue"> ''Ez pentsa gero hori euli kakak denik.''</span>  
         || Huskeria. <br> <span style="color:blue"> ''Ez pentsa gero hori euli kakak denik.''</span>  
    |-
    |-
    | || Euri zirin
    |   || Euri zirin
      || Ziri-miri, lanbro. <br> <span style="color:blue"> ''Txaparradiak ez nau hartu, baina euri ziriñak busti nau.''</span>  
        || Ziri-miri, lanbro. <br> <span style="color:blue"> ''Txaparradiak ez nau hartu, baina euri ziriñak busti nau.''</span>
    |-
    |  || Eutsi ezpalari!
        || Eutsi goiari! Aurrera bolie! Segi halaxe!<br> <span style="color:blue"> ''Nahiz eta nekatu, eutsi ezpalari!''</span>  
    |-
    |-
    | F || Firin-faran ibili
    | F || Firin-faran ibili
    85. lerroa: 91. lerroa:
    |-
    |-
    |  || Ixilikoetan jardun
    |  || Ixilikoetan jardun
         || Txutxu-mutxuka hitz egin..
         || Txutxu-mutxuka hitz egin.
    |-
    |-
    | J || Jan txakur
    | J || Jan txakur
    96. lerroa: 102. lerroa:
         || Segituan, behereala.
         || Segituan, behereala.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Kearena egin
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Desagertu, alde egin. <br> <span style="color:blue"> ''Heu ikusi eta keiana ein jok!''</span>
    Kearena egin
    Desagertu, alde egin
    - Heu ikusi eta keiana ein jok!
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Kirrinpot egin
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Ekonomikoki porrot egin.
    Kirrinpot egin
    Ekonomikoki porrot egin.
    |-
    |-
    | ||  
    | L || Lantzian behin
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Noizean behin. <br> <span style="color:blue"> ''Lantzian behin bakarrik etortzen da, entierruetara eeta Andramaixetako zezenera.''</span>
    Lantzean behin
    Noizean behin.
    - Lantzian behin bakarrik etortzen da, entierruetara eeta Andramaixetako zezenera.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Lekuan lekuko
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Tokian tokiko.
    Lekuan lekuko
    Tokian tokiko.
    |-
    |-
    | ||  
    | M || Makila salda
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Jipoia, egurraldia.
    Makila salda
    Jipoi, egurraldi.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Mela-mela eginda
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Busti-busti eginda. <br> <span style="color:blue"> ''Plaza Barriko askatik mela-mela eginda etorri jata umia.''</span>
    Mela-mela eginda
    Busti-busti eginda.
    - Plaza Barriko askatik mela-mela eginda etorri jata umia.
    |-
    |-
    | ||  
    | N || Negar jotzaile
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Beti kexaka eta negarrez dabilena.
    Negar jotzaile
    Beti kexaka eta negarrez dabilena.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Noiz ipuinean / Noiz ipinian
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Noizean behin. <br> <span style="color:blue"> ''Etxe horretan angulak pe jaten dabez noiz ipoñian.''</span>
    Noiz ipuinean / Noiz ipinian
    Noizean behin
    - Etxe horretan angulak pe jaten dabez noiz ipoñian
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Nora nora
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Norabait.
    Nora nora
    Norabait.
    |-
    |-
    | ||  
    | P || Papelada, papeladetan ibili
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Gezurretan ibili, "antzerkia" egin.
    Papelada
    Antzerkia egin.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Pikunitxara joan<ref>Pikunitxa (edo Pikunieta) Azkoitiko baserri bakar eta urruna da, Irukurutzeta inguruan, apenas ailegabiderik zuena. Plaentxian Pikulitxa eta Pikubitxa ere esaten zaio.</ref>
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>  
        || Pikutara joan. <br> <span style="color:blue"> ''Juari Pikunitxako sagarpera.''</span>  
    Pikunitxara joan
    Pikutara joan (Pikunitxa Azkoitiko baserri bakar eta urruna da, apenas ailegabiderik duena).
    - Juari Pikunitxako sagarpera.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Pipar egin
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Eskola ihesi egin.
    Pipar egin
    Eskola ihesi egin
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Pipia jo
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Ziria sartu.
    Pipia jo
    Ziria sartu
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Pipian pare egon / Pipian moduan egon
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Primeran egon, oso gustora egon, ezer falta zaizula egon.
    Pipian pare egon / Pipian moduan egon
    Primeran egon, oso gustora egon, ezer falta zaizula egon.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Polit askoa
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Oso polita, polita benetan.
    Polit askoa
    Oso polita, polita benetan.
    |-
    |-
    | ||  
    | S || Sasoian keixak
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Gauzak bere denboran. ''Gabonetan keixak'' alderantziz.
    Sasoian keixak
    Gauzak bere denboran.
    |-
    |-
    | ||  
    | T || Takian potian
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span> Takian potian
        || Askotan, sarritan. <br> <span style="color:blue"> ''Bitorixara juan zan bizi izatera, baña takian potian hamen ikusten dou.''</span>
    Askotan, sarritan
    - Bitorixara juan zan bizi izatera, baña takian potian hamen ikusten dou.
    |-
    |-
    | || Ten-tenian
    |   || Ten-tenian
      || Juxtu-juxtuan. Hari-harian.
        || Juxtu-juxtuan. Hari-harian.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Terzio bat
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>  
        || Neurri gabe. <br> <span style="color:blue"> ''Terzio bat ardau edan jok.''</span>  
    Terzio bat
    Neurri gabe.
    - Terzio bat ardau edan jok.
    |-
    |-
    | ||  
    |   || Tripa trukez
      || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
        || Janaren trukez lan egin. <br> <span style="color:blue"> ''Julian Gaiarrek tripa trukez ein zeban lan Iruñako ola batian, 14 urte zittuanian.''</span>
    Tripa trukez
    Janaren trukez lan egin.
    - Julian Gaiarrek tripa trukez ein zeban lan Iruñako ola batian, 14 urte zittuanian.
    |-
    |-
    |  ||  
    |  || Urre urrian
       || . <br> <span style="color:blue"> ''.''</span>
       || Oso gertu.
    Urre urrian
    Oso gertu.
    |}
    |}


