Inkisizioa (eu)
Inkisizioa
Noiz sortunzen Espainian Errege Katolikoekin... baina aurretik Durangon.
Epaitegietako epaileez gain, beren laguntzaileak ziren (ofizialak). Gainera, hiri eta herrietan zabaldutako behatzaileen sarea zuten, "senideak" izenekoak[1], jardun ez egokiak antzeman eta salatzen zituenak.
Supresión legal durante el Trienio Liberal (1820) y definitiva en 1834.
Soraluze eta Inkisizioa
XV mendean Soraluze Kalagorriko Epaitegiari zegokion; orduan epaitegi honek Osma eta Kalagorriko elizbarrutiak hartzen zituen. 1512. urtean Nafarroako Epaitegia sortu zen, azpian Iruñea, Tutera, Osma eta Kalagorriko elizbarrutiak hartuz. Baina 1521. urtean epaitegia Logroñora pasa zen, azpian Nafarroako erresuma, Kalagorriko elizbarrutis, Gipuzkoako probintzia eta Bizkaiko jaurgoa zituela.
XVII. mende hasieran sortutako irzpideen arabera, Soraluzek 2 "senide" izan behar zituen, 250 auzotar zituelako. Hala ere, egoera oso bestelakoa zen: Hego Euskal Herri osoan 15 familiar ziren bakarrik: 1 Gipuzkoan (Donostia), 1 Bizkaian (Bilbao), 2 Araba (Gasteiz eta Lantziego) eta 11 Nafarroan (Biana 1, Gares 1, Iruñea 4, Lizarra 2, Olite 1, Peralta 1 eta Tutera 1).
Badira lan batzuk Soraluzen Inkisizio epaiketak izan zirela diotenak, baina datu gehiago falta dira.
Dena dela, Soraluzen gutxienez bi inkisidore sortu ziren (Juan Ignacio de Obiaga eta Joachin Antonio Lacunza), eta "senide" bat (Juan Joachin Cendoya).
Juan Ignacio de Obiaga
- Gehiago jakiteko, sakatu hemen.
Soraluzen jaio zen, 1702. urte inguruan. 1741rako Perun zegoen. Hainbat ikasketa eta lan egin era gero, 1759. urtean Inkisizioan hasi zen lanean.
Presoen abokatu moduan hasi zen; gero, Epaitegiaren fiskala zein erruki-lanen arduraduna izan zen; eta azkenik, Peruko erresumen inkisidore apostolikoa.
Liman hil zen 1764. urtean. Kapilautza eta fundazioak sortu zituen jaioterrian.
Joachin Antonio Lacunza Urreta
Soraluzen jaio zen (1729/06/01). Gurasoak Manuel Lacunza Dicastillo eta Maria Theresa Urreta Uzin izan zituen.
Apaiztu ostean, hainbat tokitako bikarioa izan zen Astorgako katedraleko kanonigoa izan baino lehen. 1774. urtean Inkisizioaren Logroñoko Epaitegiko ofiziala izateko eskatu eta lortu zuen[2].
Gero, Zaragozako Epaitegira pasa zen. 54 urte zituela, Soraluzen hil zen (1783/08/11). Ez dakigu zer harreman mota zituen Zaragozan, bertan errezatu zen erresponsora dominikoak ez ziren agertu eta[3].
Josef Francisco anaia (Donostia?, Soraluze 1789/12/09) ere abadea zen, Soraluzeko bi kapilautzen kapilaua[4].
Juan Joachin Cendoya Arizabaleta
Soraluzen jaio zen (1741/10/15). Gurasoak Juan Baptista Cendoia Jauregui eta Ygnacia Arizabaleta Goia izan ziren.
Mexikora pasa zen merkararitzan aritzeko, Veracruz ondoko Jalapa herrian, eta han Ana Maria Zugadi Soltero del Toro anderearekin ezkondu zen. 1784. urtean Inkisizioko senidea izateko eskatu zuen[5].
Elizarekiko harreman hauek baliozkoak izan zizkion: bi urte geroago berak eta José Miguel de Iriarte Lezeta seguratarra bere bazkideak 12.000 pesotako mailegua (zentsua) eskatu zuten Puebla hirian, Nicolas Ladron de Guevararen bidez, azken hau Pueblako Eliz Kuriaren notarioa zela.
Erreferentziak
- ↑ Inkisizioko senideak. Gazteleraz familiares de la Inquisición.
- ↑ Información genealógica de Joaquín de Lacunza, presbítero, vicario y canónigo de Astorga, natural de Placencia (Guípúzcoa), pretendiente a oficial del Tribunal de la Inquisición de Logroño (Consejo de Inquisición 1774-1775).
- ↑ Cartas del Tribunal de la Inquisición de Zaragoza al Consejo de la Inquisición. Trata, entre otros asuntos, las competencias con el Real Convento de Santo Domingo de Zaragoza, sede de la Cofradía de San Pedro Mártir, por no concurrir su comunidad al responso del fallecido inquisidor Joaquín de Lacunza. Inquisidor del Tribunal: Bruno Antonio de Haro Salazar (1783 -1784).
- ↑ Capellán de la capellanía que fundaron Sebastián de Ibarra e Isabel de Olariaga, y de la que fundó Juan Bautista de Aguirre Gorostegui...
- ↑ Información genealógica de Juan Joaquin Cendoya Arizabaleta, natural de Placencia (Guipúzcoa), pretendiente a familiar del Tribunal de la Inquisición de México, casado con Ana María Zugadi Soltero del Toro (Consejo de Inquisición 1784-1785).