Pistoi-fusilak (eu)

XVI mende bukaeran suharri sistema asmatu zuten, eta hurrengo 200 urteetan txispa-fusilak izan ziren arma luzeetan jaun eta jabe. Epe honetan suharri giltza berari hainbat hobekuntza gehitu zitzaion: fusilaren pisua gutxitu, mekanismoaren segurua, baioneta, kartutxoak...

Teknologia guzti hauekin mosketeen erabilera erraztu zen, eta arriskuak gutxitu. Ondorioz, eta soldaduen trebetasuna landuz, minutuko hiru tiro egin zitekeen, aurretik baino askoz gehiago.

Soraluzen egindako zizta-motza edo terzerola pistoiduna (Armagintza museoa 1846)

Pistoi-fusilak

Polbora leherkariak aurkitu zirenean, eta perkusio-giltza asmatuta, Egess armagile ingelesak pistoi-giltza garatu zuen.

Abantailak handiak ziren. Alde batetik, arma kargatzeko nahikoa zen kapsula leherkaria jarri tutu oinarrian, ez zen polbora fina almetxan jarri behar; honekin denbora aurrezten zen eta tiro ahalmena bizkortu. Gainera, sistema berriak surik behar ez zuenez, seguruagoa zen eta izkutuagoa etsaien begietara.

Teknologia: tutu estriatuak

Aldi berean, armen arimak estriatzen hasi ziren; modu honetan jaurtigaia kainoian biratzen zen, doitasuna eta irismena handitzen.

Bilakaera

Behin pistoi giltza asmatuta, hurrengo bi asmakizunekin fusil modernoa jaio zen: kapsula leherkaria jaurtigai tutuetan jartzea, eta kartutxoak atzetik sartzea.

Honek ekarri zuen teknologia zaharren desagerpena eta moskete eta fusil zaharren bukaera. Dena dela, Soraluzen txispa-fusilak egiten jarraitu zuten XIX mende osoan.

Erreferentziak

• Soraluzen egindako pistoi-fusilak. Arma museo birtuala.