    Hauxe da oraingo bertsioa, 23:55, 17 iraila 2021 data duena

    Gainontzeko herrien moduan, Soraluzeko euskarak badu bere hizkera propioa: berba solteak, esamoldeak eta esaera zaharrak.

    Hemen jasotakoak hiru iturri nagusi dute: Antxon eta Edu Oregi[1], Ramiro Larrañaga[2] eta Soraluzeko AEK.


    Esamoldea Esanahiak eta adibideak
    A Adar soñuan / Adar soinuan Haizeko, brometako eran.
    Gaur be adar soinuan jabik haura; obispuari be adarra joko lezkiok.
    Afari legea Gogo barik baina beharrez egiten den afari arina.
    Merienda ederra janda nao eta afari legia eingo dot.
    Aitaren baten / Aitaren batean Segituan, behereala.
    Alaba nausixak aitaren baten eitxen dostaz errekauak; gaztiak barriz, goiz guztia bihar dau.
    Aleritzira Begiz edo gutxi gora behera kalkulatua.
    Atari aldia Zoritxarrek dakarten egoera penagarria.
    Aukeran lartxo Gehiegikeri txikia.
    Ez da ez jatuna, baina daukan gaixuakin aukeran lartxo jaten dau.
    Azunbre t’erdi edan Asko edan[3].
    B Berriren barri Hasieratik berriro zerbait hastea.
    Oiñ arte eindakua apurtu ta berriren barri hasiko gara.
    Begiratu baten Lehen begiratuan, lehen begi-kolpean.
    Horrek begiratu baten daki zeñek irabaziko daben.
    Beltzak ikusi Gorriak ikusi, gaizki pasatu.
    Gorrixen denboran baltzak ikusi zittuan.
    Beranduko gaztaina Beti berandu heltzen den pertsona.
    Hemen dator gure beranduko gaztaña; goiz guztia beran zain egon gara.
    D Dagoen dagoenean Dagoen bezala.
    Hobe dou dagon dagonian lagatzia, kanbixatzen hastia baño.
    E Ebro eta Miranda edan Asko edan.
    Horrek Ebro eta Miranda edango leukiez.
    Eguzki galdatan Erre egiten duen eguzkipean.
    Ezeik Munetako haitzetara igo agostuan, euzki galdatan egon bihahok eta.
    Erruberan egin Kanpaia jo, masturbatu (gizonezkoak).
    Aspaldixan baraurik najaok, eta erruberan besterik ez juat egitten!
    Esne bitsetan Eztitan, oso gustora.
    Esne bitsetan bizi dora ezkonbarriz.
    Euli kaka Huskeria.
    Ez pentsa gero hori euli kakak denik.
    Euri zirin Ziri-miri, lanbro.
    Txaparradiak ez nau hartu, baina euri ziriñak busti nau.
    Eutsi ezpalari! Eutsi goiari! Aurrera bolie! Segi halaxe!
    Nahiz eta nekatu, eutsi ezpalari!
    F Firin-faran ibili Ardura gabe eta alai ibili. Batetik bestera ibili. Lana nekatu gabe egin.
    Loterixia tokau jakonetik hor dabil, firin-faran- kolperik jo barik.
    G Gabonetan keixak Ezinezkoa eskaini edo eskatu. Sasoian keixak alderantziz.
    Gose antza Gose modukoa, jangura.
    H Haizeko egon Umore oneko egon, parrandarako gogoa eduki.
