«Udal hornikuntza. Arraina (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
(Orria sortu da. Edukia: thumb | right | 400px | Bakailaoak ::<small>Beste udal hornikuntzak jakiteko, sakatu ''hemen''.</s...) |
No edit summary |
||
| (Erabiltzaile berak tartean egindako 8 ekarpen ez dira erakusten) | |||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi: Arraina._Sardin_saltzailea.png | thumb | right | 400px | Sardin saltzailea]] | |||
[[Fitxategi: | |||
::<small>Beste udal hornikuntzak jakiteko, sakatu [[Udal hornikuntza (eu) | ''hemen'']].</small> | ::<small>Beste udal hornikuntzak jakiteko, sakatu [[Udal hornikuntza (eu) | ''hemen'']].</small> | ||
| 14. lerroa: | 13. lerroa: | ||
Lehen kasuan ez zuten zergarik ordaintzen, sardinak ekarrita ere<ref>El pescado fresco que trajeran las mujeres a cuestas incluidas las sardinas… Exentos del pago de alcabalas (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).</ref>. Mandazainek, berriz, zergapetuta zeuden, lehengo 6 arrain, 12 bisigu eta 100 sardina salbu.<ref>El pescado fresco que llevaren los mulateros... Exentos del pago de alcabalas hasta 6 pescados, 12 besugos y 100 sardinas (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).</ref>. | Lehen kasuan ez zuten zergarik ordaintzen, sardinak ekarrita ere<ref>El pescado fresco que trajeran las mujeres a cuestas incluidas las sardinas… Exentos del pago de alcabalas (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).</ref>. Mandazainek, berriz, zergapetuta zeuden, lehengo 6 arrain, 12 bisigu eta 100 sardina salbu.<ref>El pescado fresco que llevaren los mulateros... Exentos del pago de alcabalas hasta 6 pescados, 12 besugos y 100 sardinas (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).</ref>. | ||
===Arrain sikua: | [[Fitxategi: Arraina._Sardin_zaharrak.jpg | thumb | left | 300px | Sardin zaharrak]] | ||
''Sardin zaharren'' kasuan, salmenta libre | ===Arrain sikua: sardin zaharrak=== | ||
''Sardin zaharren'' kasuan, salmenta libre zen ere… zergak ordaindu eta gero. | |||
Salbuespen bakarra andreek zuten: lehen 100 sardinak zergen salbu zeuden eta<ref>Las sardinas saladas que trajeran las mujeres a cuestas... Exentas del pago de alcabalas hasta 100 sardinas si no son para la reventa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).</ref>. | Salbuespen bakarra andreek zuten: lehen 100 sardinak zergen salbu zeuden eta<ref>Las sardinas saladas que trajeran las mujeres a cuestas... Exentas del pago de alcabalas hasta 100 sardinas si no son para la reventa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).</ref>. | ||
===Arrain sikua: makailaua eta abadejoa=== | ===Arrain sikua: makailaua eta abadejoa=== | ||
Gainontzeko arrain | Gainontzeko arrain sikuek (makailaua eta abadejoa batezere), ez zuten salmenta librerik; monopolio antzekoa izaten zen, udalak arautua. | ||
Enkantea | Enkantea [[Udal hornikuntza. Oliba olioa (eu)|olio hornikuntzarekin]] batera egiten zen. Hala pasa zen, gutxienez, 1765<ref> ...la almoneda del abastecimiento de aceite y abadejo (Gipuzkoako Artxibo Orokorra 1765).</ref> eta 1769<ref>...con el concejo de la villa de Placencia, de remate de la provisión de aceite y bacalao para la dicha villa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1769/11/20).</ref> urteetan. | ||
==Enkanteak== | [[Fitxategi: Oliba_olioa._Bakailaoa.jpg | thumb | right | 400px | Bakailaoak]] | ||
==Enkanteak eta auziak== | |||
Urtero enkantea egiten zen, eta irabazleek kontratua sinatu behar zuten Udalarekin<ref>Escritura de obligación de Andrés de Mendiola y Andrés de Aguirre, principales, y Fernando de Zigaran, fiador, con el concejo de la villa de Placencia, de remate de la provisión de aceite y bacalao para la dicha villa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1769/11/20).</ref>. | |||
Enkante hauek ez ziren beti arazo gabekoak. Askotan galtzaileek irabazlearen kontra jotzen zuten, 1765.ean<ref>Pedimento de Andrés de Aguirre contra Pedro Ignacio de Beiztegui, sobre la almoneda del abastecimiento de aceite y abadejo (Gipuzkoako Artxibo Orokorra 1765).</ref> egin zuten moduan. | |||
Enkante hauek ez ziren beti arazo gabekoak. Askotan galtzaileek irabazlearen kontra jotzen zuten, | |||
| 36. lerroa: | 35. lerroa: | ||
Ez dira izen asko ezagutzen, eta horietatik, kasu gehienetan, emakida ustiaketa urteaz gain oso datu gutxi daude: | Ez dira izen asko ezagutzen, eta horietatik, kasu gehienetan, emakida ustiaketa urteaz gain oso datu gutxi daude: | ||
Juan Bautista de Lecuona (1740), Andrés de Mendiola eta Andrés de Aguirre (1769) | Juan Bautista de Lecuona (1740, agian Elgoibarkoa), Andrés de Mendiola eta Andrés de Aguirre (1769, agian Eibarkoak, Soraluzen ezkonduak eta bertan hilda). | ||
==Erreferentziak== | ==Erreferentziak== | ||
[[Archivos municipales (1481-1520) (eu) | Archivos municipales de Eibar (1409-1520) y de Soraluze/Placencia de las Armas (1481-1520)]]. Javier Elorza Maiztegi (Eusko Ikaskuntza 2001). | * [[Archivos municipales (1481-1520) (eu) | Archivos municipales de Eibar (1409-1520) y de Soraluze/Placencia de las Armas (1481-1520)]]. Javier Elorza Maiztegi (Eusko Ikaskuntza 2001). | ||
[[Kategoria: Udala]] | [[Kategoria: Udala]] | ||
Hauxe da oraingo bertsioa, 23:48, 23 azaroa 2021 data duena
- Beste udal hornikuntzak jakiteko, sakatu hemen.
