Barrena baserria (eu)

Barrena
Izen formala	Barrena
Bailara	Irure
Altuera	100 m
Hedadura	Ha
Kaletik	0,9 km

Bertako familia

Oruesagasti familia San Martzialeko Sagasai baserrian bizi zen, baina 1931 urtean Barrena baserrira jaitsi ziren, Sagar-erreka ondoan. Baserria Zabala y Unzurrunzaga enpresarena zen (Igarate zentralaren jabeak), eta oso egoera txarrean zegoen; horregatik, aldatu baino lehen etxekojaunak hainbat konponketa egin behar izan zuen, indarra sartzeaz gain.

1960 hamarkadan baserria bota zuten, Oruesagasti lantegia handitzeko.

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

• 

  Oruesagasti lantegia (Google maps 2015).jpg

Kokapena

(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

Mapa kargatzen...

{"type":"ROADMAP","minzoom":false,"maxzoom":false,"types":["ROADMAP","SATELLITE","HYBRID","TERRAIN"],"mappingservice":"googlemaps3","width":"auto","height":"600px","centre":false,"title":"","label":"","icon":"","lines":[],"polygons":[],"circles":[],"rectangles":[],"copycoords":false,"static":false,"visitedicon":"","wmsoverlay":false,"zoom":18,"layers":[],"controls":["pan","zoom","type","scale","streetview","rotate"],"zoomstyle":"DEFAULT","typestyle":"DEFAULT","autoinfowindows":false,"resizable":false,"kmlrezoom":false,"poi":true,"cluster":false,"clustergridsize":60,"clustermaxzoom":20,"clusterzoomonclick":true,"clusteraveragecenter":true,"clusterminsize":2,"imageoverlays":[],"kml":[],"gkml":[],"searchmarkers":"","fullscreen":false,"scrollwheelzoom":false,"locations":[{"text":"","title":"","link":"","lat":43.174978,"lon":-2.421945,"icon":""}]}

Baserriaren inguruko kontuak

Eitzako lurretan, beheko aldean, arkabuz eta moskete kainoien barrena zaarra deiturikoa zegoen, XVII mendeko agirietan agertzen dena.

Segururena, olak bertan zegoen baserriari izena eman zion, Barrena hain zuzen. Ola izan eta gero, errota ere izan zen. Dena dela, ezin baztertu barrena zaarra izandakoa Igaraten bertan egotea.

Baserriaren azalpena

Eibarko Udal Artxibategian gordetzen den krokisaren arabera (1931), baserriak 6 x 8 metrotakoa zen, eta etxaurrea ipar-mendebaldera begira zegoen, erreka bi metrotara zuela. Honek metro erdiko sakonera zuen, eta garai hartan errekan amorrainak eta sargu-eskailuak harrrapatzen ziren, azken hauek ipurdian zulatutako kristalezko boteila erabiliz.

20 metro beherago harrizko zubia zegoen, Galtzairukoa baserrira pasatzeko. Arkuak gizonezko baten altuera zuen.

Beste 20 metro gorago, berriz, harrizko presa zegoen, ez oso altua. Handik erretena irtetzen zen, etxeostean zegoen kunboraino (ur biltegia). Kunbo hau oso sakona zen (metro batzuk).

Paretak harrizko manposterikoak ziren, lurrez bilduta; barruko egitura osoa, eskilarak eta zoru guztiak barne, egurrezkoa; eta teilatua teilaz egina.

Beheko oinak hiru bat metroko altuera zuen; bertan korta zegoen, porlanezko zoruaz (etxera aldatzerakoan botata, segururena). Kortara sartzeko, etxaurrean harrizko bi arku zituen. Lehen solairura kanpotik igotzen zen, ekialdeko aldean zegoen harrizko eskilara erabiliz, sukaldera sartzen zena. Eskilara azpitik kortarako beste sarrera zegoen. Sukalde paretik beste eskilara zegoen ortura jaisteko: letxuak, tomateak, kipulak, lekak, porruak...

Lehen solairuan sukaldea eta andra-gizonen gela zeuden, leiho bana zutela. Sukaldean sartu eta ezkerrean gorako eskilara zegoen. Bigarrenean, aldiz, jangela, beste logela bat umeentzat eta komuna. Jangelak hiru metrotako balkoia zuen, 60 zentimetrotako sakonera eta egurrezko balaustreak zituena. Komuna, berriz, hegoaldean zegoen, eskilara ondoan, hegalean kanpora aterata; konbo gainean zegoen.

Eta teilatupean ganbara, aurrean eta atzean leiho bana zituela. Tximinia teilatuko ipar-ekialdean zegoen. Etxeak ez zuen inolako armarririk.

Barrena zaarraren azalpena

Etxeko hego-ekialdeko ertzaren ondoan, eta kunboren ekialdean, egurrezko aterpea zegoen, inolako itxiturarik gabekoa.

Aintzinean, segururena, bertan egongo ziren barrena eta gainerako trepetak. Oruesagasti familiaren sasoian ez zegoen ezer, untxiak hazteko eta egurra gordetzeko erabiltzen zuten. Dena dela, kunboren irteeran, aterpearen azpian, ba zegoen oraindik errobera horizontala.

Torlojugintza

Oruesagasti zaharrak (Mateo Oruesagastiren aitak) ganaua kendu eta kortan hasi zen torlojugintzan. 1956 urtean hormigoizko pabiloia jaso zuten, ortuan.

Hurrengo hamarkadan lantegia zabaldu zuten; horretarako baserria bota eta erreka hormigoiko erretenean zuzendu zuten. Galtzairuzkoako zubia ere bota zuten eta hormigoizko berria eraiki.

Zoritxarrez ez dago baserriaren argazkirik.