Iturburu pasealekua (eu)
Adi! Artikulu hau oraindik osatu barik dago. Osatzeko informazioa edo materiala baldin badaukazu, animatu eta aurrera!
Kokapena
Erreka ondoan, zubi nagusia eta Gabolatseko zubi artean.
Argazkiak
(handitzeko, sakatu gainean)
Historia
Gerra ostean Soraluzek biztanle asko irabazi zuen, batez ere etorkinak. Hogei urtetan 3.000 bat biztanletik (1.940 urtea) 5.000 biztanle izatera (1.960 urtea) pasa zen.
Giza presioa handia zenez, etxe asko egin behar izan ziren, batzuk modu ordenatuagoan (Txurruken auzunea, Calonge auzunea) eta beste batzuk hirigintza araudietatik kanpo.
Azken kasuetako bat Arraikua izan daiteke. Berez, lehen bi etxeak Iriarteko bide ondoan egin ziren, ezkerreko aldean. Hirugarren etxe bat, txikiagoa, aurrerago egin zuten, trenbide tunelaren ondoan.
Izena, segururena, azpian daukan Arregi jauregitik etorri zaio: Arregiakoa >> Arreikua >> Arraikua.
Kaleak irisgarritasun arazo larriak zituen, ez Loralde auzuneak bezain gogorrak baina ia. Bi irisbide zituen; alde batetik Gabolatsetik Iriarteko bide malkartsua hartu behar zen, Gayarre zinema aurretik pasatzen zela; bigarrena trenbidetik (Goiko Gabolatsetik edo geltokitik tunela pasa eta atzera egin). Oinez joan behar zen, ez zegoen ibilgailuentzako biderik eta.
1971 urtean trenbidea itxi zuten eta automobilentzat errepidea zabaldu; orduan errepidez kale punta bateraino joan zitekeen.
XX mende bukaeran SACIA enpresa bota zutenean, tunela ere bota zuten eta errepidea zabaldu. Geratutako tokian parke modukoa egin zuten, eta atariei heltzeko (lehen solairuan beti) zubi-pasabide dotoreak. Nahiz eta kalea beti oinezkoentzat izan, irisgarritasun aldetik dena irabazi zuen.
Etxeak eta atariak
Frankismoaren eta gerra zibilaren biktimen omenez jarritako "Isiltasuna hausten" izeneko eskulturaren jabetza Udalaren esku laga du "Soraluze 1936" elkarteak.
Martxoren 7ko bileran Tokiko Gobernu-Batzarrak aho batez erabaki zuen gerra zibilean eta frankismoan zehar gertatutako giza eskubideen urraketak gogora ekarri eta biktimei zor zaien aitortza, justizia eta erreparamendua aldarrikatzeko helburuz, “Soraluze 1936 lan taldeak” 2014ko irailaren 22an Iturburu pasealekuan jarri zuen eskulturaren dohaintza ontzat ematea.
Halaber, aipaturiko taldeak herri honen memoria historikoa berreskuratzeko egin duen lana aitortzea eta aipatu eskultura egin zuen Tere Guenetxeari eskerrak ematea erabaki zen-.