«Juan Josef Ussi Echagaray (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
|||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
Juan Jose Ussi Echagaray , | Juan Jose Ussi Echagaray XVIII. mende bukaeran Soraluzen aritutako sasimedikua edo petrikiloa izan zen. | ||
Agirietan grafia askorekin agertzen da: Juan Josef, Joseph, Jose... Ussi edo Usi... eta Echagaray edo Echagarai. | |||
==Lehen urteak eta ezkontza== | ==Lehen urteak eta ezkontza== | ||
Gurasoak, Joan Ussi Arizpe eta Margarita Echagaray Aguirre, Oxirondoko Santa Marina elizan (Bergara) ezkondu ziren (1725/01/29). | Gurasoak, Joan Ussi Arizpe eta Margarita Echagaray Aguirre, Oxirondoko Santa Marina elizan (Bergara) ezkondu ziren (1725/01/29). | ||
Lehengo alaba urte bereko bukaeran izan zuten, Gabriela Antonia (1725), baina jaio eta egunetara hil zen. | Lehengo alaba urte bereko bukaeran izan zuten, Gabriela Antonia (1725), baina jaio eta egunetara hil zen. | ||
Juan Josef gerora jaioko zen, baina Gipuzkoako eliz artxiboetan ez da haren | Juan Josef gerora jaioko zen, baina Gipuzkoako eliz artxiboetan ez da haren jaiotze agiririk agertzen. | ||
1770. urtean Maria Tomasa Larrañaga Aguirrebeiña (edo Aguirre Veina) soraluzetarrarekin ezkondu zen, Soraluzen bertan (1770/09/16). Biak ondo helduak ziren: Maria Thomasak 37 urte zituen, eta Juan Josek berrogeitik gora, segururena. | 1770. urtean Maria Tomasa Larrañaga Aguirrebeiña (edo Aguirre Veina) soraluzetarrarekin ezkondu zen, Soraluzen bertan (1770/09/16). Biak ondo helduak ziren: Maria Thomasak 37 urte zituen, eta Juan Josek berrogeitik gora, segururena. | ||
| 15. lerroa: | 16. lerroa: | ||
==Soraluzeko lanak eta auziak== | ==Soraluzeko lanak eta auziak== | ||
Juan Jose Ussi petrikiloa zen, eta Soraluzen | Juan Jose Ussi petrikiloa zen, eta Soraluzen urte askotan egin zuen lan, noiztik jakiten ez dela: ezkondu aurretik eta Maria Thomasa bertan ezagutu zuen, ala ezkondu eta gero herrira etorri zen. | ||
Herriko | Herriko mediku zirujauek ez zuten oso estimu handian, bere zerbitzuak inolako titulu ofizialik gabe eskaintzen zituelako… eta bezeroak kentzen zizkielako. | ||
1776. urtean, esateko, Juan Bautista de Alzaa mediku zirujauak Soraluzeko alkatearen aurrean salatu zuen, zirujau eta odol-ateratzaile moduan lan egiten zuelako, titulurik gabe<ref>Querella de Juan Bautista de Alzaa, maestro cirujano de la villa de Placencia, contra José de Usi, residente en dicha villa, por ejercer sin título el oficio de cirujano y sangrador (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1776/11/18).</ref>. | 1776. urtean, esateko, Juan Bautista de Alzaa mediku zirujauak Soraluzeko alkatearen aurrean salatu zuen, zirujau eta odol-ateratzaile moduan lan egiten zuelako, titulurik gabe<ref>Querella de Juan Bautista de Alzaa, maestro cirujano de la villa de Placencia, contra José de Usi, residente en dicha villa, por ejercer sin título el oficio de cirujano y sangrador (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1776/11/18).</ref>. | ||
Handik urte betera herriko mediku berriak, Francisco Antonio de Zubeldia izenekoak, | Handik urte betera herriko mediku berriak, Francisco Antonio de Zubeldia izenekoak, berriro salatu zuen, oraingo honetan mutil gazte bati sei aldiz odola ateratzeagatik, titulu barik<ref>Querella de Francisco Antonio de Zubeldia, médico titular de la villa de Placencia, contra José de Usi, residente en la dicha villa, por hacer 6 sangrías a un mozo, difunto, sin poseer título médico (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1777/03/08).</ref>. Gaztea, itxura denez, hil zen. | ||
