«Soraluze XV mendean (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

17:29, 26 urria 2018(e)ko berrikuspena

Soraluze-Plazentzia XV. mendean
Egilea	Javier Elorza &
Urtea	2018
Hiria	Soraluze
Tamaina

Mapa zertan den

1.343 urtean Soraluze eta Herlaibiako biztanleek Plazentzia izeneko hiribildua sortu zuten, Alfonso XI erregeak emandako hiri gutuna erabiliz.

Hiribilduaren 675. urteurrenean, Soraluzeko Udalak Javier Elorzak prestatutako mapa hau argitaratu zuen.

Mapa sortzeko Javier Elorzak agiri zaharretan agertzen diren azalpenak (sorrera, ordenantzak...) zein etxe-izenak erabili zituen.

1.343 aurrekoak

Gainontzeko herri eta hiriek moduan, Soraluze sortzerakoan bertako inguru naturala zein ordurako gizakiak egindakoak erabakigarri izan ziren: ibai eta errekak, bideak, existitzen ziren eraikinak...

Ibai eta errekak

Hiribildu berria Ibaizabal^[1] ibaiaren eskumako ertzean sortu zuten, ibaia pasatzeko ibi baten ondoan hain zuzen.

Hasierako hiribilduaren mugak bi errekek finkatu zituzten: ZZZ hegoaldetik eta BBB iparraldetik.

Erregebide eta bideak

Hiribildua sortu zenean, hainbat bide nagusi biltzen ziren ibiaren inguruan.

Erregebide nagusia Gaztelatik itxasora zihoan. Bergaratik Ibaizabalen ezkerretik zetorren, Soraluze pareko ibira heltzerakoan bestekaldera pasatzen zen (aurretik ibitik, XV mendean zegoen zubitik) eta handik San Roketik gora Elgoibar eta Debaruntz.

Bazegoen adar bat Eibarra zihoana: ibia zeharkatu beharrean aurrera egiten zuen eta, Iruretik barrena, Eibarraino heltzen zen. Bigarren adarrak, berriz, ibia pasa eta mendian gora egiten zuen, Pagobedeinkaturaino, eta handik Azkoitira jeisten zen.

Honetaz gain hainbat herribide agertzen dira mapan: Osirantzurakoa^[2], Erlaegirakoa, Ernizketarakoa eta Altunerakoa. Arregiako estrata ere agertzen da, Arregigoikoatik herrikaskora zihoana.

Eraikinak

Hiri-gutunak Soraluze eta Herlaibiako biztanleak aipatzen ditu. Beraz, bi inguru horietan etxeak bazirela ondoriozta daiteke.

Horietaz gain baziren bi eraikin garrantzitsuak, mapan agertzen direnak: Soraluzeko monastegia (1.267 urtean aipatzen dena, gaur eguneko parrokia dagoen tokian zegoen) eta Arregitorrea (Erdiaroko eraikina oraindik, Andrés Ibáñez de Irurek XVI mendean jauregia bihurtu zuen).

1.343 urteko hiribildua

XV mendeko handitzeak

Gerokoak: Harresi ondoko etxeak: Kalegoen eta Etxaburueta

Errabalak: Errabal, Arane, Irusagarreta

Bitxikeriak

Erreferentziak

Liburua ekartzeko Liburutegi digitalera joan.

↑ Gaur egun Deba ibaia moduan ezagututa.
↑ Gaur egun Osintxu.

[1] Gaur egun Deba ibaia moduan ezagututa.

[2] Gaur egun Osintxu.

[1]

[2]

@@ 27. lerroa: / 27. lerroa: @@
 Hiribildua sortu zenean, hainbat bide nagusi biltzen ziren ibiaren inguruan.
-Erregebide nagusia Gaztelatik itxasora zihoan. Bergaratik Ibaizabalen ezkerretik zetorren, Soraluze pareko ibira heltzerakoan bestekaldera pasatzen zen (aurretik ibitik, XV mendean zegoen zubitik) eta handik San Roketik gora Elgoibar eta Debaruntz.
+Erregebide nagusia Gaztelatik itxasora zihoan. Bergaratik Ibaizabalen ezkerretik zetorren, Soraluze pareko ibira heltzerakoan bestekaldera pasatzen zen (aurretik ibitik, XV mendean zegoen zubitik) eta handik [[San Roke ermita (eu)|San Roketik]] gora Elgoibar eta Debaruntz.
-Bazegoen adar bat Eibarra zihoana: ibia zeharkatu beharrean aurrera egiten zuen eta, Iruretik barrena, Eibarraino heltzen zen. Bigarren adarrak, berriz, ibia pasa eta mendian gora egiten zuen, Pagobedeinkaturaino, eta handik Azkoitira jeisten zen.
+Bazegoen adar bat Eibarra zihoana: ibia zeharkatu beharrean aurrera egiten zuen eta, [[Irure Handikoa baserria (eu)|Iruretik]] barrena, Eibarraino heltzen zen. Bigarren adarrak, berriz, ibia pasa eta mendian gora egiten zuen, [[Pagobedeinkatu (eu)|Pagobedeinkaturaino]], eta handik Azkoitira jeisten zen.
-Honetaz gain hainbat herribide agertzen dira mapan: Osirantzurakoa<ref>Gaur egun Osintxu.</ref>, Erlaikoa, Altunekoa eta San Martzialekoa.
+Honetaz gain hainbat herribide agertzen dira mapan: Osirantzurakoa<ref>Gaur egun Osintxu.</ref>, [[Erlei baserria (eu)|Erlaegirakoa]], [[Ernizketa baserria (eu)|Ernizketarakoa]] eta Altunerakoa. Arregiako estrata ere agertzen da, [[Arregia Goikoa (eu)|Arregigoikoatik]] herrikaskora zihoana.
 ===Eraikinak===
-Hiri-gutunak Soraluze eta Herlaibiako biztanleak aipatzen ditu. Beraz, inguru horietan etxeak bazirela ondoriozta daiteke.
+Hiri-gutunak Soraluze eta Herlaibiako biztanleak aipatzen ditu. Beraz, bi inguru horietan etxeak bazirela ondoriozta daiteke.
-Horietaz gain baziren bi eraikin garrantzitsuak, mapan agertzen direnak: Soraluzeko monastegia (1.243 urtean aipatzen dena, gaur eguneko parrokia dagoen tokian zegoen) eta Arregia torrea (Erdiaroko eraikina oraindik, XVI mendean xxx Ibañez egindakoa barik).
+Horietaz gain baziren bi eraikin garrantzitsuak, mapan agertzen direnak: [[Santa Maria la Real eliza (eu)|Soraluzeko monastegia]] (1.267 urtean aipatzen dena, gaur eguneko parrokia dagoen tokian zegoen) eta [[Arregia jauregia (eu)|Arregitorrea]] (Erdiaroko eraikina oraindik, Andrés Ibáñez de Irurek XVI mendean jauregia bihurtu zuen).