Iturburu kalea (eu)

Adi! Artikulu hau oraindik osatu barik dago.

Osatzeko informazioa edo materiala baldin badaukazu, animatu eta aurrera!

Kokapena

Herriko zeharbidean, Gabolats zubiaren inguruan. Gaur egun, kalea 120 bat metro luze da, eta 4 eta 6 metro arteko zabalera du.

Iturburuko zati bati, Gabolats zubitik hegoaldera doanari, Bidetxiki ere esan zaio (laranjaz mapan).

Mapa kargatzen...

{"type":"ROADMAP","minzoom":false,"maxzoom":false,"types":["ROADMAP","SATELLITE","HYBRID","TERRAIN"],"mappingservice":"googlemaps3","width":"auto","height":"600px","centre":{"text":"","title":"","link":"","lat":43.17646,"lon":-2.414679,"icon":""},"title":"","label":"","icon":"","lines":[{"text":"\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EIturburu kalea\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"Iturburu kalea\n","link":"","strokeColor":"yellow","strokeOpacity":"1","strokeWeight":"10","pos":[{"lat":43.177004,"lon":-2.415304},{"lat":43.17646,"lon":-2.414679},{"lat":43.17609,"lon":-2.414518}]},{"text":"\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003EBidetxiki\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":"Bidetxiki\n","link":"","strokeColor":"orange","strokeOpacity":"1","strokeWeight":"4","pos":[{"lat":43.17646,"lon":-2.414679},{"lat":43.17609,"lon":-2.414518}]}],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"visitedicon":"","wmsoverlay":false,"zoom":17,"layers":[],"controls":["pan","zoom","type","scale","streetview","rotate"],"zoomstyle":"DEFAULT","typestyle":"DEFAULT","autoinfowindows":false,"resizable":false,"kmlrezoom":false,"poi":true,"cluster":false,"clustergridsize":60,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clusteraveragecenter":true,"clusterminsize":2,"imageoverlays":[],"kml":[],"gkml":[],"searchmarkers":"","fullscreen":false,"scrollwheelzoom":false,"locations":[{"text":"\u003Cdiv class=\"mw-parser-output\"\u003E\u003Cp\u003E\u003Ca href=\"/index.php?title=Arane_iturria_(eu)\u0026amp;action=edit\u0026amp;redlink=1\" class=\"new\" title=\"Arane iturria (eu) (orria ez da existitzen)\"\u003E Arane iturria\u003C/a\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E","title":" Arane iturria\n","link":"","lat":43.175237,"lon":-2.414518,"icon":""}]}

Argazkiak

(handitzeko, sakatu gainean)

• 

  Kañoi fabrika
  (Indalecio Ojanguren 1941)

• 

  Mendikute dorretxea
  (Garikoitz Estornés 1997)

Historia

1343. urtean Alonso XI Erregeak Soraluze eta Herlaibiako biztanleak biltzeko eta herriari harresiak emateko agindu zuenean, hiribildua Deba errekaren eskumaldean geratu zen. Bitartean, Bergara-Maltzaga errepidea errekaren bestekaldean zegoen, ezkerraldean.

Urteekin, herria hasten hasi zenean, errepidearen bi aldean etxez betetzen ari ziren.

Zubi nagusitik hasita, eskumako zatiak Baltegieta izena hartu zuen, Arane iturriaren ingururaino. Handik aurrera, errepideak aldapa behera gogorra egiten zuela, Iturburu. Iturria, noski, Arane da.

Iturburutik pasatzen zen errepidea baina, trafikoa handitu zenean, XX mende hasieran Iturburuko aldapa arintzea erabaki zuten; horretarako errepide paraleloa egin zuten, aldapa Fabrika berriko bulegoen aurrean hasiz. Modu honetan Iturburu errepidearen beherago geratu zen.

1.990 urte inguruan Malmero zentrala bota zutenean etxe berriak egiteko, Iturbururi (eta Bidetxikiri) zati bat kendu zioten, azken muturreko aldapa hain zuzen.

Berez, izena ez da ofiziala. Bertako etxe guztiak Baltegieta kalean agertzen dira.

Etxeak eta atariak

Gerra osteko herri lanen ondorioz, Iturburuk errepidea dauka albo batean (mendiko aldea). Etxe eta atari guztiak errekaldean ditu:

• Baltegieta 14, 16 & 18 zenbakiak. Etxe hauek Malmero zentrala izandako tokian eraiki ziren. Beste izen batzuk ere izan dituzte: Igaraeta, Iturribaltzaga, Malmerokoa.
• Baltegieta 22. zenbakia. Baltegieta edo Mendikute dorretxea. Zabalekoa ere ezagutua.
• Baltegieta 26. zenbakia. Santosenekoa edota Bizarrenekoa.
• Gabolatseko zubia.
• Fabrika berria. Tratamendu termikoen nabea. Neurri txikikoa eta solairu bakarrekoa da, nahiz eta altura handia izan. Egitura hormigoi forjatuzkoa du, eta estalkia AEBetako tipoko burdinazko zertxen gainean.
• Fabrika berria. Solairu bakarreko nabea, burdinazko egituraz eraiki zituzten, errematxatutako sareta-zutabeak eta -habeak erabiliz. Era berean, AEBetako tankerako zertxak ere baliatu zituzten. Lantegira, jatorriz, fatxada laburretatik sartzen zen, zirkulu erdiko arkudun ateak igarota (gaur egun tratamentu termikoen nabea dagon tokitik).

Bidetxiki

Arestian esan denez, Iturburuko zati bati Bidetxiki esan zaio; Gabolatseko zubitik Intxaurdieta etxeraino, gutxi gorabehera. Izena errepide berria egiterakoan sortu zen: Baltegieta kalea goitik zetorren eta Iturburu kalea lehen baino estuagoa geratu zen.

Malmero zentrala bota zutenean etxe berriak egiteko, Bidetxikiri azken muturreko aldapa kendu zioten.

Bidetxikin daude Baltegietako 14tik 26 arteko zenbakiak.