«Ondare txikia. Balkoiak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 23:29, 9 ekaina 2021 data duena

Udaletxea (J.C. Astiazarán 2021)

Etxeek, eraikinek, hutsuneak izaten dituzte hormetan, oinarrizko bi funtzioekin: barrukoa argitu, kanpoko argitasunari bide emanez, eta barruko gelak egurastu, barne kiratsak aire freskoaz ordezkatuz. Bi funtzio hauei hirugarren bat gehitu behar zaie, barrituk kanpokoa ikustea.

Leihoak asmatu ziren horretarako, txikiak gainera: neguan leiho handiek beroari ihesbide ederra ematen zioten, eta udako partean alderantziz. Puntu hauek pobreei eragiten zieten bereziki, eta leihoen kopurua eta tamaina maila sozialaren erakusleak bihurtu ziren.

Eta orduan balkoiak sortu ziren, leiho handiek baino hobeto adierazten zutela etxejabeen maila soziala eta ondasuna.

Soraluzeko balkoiak aztertzerakoan hiru punturi begiratuko diogu: atea, plataforma eta eskudelak (edo barandikak. Azken hauek burdinezkoak edo egurrezkoak izan daitezke.

Ateak

Ateei dagozkienez, garai bateko balkoiek bi orriko ateak zituzten, beiradunak. Jabeen ondasunen arabera, ate hauek landuagoak izan zitekeen, baina orokorrean nahikoa sinple izaten ziren.

Inoiz, ate hauek bikoitzak ziren, hotzaz babesteko. Guar egunean kanpoko ateak desagertu badira ere, Udaletxeko balkoietan oraindik nabarmentzen da haiek utzitako tokia.

Ate arruntez gain, balkoi barrokoen ateak daude. Ate bikoitzaren goiko aldean bi lehiatila dute, gelak aireztatzeko ateak zabaldu barik (eguraldi eskasa egiten duenean, edo eguzki gehiegi, edo…).

Soraluzen pare bat adibide daukagu, Baltegieta kalean biak: 6 zenbakian (Intxaurdieta etxea) balkoien ateak egur landua dute, eta 7 zenbakian (Zupide jauregia), berriz, soilagoak dira, perfil laukia dute eta.

Baltegieta 6
(J.C. Astiazarán 2019)
Baltegieta 7
(J.C. Astiazarán 2021)
Baltegieta 7
(J.C. Astiazarán 2021)
Baltegieta 7
(J.C. Astiazarán 2021)
Baltegieta 7
(J.C. Astiazarán 2021)

Plataformak

Hasierako balkoiek ez zuten plataformarik, zoru arteko leiho luzeak ziren^[1]. Gerora etorri ziren plataformak, etxeko biztanleei kanpora irtetzeko aukera ematen zietenak.

Plataformarik gabeko adibide barrokoak dira, esateko, Kalebarren 2 (Abadetxea), Santa Ana 1 (Udaletxea), Baltegieta 6 (Intxaurdieta), Baltegieta 7 (Zupide jauregia), Baltegieta 22 (Mendikute jauregia)...

Abadetxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Udaletxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Baltegieta 6 (Intxaurdieta)
(J.C. Astiazarán 2019)
Baltegieta 7 (Zupide)
(J.C. Astiazarán 2021)
Baltegieta 22 (Mendikute)
(J.C. Astiazarán 2021)

Plataformak egiteko modu asko izan dira. Zaharrena, harburuak^[2] erabiltzen duena, gero haien gainean plataforma zabaltzeko. Harrizkoak egiteko dirurik ez zenean, egurrezkoak erabiltzen ziren. Soraluzen ez dago harrizko plataformarik, baina bai egurrezko asko, XX mende arte erabili izan ziren eta.