Soraluzetarrek jaten zuten arraina mota askotakoa zen. Alde batetik, bertako ibai eta erreketan norberak hartutakoa: amuarrainak, izokinak, barboak, loinak… Gero, erositakoa zegoen, freskoa (sardinak, legatzak, bisiguak...) zein sikua (sardin zaharrak, makailaua eta abadejoa).
Arraina eta zergak
Arrain freskoa
Arrain freskoa inguruko portuetatik ekartzen zuten: Deba eta Mutrikutik gehien bat, eta Ondarrua eta Zumaiatik.
Saltzaileak bi motakoak ziren. Alde batetik oinez etorritako andrak ziren, buru gainean arraina garraiatzen zutela; eta gero mandazainak ziren, askoz kopuru handiagoak erabiltzen zutenak. Soraluzen oso zerga desberdinak ezartzen zieten[1].
Lehen kasuan ez zuten zergarik ordaintzen, sardinak ekarrita ere[2]. Mandazainek, berriz, zergapetuta zeuden, lehengo 6 arrain, 12 bisigu eta 100 sardina salbu.[3].
Arrain sikua: sardin zaharrak
Sardin zaharren kasuan, salmenta libre zen ere… zergak ordaindu eta gero.
Salbuespen bakarra andreek zuten: lehen 100 sardinak zergen salbu zeuden eta[4].
Arrain sikua: makailaua eta abadejoa
Gainontzeko arrain sikuek (makailaua eta abadejoa batezere), ez zuten salmenta librerik; monopolio antzekoa izaten zen, udalak arautua.
Enkantea olio hornikuntzarekin batera egiten zen. Hala pasa zen, gutxienez, 1765[5] eta 1769[6] urteetan.
Enkanteak eta auziak
Urtero enkantea egiten zen, eta irabazleek kontratua sinatu behar zuten Udalarekin[7].
Enkante hauek ez ziren beti arazo gabekoak. Askotan galtzaileek irabazlearen kontra jotzen zuten, 1765.ean[8] egin zuten moduan.
Arrain siku emakidadunak
Ez dira izen asko ezagutzen, eta horietatik, kasu gehienetan, emakida ustiaketa urteaz gain oso datu gutxi daude:
Juan Bautista de Lecuona (1740, agian Elgoibarkoa), Andrés de Mendiola eta Andrés de Aguirre (1769, agian Eibarkoak, Soraluzen ezkonduak eta bertan hilda).
Erreferentziak
- Archivos municipales de Eibar (1409-1520) y de Soraluze/Placencia de las Armas (1481-1520). Javier Elorza Maiztegi (Eusko Ikaskuntza 2001).
- ↑ Ordenanza sobre el arrendamiento de la alcabala y relación del gravamen que se debe aplicar a los diferentes productos por este impuesto (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).
- ↑ El pescado fresco que trajeran las mujeres a cuestas incluidas las sardinas… Exentos del pago de alcabalas (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).
- ↑ El pescado fresco que llevaren los mulateros... Exentos del pago de alcabalas hasta 6 pescados, 12 besugos y 100 sardinas (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).
- ↑ Las sardinas saladas que trajeran las mujeres a cuestas... Exentas del pago de alcabalas hasta 100 sardinas si no son para la reventa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1505/01/02).
- ↑ ...la almoneda del abastecimiento de aceite y abadejo (Gipuzkoako Artxibo Orokorra 1765).
- ↑ ...con el concejo de la villa de Placencia, de remate de la provisión de aceite y bacalao para la dicha villa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1769/11/20).
- ↑ Escritura de obligación de Andrés de Mendiola y Andrés de Aguirre, principales, y Fernando de Zigaran, fiador, con el concejo de la villa de Placencia, de remate de la provisión de aceite y bacalao para la dicha villa (Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1769/11/20).
- ↑ Pedimento de Andrés de Aguirre contra Pedro Ignacio de Beiztegui, sobre la almoneda del abastecimiento de aceite y abadejo (Gipuzkoako Artxibo Orokorra 1765).