Maltzagako zubia (eu)

Maltzagako zubia. Ezkerrean merkantzia geltokia, Soraluzeko lurretan (Leoncio Oregi Lorentzo Zabale 1956)

Sorrera (1885)

Durangotik Zumarragarako trenbidea eraiki zenean (1885-1887), Maltzagan bertan geltokia jarri zuten. Eta handik sortzen zen Karkizanorako (Elgoibar) adarra, gerora Debaraino eta Donostiaraino luzatu zutena.

Maltzagako geltokitik irtetzerakoan, bai Zumarragarako zein Donostiarako trenbideek Deba ibaia zeharkatu behar zuten. Baina, leku faltagatik, trenbideak zubian bertan banatzen ziren; horregatik zubiak Y forma zuen.

Maltzagako zubia eraiki berria (1888)
Maltzagako zubia eraiki berria (1888)
Maltzagako zubia
(Serapio Múgica)
Geltokia zubitik
(Serapio Múgica)
ASEA berria zubian
(Manolo Maristany)
Maltzagako zubia

Dinamitatua (1936)

1936eko gerraren eraginez, zubia bota zuten.

Nazionalak Gipuzkoan barrena aurrera egiten ari zirela, Soraluzen irailak 22an sartu ziren. Haiek gelditzeko asmoz, bi egun geroago errepublikarrek Maltzagako zubia dinamitatu zuen (1936/09/24).

Zubia lehertuta
(Photo Club Burgos 1937)
Zubia lehertuta
(Photo Club Burgos 1937)
Zubia lehertuta
(Photo Club Burgos 1937)
Zubia lehertuta
(Photo Club Burgos 1937)

Frontea bertan egonkortu zen zazpi hilabetetan, baina 1937 urteko apirilean nazionalek frontea apurtu eta, Bizkaiko bidean, Eibar eta Ermua apirilak 26an erori ziren.

==Berreraikita (1937) Frontea apurtu eta hamar egun geroago, 1937ko maiatzak 6an 61 Dibisioko Injeniariek zubia berraikitzeari ekin zioten, behin behineko aurretik eta behin betiko gero. Lanak amen batean egin zituzten, hilaren bukaeran (hau da, maiatzak 31an) Donostiako lehen trena Durangoraino heldu zen eta.

1940 urtean, Espainiako Herrilanen Ministerioak argitaratzen duen Revista de Obras Públicas aldizkariak zenbaki bereziak atera zituen, berreraikitze lanak azaltzeko. Maltzagako zubia Ferrocarriles Vascongados-i^[1] zegokion artikuluan agertu zen.

Zubiaren planta
(Revista de Obras Públicas 1940)
Zubia apurtuta (1937)
Zubia apurtuta
(Revista de Obras Públicas 1940)
Urolako bagoiak Maltzagako zubian
(José Luis Gorospe 1937)
Zubia lanetan
(Revista de Obras Públicas 1940)
Trena berreraikitako zubia pasatzen (1937)
Jatorrizko egoeran
(Revista de Obras Públicas 1940)

Gaur eguneko zubia

Gerra ostean, zubia betiko erabilera arruntekin ari zen: bertan Donostiarako eta Zumarraga/ Gasteizerako trenbideak banatzen ziren.

Baina 1967 urtean Mekolalde-Gasteiz trenbidea itxi zuten, eta 1973ean, berriz, Maltzaga-Zumarragara. Ordutik aurrera trenbidea bakarrik erabiltzen zen Maltzagako merkantzia geltokiaren premietarako. Azkenik, hau ere desagertu zen, eta zubia egokitu zuten, adar honen errailak kenduz.

XX mende bukaeran, berriz, zubia goitik behera berriztu zuten. Errepidearen gaineko zatia, porlanezkoa, laua egin zuten. Eta ibaiaren gaineko burnizko egitura zaharrak kendu (errematxatutako profilez egindakoa) eta altzairuzko berriak jarri. Zumarraga eta Gasteizerako adarra aspaldi desagertu zenez, zegokion zatia ez zuten berriztu eta zubi berriak Y forma galdu du.

Azkenik, 2020ko abenduan Elgoibar-Eibar bidegorriko zubi berria zabaldu zuten, Maltzagako zubiaren paraleloan.

(handitzeko, sakatu gainean)