Errusiako umeak (eu)
Errusiako umeak edo gerrako umeak, Espainiako Gerra Zibila zela eta, Sobietar Batasunera eramandako 2.895 umeak izan ziren[1].
Gerrako umeak
Ebakuazioa
Errepublika gerra galtzen ari zela, Fronte Popularreko gobernuak Frantziara (20.000 inguru), Belgikara (5.000), Erresuma Batura (4.000), Sobietar Batasunera (2.895), Suitzara (800), Mexikora (455) eta Danimarkara (100) ebakuatu zituen umeak.
1937an eraman zituzten gehienak euskaldunak, kantabriarrak edota asturiarrak ziren. Euskaldunen artean, haur gehienak Bilbo eta inguruko gune meatzarietakoak ziren, ideologia sozialista eta komunista zuten familietakoak. Gipuzkoarren kasuan, Donostia-Irun ingurukoak ziren gehienak, Eibarkoak ere ugari (200 bat) eta Tolosako batzuk ere bai. Familia askotan bi eta hiru haur atera ziren atzerrira.
Ebakuazio gehienak Habana ontziaren bidez egin ziren, Santurtzitik. Sei bidaia izan ziren, guztietan haurrak lehentasuna izan zirelarik. Lehena maiatzaren 6an irten zen, eta azkena ekainaren 13an.
Errusiako umeak
Ekainaren 13an irten zen Habana itsasontzia seigarren era azken aldiz Pauillacera (Arroxela, Frantzia), 4.500 bat haurrekin.
Pauillacen haietatik 1.610 Sontay ontzi frantsesera pasatu ziren, Leningradora (Sobiet Batasuna) joateko, eta handik Odesa, Mosku eta Krimeara.
Hasieratik oso ondo hartu zituzten, udalekuetara eta ikastetxetara bidaltzen zituztela. Baina, Bigarren Mundu Gerra sortu zenean egoera asko okertu zitzaien. Haietako asko Gudaroste Gorrian sartu ziren, Soraluzeko Benito Agirregoikoa kasu.
Itzulera
Europara joandako gehienak 1939tik aurrera bueltatu baziren, Sobietar Batasunean zeuden umeen itzulera Bigarren Mundu Gerrak eta erregimenen alde ideologikoek nahasi zuten. Stalin hil eta gero aukera eman zitzaien umeei etorri edo geratzeko. Bertakoekin ezkondutako askok bertan geratzea erabaki zuten, familia han hazita asko. Beste batzuek itzulera erabaki zuten, bereziki, gerrako umeen beraien artean bikotea aurkitu zutenek
Espainia frankistara itzulera ez zen erraza izan. Poliziak zaintzapean izan zituen, eta gainera CIAk ere galdekatu izan zituen Madrilen (ez zen atxiloketa bidez, baina bidaia ordaintzen zitzaien itzuliei Madrilera, gonbitearekin hori egin behar zutela). Juanita Unzueta dantzariari, Eibarko etxetik errusierazko liburu guztiak kendu zizkien poliziak, "Dostoievskiren eleberriak barne".
1960ko hamarkadan, berriz, Kubara joan ziren gutxi batzuk.
2004.an oraindik 239 "ume" zeuden Errusian. Ordurako jubilatuta, Sobietar Batasuna desagertu eta gero oso pentsio eskasekin geratu ziren. 2005. urtean estatu espainiarrak bizitzan izandako sufrimentuak aitortu zizkien, eta biziarteko pentsioa eman zien.
Soraluzeko umeak Errusian
FUENTES HISTÓRICAS PARA EL ESTUDIO DE LA EMIGRACIÓN ESPAÑOLA A LA U.R.S.S. (1936-2007) ÁNGEL LUIS ENCINAS MORAL EXTERIOR XXI Madrid 2008
1937 eta 1939 artean 2895 ume eta 1341 heldu heldu ziren SESBera.
267. ARAGÓN GÓMEZ ANGELITA. Placencia 1928. Murió en la casa de Jer- són el 8 de mayo de 1939, ahogada en el río Dniepr. 268. ARAGÓN GÓMEZ JOSEFINA. Placencia 1931. Jersón, Eupatoria. Actual- mente trabaja en una fábrica de Ivánovo. 1810. GOENAGA BENITO AGUSTÍN. Placencia 1929. Eupatoria, obrero de la construcción en la ciudad de Gorki (Georgia) y Járkov. 1811. GOENAGA BENITO JUANA. Placencia 1924. Kíev, Stalingrado, Ufá, Moscú. Técnico de carreteras, casada con Claudio Asensio. Trabajó en la construcción de la central hidráulica de Gorki. Se repatrió. 1812. GOENAGA BENITO JOSÉ MARÍA. Placencia 1926. Kíev, Stalingrado, Ufá, Moscú, fábrica 45 hasta la actualidad 2046. GUTIÉRREZ MORA PEDRO. Placencia 1925. Moscú, Kaluga, Sarátov, Ins- tituto de Autos y Carreteras de Moscú, candidato a doctor en ciencias técnicas. Profesor del Instituto de Economía Fluvial de Moscú (estuvo en Cuba 1961-64). En el P. desde 1960-70.
2974. NIETO MATAS VÍCTOR. Eibar 1923. Pravda, Pirogóvskaya, Samarcanda, escuela superior de ingenieros de aviación. Trabajó en Moscú. En Cuba desde 1965. Ingresó en el P. en 1943. 51. AGUIRREGOICOA BENITO IGNACIO. Eibar 1923. Kíev. Escuela de pilotos y aviador durante la guerra patria, condecorado con la orden Estrella Roja. Cayó en el frente, cerca de Tallin, el 9 de marzo de 1944.
- ↑ Horiekin batera beste 1.341 heldu joan ziren.