Baltegieta 7
(J.C. Astiazarán 2021)

Berpizkunde garaian hasita, forjazko kaiolak erabiltzen hasi ziren harrizko plataformen ordez. Merkeagoak izateaz gain, eraikitzeko askoz errazagoak ziren, horma barrutik etorri beharrean gainean josi daitezke eta. Forjazko kaiola hauen gainean harlauza zabalak jartzen ziren plataforma osatzeko. Azkenik, eta pisuari eusteko, balkoi azpian forjazko euskarriak jartzen zitzaien. Forjazko balkoi hauek, bai ala bai, forjazko eskudela izaten zituzten.

Soraluzen mota hauetako geratzen diren balkoi bakarrak Udaletxekoak dira. Forja oso landua dute. Honetaz gain, Santa Ana kaleko 6. zenbakian balkoi baten plataforma geratzen da, harlauza eta euskarri gabekoa; bere motan herriko bakarra da, forja oso sinple erabiltzen du eta.

Udaletxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Udaletxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Santa Ana 8
(J.C. Astiazarán 2020)
Santa Ana 8
(J.C. Astiazarán 2020)

Mota honetako beste balkoiei plataforma aldatu zitzaien aspaldi, porlanaz betetzen; gehienetan forjako euskarriak eta eskudela gorde izan dituzte. Etxaburueta 4, Santa Ana 9...

Burdinezko eskudelak

Forjazkoa

Kalitate gorenekoak forjatuak dira. Soraluzen bilduma polita dago: Udaletxea (Santa Ana 1), Santa Ana 7, Irusagarreta (Santa Ana 20), Abadetxea (Kalebarren 2), Intxaurdieta (Baltegieta 6), Pintorekoa (Etxaburueta 4)… Gehienak XVII eta XVIII mendekoak dira.

Abadetxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Udaletxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Intxaurdieta etxea
(J.C. Astiazarán 2019)
Intxaurdieta etxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Abadetxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Udaletxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Udaletxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Etxaburueta 4
(J.C. Astiazarán 2021)
Santa Ana 9 (J.C. Astiazarán 2021)
Santa Ana 9 (J.C. Astiazarán 2021)
Santa Ana 20
(J.C. Astiazarán 2021)

Fundidokoak

Forjako eskudelak kalitate onenetakoak ziren... baina garestiak! XIX eta XX mendetan eredu industrialak zabaldu ziren, eta burnizko eskudel merkeagoak agertu ziren, horien artean urtutakoak.

Fundidozko eskudelak, merkeagoak izateaz gain, forjakoek baino aukera gehiago eskaintzen zuten forma zein diseinu aldetik. Soraluzen hainbat tokitan gordetzen dira: Abadetxea (Kalebarren 2), Santa Ana 4, Errabal 7, Atxuri 13... Industrialak izanik, diseinu berbera behin eta berriz erabili izan zen.

Abadatxea
(J.C. Astiazarán 2021)
Santa Ana 4
(J.C. Astiazarán 2021)
Errabal 7
(J.C. Astiazarán 2020)
Atxuri 13
(J.C. Astiazarán 2020)

Tirazkoak

Beste teknologi merkeagoa burdin tirena^[3] zen. Badaude adibideak Soraluzen: Santa Ana 4, Errabal 4, Errebal 6, Gabolats 28, Gabolats 30...

Santa Ana 4
(J.C. Astiazarán 2021)
Gabolats 28
(J.C. Astiazarán 2021)
Gabolats 30
(J.C. Astiazarán 2021)
Errebal 4
(J.C. Astiazarán 2021)
Errebal 6
(J.C. Astiazarán 2021)

Karratutxozkoak

Baina teknologia zabalduena eta erabiliena karratutxoena^[4] zen. Soraluzen nunahi topa ditzakegu karratutxoez egindako balkoiak: Kalebarreneko ia osoak...

Egurrezko eskudelak

Burnizko eskudelak guztion eskura ez zeudenez, etxe askotan egureezko eskudelak jarri zituzten, askoz merkeagoak zirelako. Burnizkoen imitazioak dira, baina material eskasago batean. Hala ere, hemen ere mailak zeuden.

Torneatutakoak

Egurrezko eskudelen artean torneatutakoak maila gorenekoak zuren, eskudel forjatuen kopia. Mota honetako asko eta esko daude Soraluzen.