Bi urte geroago beste mediku batek, Juan Francisco de Aranguren kasu honetan, berriro salatu zuen<ref>Querella de Juan Francisco de Aranguren, médico titular de la villa de Placencia, contra José de Usi, residente en la dicha villa, por ejercer de médico y administrar medicamentos, sin poseer título (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1779/02/09).</ref>. | Bi urte geroago (1779) beste mediku batek, Juan Francisco de Aranguren kasu honetan, berriro salatu zuen arrazoi bereberengatik<ref>Querella de Juan Francisco de Aranguren, médico titular de la villa de Placencia, contra José de Usi, residente en la dicha villa, por ejercer de médico y administrar medicamentos, sin poseer título (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1779/02/09).</ref>. | ||
Ez du ematen salaketa hauek Juan Jose de Ussiren jarduerak geldituko zituenik. | Ez du ematen salaketa hauek Juan Jose de Ussiren jarduerak geldituko zituenik: hurrengo urteak Soraluzen eman zituen, eta azkenean bertan hil zen (1794). | ||
==Familia berria== | ==Familia berria== | ||
Maria Thomasa Larrañaga emaztea Soraluzen hil zen (1782/01/04). | Maria Thomasa Larrañaga emaztea Soraluzen hil zen, 49 urtekin (1782/01/04). | ||
Hurrengo urtean bigarrenez ezkondu zen, Maria Ynes Ybarra Eleizaola andrearekin (1783/03/17), Soraluzen ere. Emazte | Hurrengo urtean Juan Josef bigarrenez ezkondu zen, Maria Ynes Ybarra Eleizaola andrearekin (1783/03/17), Soraluzen ere. Emazte berri hau, Maria Ynesa Ybarra Leizaola, Mutrikun jaioa zen, ia hogetabost urte lehenago (1758/07/24). | ||
Lau seme-alaba izan zituzten:Juan Maria (1783), Juaquin Marcos (1785), Josef Maria (1787) eta Francisco Cosme (1790). | Lau seme-alaba izan zituzten: Juan Maria (1783), Juaquin Marcos (1785-1791), Josef Maria (1787) eta Francisco Cosme (1790-1791). | ||
Laurak Soraluzen jaio ziren eta beraz, | Laurak Soraluzen jaio ziren eta beraz, nahiz eta medikuek demandak jarri, Juan Jose Soraluzen petrikilo modua lanean jarraitu zela pentsa dezakegu. | ||
| 45. lerroa: | 46. lerroa: | ||
==Seme zirujaua== | ==Seme zirujaua== | ||
Jose Maria semea Madrila joan zen zirujau ikasketa ofizialak egiteko. 31 urte zituela, Madrilgo | Jose Maria semea aitaren ildotik jarraitu zen. Baina Juan Josef petrikiloa bazen, Jose Maria mediku zirujaua izango zen. | ||
Información recibida a pedimiento de Manuel Antonio de Ibarra, vecino de la villa de Motrico, y a favor de José María de Usi Ibarra, su sobrino, natural de la villa de Placencia y residente en la villa y corte de Madrid, practicante de cirujano en el hospital de Monsarrate, de su filiación, nobleza y limpieza de sangre (Mutrikuko Udal Artxiboa 1818/12/10).</ref>. | |||
Horretarako, Espainiako Independentzia Gerra (1808-1814) bukatu zenean Madrila joan zen zirujau ikasketa ofizialak egiteko. 31 urte zituela, Madrilgo Monserrate ospitalean praktikak egiten ari zen, eta Manuel Antonio de Ibarra osaba motrikuarrari eskatu zion bere kaparerasuna frogatzeko agiriak eskuratzeko<ref>Información recibida a pedimiento de Manuel Antonio de Ibarra, vecino de la villa de Motrico, y a favor de José María de Usi Ibarra, su sobrino, natural de la villa de Placencia y residente en la villa y corte de Madrid, practicante de cirujano en el hospital de Monsarrate, de su filiación, nobleza y limpieza de sangre (Mutrikuko Udal Artxiboa 1818/12/10).</ref>. | |||
01:07, 15 abendua 2021(e)ko berrikuspena
Juan Jose Ussi Echagaray XVIII. mende bukaeran Soraluzen aritutako sasimedikua edo petrikiloa izan zen.
Agirietan grafia askorekin agertzen da: Juan Josef, Joseph, Jose... Ussi edo Usi... eta Echagaray edo Echagarai.
Lehen urteak eta ezkontza
Gurasoak, Joan Ussi Arizpe eta Margarita Echagaray Aguirre, Oxirondoko Santa Marina elizan (Bergara) ezkondu ziren (1725/01/29). Lehengo alaba urte bereko bukaeran izan zuten, Gabriela Antonia (1725), baina jaio eta egunetara hil zen.
