«Placencia tiene su entrada (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
(→Zumaia) |
No edit summary |
||
170. lerroa: | 170. lerroa: | ||
Dena dela, 1940.eko hamarkada bukaeran bazen gizon taldea, kantuzalea, Soraluzeko tabernatan eta kaleetan zehar besteak beste ''Placencia tiene su entrada'' abesten zuena. Eta, Luis Ariznabarretaren iloba batek gogoratzen duenez, abeslari talde hau inoiz inguruko herrietara irtetzen zen, akordeonista eta guzti. | Dena dela, 1940.eko hamarkada bukaeran bazen gizon taldea, kantuzalea, Soraluzeko tabernatan eta kaleetan zehar besteak beste ''Placencia tiene su entrada'' abesten zuena. Eta, Luis Ariznabarretaren iloba batek gogoratzen duenez, abeslari talde hau inoiz inguruko herrietara irtetzen zen, akordeonista eta guzti. | ||
[[Fitxategi: Soraluze_zerutik_05_(Paisajes_Españoles_1959).jpg | thumb | center | 800px | Soraluze zerutik (Paisajes españoles 1959)]] | |||
===Familiarekin Gasteizera=== | ===Familiarekin Gasteizera=== | ||
1956. urtean Luis Ariznabarreta Soraluzetik Gasteizera joan zen, lanera, eta familia berarekin eraman zuen. Eta familiarekin batera abestia ere eraman zuen. | 1956. urtean Luis Ariznabarreta Soraluzetik Gasteizera joan zen, lanera, eta familia berarekin eraman zuen. Eta familiarekin batera abestia ere eraman zuen. | ||
183. lerroa: | 185. lerroa: | ||
Azkenean, Edurne Orbea lobak letra euskaratu zuen (2019). | Azkenean, Edurne Orbea lobak letra euskaratu zuen (2019). | ||
==Abestiak egin duen bidea== | ==Abestiak egin duen bidea== | ||
195. lerroa: | 195. lerroa: | ||
Batzuk Soraluzen sortu izana ere dudatan jartzen zuten. Isabelita Artolazabalen ustetan herritik urtero pasatzen ziren komedianteen kantua omen zen: ''y el próximo año si Dios quiere contaremos más cositas''. Baina letra osatu zuenak herria oso ondo ezugutzen zuen, nekez izan zitezkeen kanpotik etorritako "komediante batzuk". | Batzuk Soraluzen sortu izana ere dudatan jartzen zuten. Isabelita Artolazabalen ustetan herritik urtero pasatzen ziren komedianteen kantua omen zen: ''y el próximo año si Dios quiere contaremos más cositas''. Baina letra osatu zuenak herria oso ondo ezugutzen zuen, nekez izan zitezkeen kanpotik etorritako "komediante batzuk". | ||
[[Fitxategi: Plaentxia_kantuz._Kaleko_jardunaldia.png | thumb | center | 800px | Plaentxia kantuz. Kaleko jardunaldia]] | |||
''Plaentxia kantuz'' sortu zenean, letra osoa ez zutenez, familiari eskatu zioten abestiaren letra "ofiziala", eta hauek bialdu ere. Ordutik hainbatetan abestu izan dute kanta hau Plaentxiako kaleetan. | ''Plaentxia kantuz'' sortu zenean, letra osoa ez zutenez, familiari eskatu zioten abestiaren letra "ofiziala", eta hauek bialdu ere. Ordutik hainbatetan abestu izan dute kanta hau Plaentxiako kaleetan. | ||
[[Fitxategi: Ustekabe._Eibarko_kantak.jpg | thumb | right | 300px | Ustekabe. Eibarko kantak diskaren azala (2021)]] | |||
===Eibar=== | ===Eibar=== | ||
Soraluzen bakarrik ez, beste herrietara ere zabaldu zen abestia. ''Eibar kantuan 2021'' jaialdian ''Eibar tiene su entrada'' abestu izan zuten, eta abenduan ''Ustekabe'' txarangak''Eibarko kantak'' diska grabatu zuen, tartean ''Eibar tiene su entrada'' abestia dakarrela. | Soraluzen bakarrik ez, beste herrietara ere zabaldu zen abestia. ''Eibar kantuan 2021'' jaialdian ''Eibar tiene su entrada'' abestu izan zuten, eta abenduan ''Ustekabe'' txarangak''Eibarko kantak'' diska grabatu zuen, tartean ''Eibar tiene su entrada'' abestia dakarrela. | ||
Doinua berbera da, eta letra ere oso antzekoa, Soraluzeko aipamenen beharrean Eibarkoak tartekatuz. ''Ustekabe''koek diotenez, beraiek ''Kantuz kantu''<ref>[https://egoibarra.eus/eu/argitalpenak/eibarko-argitalpenak/eibar-kantuz-kantu/kantuz_kantu.pdf Kantuz kantu]. 1999.eko azarotik 2000.eko ekaina arte osatu zuten, Eibarko abesti herrikoiak bilduz.</ref> liburutik hartu zuten, egilea ezezaguna agertzen dela. | Doinua berbera da, eta letra ere oso antzekoa, Soraluzeko aipamenen beharrean Eibarkoak tartekatuz. ''Ustekabe''koek diotenez, beraiek ''Kantuz kantu''<ref>[https://egoibarra.eus/eu/argitalpenak/eibarko-argitalpenak/eibar-kantuz-kantu/kantuz_kantu.pdf Kantuz kantu]. 1999.eko azarotik 2000.eko ekaina arte osatu zuten, Eibarko abesti herrikoiak bilduz.</ref> liburutik hartu zuten, egilea ezezaguna agertzen dela. |
22:33, 2 martxoa 2023(e)ko berrikuspena
Izenburua | Placencia / Placencia tiene su entrada |
Egilea/k | Luis Ariznabarreta Zubiaurre Espilla |
Hizkuntza | Gaztelaniaz |
Iturria | Bego Ariznabarreta, Heraclia Maiztegi, Isabelita Artolazabal |
Partitura | sakatu hemen |
Entzuteko | sakatu hemen |
Letra (hasierakoa)
Jatorrizkoa Euskarazko itzulpena ::Estribillo
Venid, venid, venid, verán.