    Ekarri dozun haiziakin golferixarako gertu zare.
    Hanka joko Antxitxiketa, igesia.
    Sagarrak hartzen majo zebizen mutillak, baña baserritxarrak txakurra solte laga zebanian… a zelako hanka jokua!
    Hari-harian Juxtu-juxtuan. Ten-tenian.
    Hurre emanda Gutxi gora behera.
    Soraluzek hurre emanda bost mila biztanle ditxu.
    I Ixil poltsa Gertukoen izkutuan gordetzen den dirua, behar denean erabiltzeko.
    Ixilikoetan jardun Txutxu-mutxuka hitz egin.
    J Jan txakur Besteon bizkar bizi dena.
    Joana joan egin Desagertu, alde egin.
    K Kazkara baten Segituan, behereala.
    Kearena egin Desagertu, alde egin.
    Heu ikusi eta keiana ein jok!
    Kirrinpot egin Ekonomikoki porrot egin.
    L Lantzian behin Noizean behin.
    Lantzian behin bakarrik etortzen da, entierruetara eeta Andramaixetako zezenera.
    Lekuan lekuko Tokian tokiko.
    M Makila salda Jipoia, egurraldia.
    Mela-mela eginda Busti-busti eginda.
    Plaza Barriko askatik mela-mela eginda etorri jata umia.
    N Negar jotzaile Beti kexaka eta negarrez dabilena.
    Noiz ipuinean / Noiz ipinian Noizean behin.
    Etxe horretan angulak pe jaten dabez noiz ipoñian.
    Nora nora Norabait.
    P Papelada, papeladetan ibili Gezurretan ibili, "antzerkia" egin.
    Pikunitxara joan[4] Pikutara joan.
    Juari Pikunitxako sagarpera.
    Pipar egin Eskola ihesi egin.
    Pipia jo Ziria sartu.
    Pipian pare egon / Pipian moduan egon Primeran egon, oso gustora egon, ezer falta zaizula egon.
    Polit askoa Oso polita, polita benetan.
    S Sasoian keixak Gauzak bere denboran. Gabonetan keixak alderantziz.
    T Takian potian Askotan, sarritan.
    Bitorixara juan zan bizi izatera, baña takian potian hamen ikusten dou.
    Ten-tenian Juxtu-juxtuan. Hari-harian.
    Terzio bat Neurri gabe.
    Terzio bat ardau edan jok.
    Tripa trukez Janaren trukez lan egin.
    Julian Gaiarrek tripa trukez ein zeban lan Iruñako ola batian, 14 urte zittuanian.
    Urre urrian Oso gertu.


    Erreferentziak

    1. ↑ Plazentziako berbak eta esamoldeak. Antxon Oregi eta Edu Oregi (Soraluzeko Jaiak 1.995).
    2. ↑ Relación de algunas palabras euskéricas habituales en Soraluze-Placencia de las Armas. Ramiro Larrañaga (Atal Koadernoak. Hizkuntza eta Literatura 13. Eusko Ikaskuntza 1.995).
    3. ↑ Azunbreak pare bat litro zuen.
    4. ↑ Pikunitxa (edo Pikunieta) Azkoitiko baserri bakar eta urruna da, Irukurutzeta inguruan, apenas ailegabiderik zuena. Plaentxian Pikulitxa eta Pikubitxa ere esaten zaio.
    "http://www.sorapedia.eus/index.php?title=Soraluzeko_esamoldeak_(eu)&oldid=25044"(e)tik jasota