Juan Josef gerora jaioko zen, baina Gipuzkoako eliz artxiboetan ez da haren jaiotze agiririk agertzen.
1770. urtean Maria Tomasa Larrañaga Aguirrebeiña (edo Aguirre Veina) soraluzetarrarekin ezkondu zen, Soraluzen bertan (1770/09/16). Biak ondo helduak ziren: Maria Thomasak 37 urte zituen, eta Juan Josek berrogeitik gora, segururena.
Seme bat izan zuten, Martin Hemeterio (1773).
Soraluzeko lanak eta auziak
Juan Jose Ussi petrikiloa zen, eta Soraluzen urte askotan egin zuen lan, noiztik jakiten ez dela: ezkondu aurretik eta Maria Thomasa bertan ezagutu zuen, ala ezkondu eta gero herrira etorri zen.
Herriko mediku zirujauek ez zuten oso estimu handian, bere zerbitzuak inolako titulu ofizialik gabe eskaintzen zituelako… eta bezeroak kentzen zizkielako.
1776. urtean, esateko, Juan Bautista de Alzaa mediku zirujauak Soraluzeko alkatearen aurrean salatu zuen, zirujau eta odol-ateratzaile moduan lan egiten zuelako, titulurik gabe[1].
Handik urte betera herriko mediku berriak, Francisco Antonio de Zubeldia izenekoak, berriro salatu zuen, oraingo honetan mutil gazte bati sei aldiz odola ateratzeagatik, titulu barik[2]. Gaztea, itxura denez, hil zen.
Bi urte geroago (1779) beste mediku batek, Juan Francisco de Aranguren kasu honetan, berriro salatu zuen arrazoi bereberengatik[3].
Ez du ematen salaketa hauek Juan Jose de Ussiren jarduerak geldituko zituenik: hurrengo urteak Soraluzen eman zituen, eta azkenean bertan hil zen (1794).
Familia berria
Maria Thomasa Larrañaga emaztea Soraluzen hil zen, 49 urtekin (1782/01/04).
Hurrengo urtean Juan Josef bigarrenez ezkondu zen, Maria Ynes Ybarra Eleizaola andrearekin (1783/03/17), Soraluzen ere. Emazte berri hau, Maria Ynesa Ybarra Leizaola, Mutrikun jaioa zen, ia hogetabost urte lehenago (1758/07/24).
Lau seme-alaba izan zituzten: Juan Maria (1783), Juaquin Marcos (1785-1791), Josef Maria (1787) eta Francisco Cosme (1790-1791).
Laurak Soraluzen jaio ziren eta beraz, nahiz eta medikuek demandak jarri, Juan Jose Soraluzen petrikilo modua lanean jarraitu zela pentsa dezakegu.
Heriotza
Juan Josef Usi Soraluzen hil zen (1794/01/30).
Maria Ynes Ybarrak ia hamazortzi urte gehiago hartu zituen: Soraluzen hil zen, 53 urtekin (1812/01/14).
Seme zirujaua
Jose Maria semea aitaren ildotik jarraitu zen. Baina Juan Josef petrikiloa bazen, Jose Maria mediku zirujaua izango zen.
Horretarako, Espainiako Independentzia Gerra (1808-1814) bukatu zenean Madrila joan zen zirujau ikasketa ofizialak egiteko. 31 urte zituela, Madrilgo Monserrate ospitalean praktikak egiten ari zen, eta Manuel Antonio de Ibarra osaba motrikuarrari eskatu zion bere kaparerasuna frogatzeko agiriak eskuratzeko[4].
Erreferentziak
- ↑ Querella de Juan Bautista de Alzaa, maestro cirujano de la villa de Placencia, contra José de Usi, residente en dicha villa, por ejercer sin título el oficio de cirujano y sangrador (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1776/11/18).
- ↑ Querella de Francisco Antonio de Zubeldia, médico titular de la villa de Placencia, contra José de Usi, residente en la dicha villa, por hacer 6 sangrías a un mozo, difunto, sin poseer título médico (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1777/03/08).
- ↑ Querella de Juan Francisco de Aranguren, médico titular de la villa de Placencia, contra José de Usi, residente en la dicha villa, por ejercer de médico y administrar medicamentos, sin poseer título (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1779/02/09).
- ↑ Información recibida a pedimiento de Manuel Antonio de Ibarra, vecino de la villa de Motrico, y a favor de José María de Usi Ibarra, su sobrino, natural de la villa de Placencia y residente en la villa y corte de Madrid, practicante de cirujano en el hospital de Monsarrate, de su filiación, nobleza y limpieza de sangre (Mutrikuko Udal Artxiboa 1818/12/10).