Venid, venid, venid, verán.
Venid, venid, venid, verán.
Que el pueblo de Placencia es muy chiquito pero industrial,
que el pueblo de Placencia es un pequeño San Sebastián.::Leloa
Hator, hator, hator ta ikusi.
Hator, hator, hator ta ikusi.
Hator, hator, hator ta ikusi.
Plaentxiako herria oso txikia baina industriala,
Plaentxiako herria Donostia txikia dela.::I Placencia tiene su entrada a dos palmos de la carretera,
con los de Vitoria y Málzaga, con los de Eibar y Vergara;
es una capital industrial, mercantil y comercial,
tiene vía con su túnel y mucho ferrocarril,
tiene vía con su túnel y mucha guardia civil.
(estribillo)::I Plaentxiak sarrera dauka errepidetik oso gertu,
Bitorixa eta Maltzagakoekin, Eibar eta Bergarakoekin;
hiriburu industrial, merkantil eta komertziala,
tunel eta trenbidea dauka, eta ferrokarril asko,
tunel eta trenbidea dauka, eta guardia zibil asko.
(leloa)::II Tiene banda musical y también la de tamborileros,
en Erregetxe la Kursaal, Puerta del Sol muy popular;
el clásico bar de Los Ángeles, la simpática Trabakua,
en Recalde Sakristaua, más acá Tinterokua,
En Recalde Sakristaua, más acá Tinterokua.
(estribillo)::II Musika banda badauka, baita danbolin-banda,
Erregetxean la Kursaal, Puerta del Sol oso famatua;
betiko Los Ángeles taberna, Trabakua abegitsua,
Errekalden Sakristaua, honuntza Tinterokua,
Errekalden Sakristaua, honuntza Tinterokua,
(leloa)
Letra (gehitutakoak)
Jatorrizkoa | Euskarazko itzulpena |
---|---|
::III
El bar restaurant de Galo es algo sensacional, |
::III
Galoren taberna-jatetxea ikaragarria da, |
::IV
Junto a su hermoso puente está el club de Gonzaga, |
::IV
Zubi ederraren ondoan Gonzaga klub dago, |
::V
En cuanto a la instrucción está muy bien preparada, |
::V
Heziketari dagokionez ondo prestatuta dago, |
::VI
En cuanto a la buena música Allegro lleva la fama, |
::VI
Musika onari buruz ospe onena Allegrok dauka, |
::VII
Si hablamos de montaña sus crestas son las más altas, |
::VII
Mendiak aipatzen badira, bere gailurrak altuenak dira, |
Letren bilakaera
Azalpenak
Abestiaren sorrera
Luis Ariznabarrera zatika sortu zuen abesti hau. Hau da, hainbat alditan estrofa berriak erantsi zizkion doinuari.
Eta, noizkoak dira lehen estrofak? Heraclia Maiztegiren gogorapenetan, lehen bi estrofa gerra aurretik sortu ziren, eta gerra ostean gainontzekoak.
Beste batzuren arabera, Luisek Gaintxurizketan sortu zuen abestia, lan behartuetan ari zela (1940-1941). Musika eta umorea ziren irtenbide ia bakarrak egoera gogor haietatik aldentzeko.
Azkenik, eta letrari erreparatuta, bada 1945 ingurua proposatzen duena. Baina agian data honetakoak estrofa osagarriak izango ziren, era ez lehenak.
Dena dela, 1940.eko hamarkada bukaeran bazen gizon taldea, kantuzalea, Soraluzeko tabernatan eta kaleetan zehar besteak beste Placencia tiene su entrada abesten zuena. Eta, Luis Ariznabarretaren iloba batek gogoratzen duenez, abeslari talde hau inoiz inguruko herrietara irtetzen zen, akordeonista eta guzti.
Familiarekin Gasteizera
1956. urtean Luis Ariznabarreta Soraluzetik Gasteizera joan zen, lanera, eta familia berarekin eraman zuen. Eta familiarekin batera abestia ere eraman zuen.
Jaioterria gogoratzeko eta herrimina nolabait gozotzeko, Ariznabarreta Orbea familia biltzen zenean, ospakizun, bazkaloste, ezkontza, txangoa, ibilaldi... izan, Luisek gitarra hartu eta bere kanta “luzea” abesten zuten, beste abesti askoren artean, bereak edota besteenak.
Abestiak ez zuen izen "ofizialik". Seme-alabek zenbait izenburu eman izan diote abestiari: Placencia tiene su entrada, Plaentziko kanta, Placencia, Venid, venid, venid, verás… eta oraindik ere abesten dute, abestiak bizirik dirau.
Luisek Gasteizen sortu zituen azken estrofa, Gabonetan bisitan joandako Soraluzeko senideak agurtzeko. Azken esaldiak hurrengo urtean berriro bilduko zirela adierazten zuela: Y el próximo año si Dios quiere contaremos más cositas.
Azken estrofa hau ez da agertzen 1960.eko bertsioan, Luisen alaba batek jasoa. Baina bai 1964.koan. Beraz, tarte horretakoa izan beharko du.
Azkenean, Edurne Orbea lobak letra euskaratu zuen (2019).
Abestiak egin duen bidea
Abestia familia barruan kantatu bada ere, dauzkan doinu alaia eta letragatik aurki zabaldu zen, oraindik ere abesten dela.
Soraluze
Gorago aipatu dugu 1940.eko hamarkada bukaeran herrian kantatzen zela, talde kantuzale batek Soraluzen eta inguruko herrieran zabalduta. Ahoz aho zabalduta, aldaera txiki batzuk ere sortu ziren.
Zabaltzearekin batera egilearen memoria galtzen joan zen, eta 1956. urtean Gasteizera joan izanak ez zuen lagundu. 1972-1973 inguruan herrian osatu zen kantutegiak abestia jasotzen du, letra osoarekin, baina ez egilearen izena.
Batzuk Soraluzen sortu izana ere dudatan jartzen zuten. Isabelita Artolazabalen ustetan herritik urtero pasatzen ziren komedianteen kantua omen zen: y el próximo año si Dios quiere contaremos más cositas. Baina letra osatu zuenak herria oso ondo ezugutzen zuen, nekez izan zitezkeen kanpotik etorritako "komediante batzuk".
Plaentxia kantuz sortu zenean, letra osoa ez zutenez, familiari eskatu zioten abestiaren letra "ofiziala", eta hauek bialdu ere. Ordutik hainbatetan abestu izan dute kanta hau Plaentxiako kaleetan.
Eibar
Soraluzen bakarrik ez, beste herrietara ere zabaldu zen abestia. Eibar kantuan 2021 jaialdian Eibar tiene su entrada abestu izan zuten, eta abenduan Ustekabe txarangakEibarko kantak diska grabatu zuen, tartean Eibar tiene su entrada abestia dakarrela.
Doinua berbera da, eta letra ere oso antzekoa, Soraluzeko aipamenen beharrean Eibarkoak tartekatuz. Ustekabekoek diotenez, beraiek Kantuz kantu[1] liburutik hartu zuten, egilea ezezaguna agertzen dela.
1990. hamarkadako azken urteetan ika-mika izan zen soraluzetar eta eibartar baten artean, ea norberaren herriak abestirik batuen. Eta eztabaidan gailentzeko, Jesus Orbea Lizarralde soraluzetarrak, Luis Ariznabarretaren koinatuak, Placencia tiene su entrada abestia erakutsi eta eman zion Luis Mari Mendia eibartarrari… handik urtetara abesti "tuneatua" Eibarren entzuteko, Kantujiran irtendako abesbatzari!
Zumaia
Zumaian ere kantu hau agertzen da, izen desberdinarekin: Erramolatxa[2].
Eibarren gertatu zen moduan, doinua Soraluzeko bera da eta letra antzekoa, Zumaiako aipamenak tartekatuak. Eta egilea ez da aipatzen ere.
Zailagoa da abestia nondik nora heldu zen Zumaiaraino. Bi dira aukerak: edo Gaintxurizketan zirela preso zumaiar batek ikasiko zuen, edo udatiar eibartar batek bertara eramango zuen. Gero, izen berria jarri, letra egokitu eta… zumaiartu zuten.
Canciones del popular zumayano bilduman argitaratu zuten, Donostiako Kutxak lagunduta.
Egileari aitormena
Pozgarria da aintzinako abesti honek egin duen bidea, eta oraindik abestua izana, jendeari umorea, poza era alaitasuna ekarriz.
Eta komenigarria da ere bai Soraluzen, Eibarren zein Zumaian denok ezagutzea zein izan zen umore, poz eta alaitasun guzti horien iturria: Luis Ariznabarreta, soraluzetarra!
Erreferentziak
- ↑ Kantuz kantu. 1999.eko azarotik 2000.eko ekaina arte osatu zuten, Eibarko abesti herrikoiak bilduz.
- ↑ Erramolatxa habanera zaharra. Hogar Zumaia (2014/06/03).