Baltegieta 7
(J.C. Astiazarán 2021)
Baltegieta 7
(J.C. Astiazarán 2021)
Atxuri 11
(J.C. Astiazarán 2020)
Errekalde 10
(J.C. Astiazarán 2020)
Errekalde 22
(J.C. Astiazarán 2021)

Sekzio laukidunak

Apalagoak ziren sekzio lauko egurrak erabiltzen zutenak, esateko Zupide jauregikoak (Baltegieta 7).

Baltegieta 7
(J.C. Astiazarán 2021)

Oholezkoak

Apalenak oholezko eskudelak ziren. Eskudel forjatuen antza emateko, oholak trokelatzen edo profilatzen ziren.

Sistema merkeena izanik, garai batean oso zabalduta zeuden; baina maila ekonomikoa gora etortzearekin batera hainbat "hobekuntza" egin izan ziren etxeetan eta ia guztiak desagertu dira. Adibide polita geratu zaigu Goikokaleta kalean, Kalebarren 5 etxeko atzeko aldean.

Honetaz gain, Batzokia eraiki zutenean (Kalebarren 26) mota honetako balkoiak ipiñi zituzten (1932 urtean); baina kasu honetan arkitektoak halaxe erabakita, kutsu herrikoia emateko. Lehen solairuko terraza kendu zutenean bere eskudela ere desagertu zen, baina balkoiarena oraindik hor dago.

Kalebarren 5 (atzekaldea)
(J.C. Astiazarán 2021)
Kalebarren 5 (atzekaldea)
(J.C. Astiazarán 2021)
Kalebarren 5 (atzekaldea)
(J.C. Astiazarán 2021)
Kalebarren 26 (Batzokia)
(J.C. Astiazarán 2021)

Erreferentziak

↑ Ingelesez halaxe dute izena: french windows, leiho frantsesak.
↑ Modillón. Horman sartutako harrizko hagak.
↑ Fleje. Burdinazko xafla estua eta luzea.
↑ Kuadradilo. Burdinazko barra, bi eta hiru zentimetro arteko sekzioa duena.

[1] Ingelesez halaxe dute izena: french windows, leiho frantsesak.

[2] Modillón. Horman sartutako harrizko hagak.

[3] Fleje. Burdinazko xafla estua eta luzea.

[4] Kuadradilo. Burdinazko barra, bi eta hiru zentimetro arteko sekzioa duena.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
+[[Fitxategi: Ondare_txikia._Santa_Ana_1._Balkoia_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | thumb | right | 500px | Udaletxea (J.C. Astiazarán 2021)]]
 Etxeek, eraikinek, hutsuneak izaten dituzte hormetan, oinarrizko bi funtzioekin: barrukoa argitu, kanpoko argitasunari bide emanez, eta barruko gelak egurastu, barne kiratsak aire freskoaz ordezkatuz. Bi funtzio hauei hirugarren bat gehitu behar zaie, barrituk kanpokoa ikustea.
@@ 5. lerroa: / 7. lerroa: @@
 Eta orduan balkoiak sortu ziren, leiho handiek baino hobeto adierazten zutela etxejabeen maila soziala eta ondasuna.
-Soraluzeko balkoiak aztertzerakoan hiru punturi begiratuko diogu: atea, plataforma eta sareta (edo erreja).
+Soraluzeko balkoiak aztertzerakoan hiru punturi begiratuko diogu: atea, plataforma eta eskudelak (edo barandikak. Azken hauek burdinezkoak edo egurrezkoak izan daitezke.
 ==Ateak==
+Ateei dagozkienez, garai bateko balkoiek bi orriko ateak zituzten, beiradunak. Jabeen ondasunen arabera, ate hauek landuagoak izan zitekeen, baina orokorrean nahikoa sinple izaten ziren.
-Bi motakoak izan dairezke, arruntsk (bi orridunak, beirateaz) eta barrokoak.
+Inoiz, ate hauek bikoitzak ziren, hotzaz babesteko. Guar egunean kanpoko ateak desagertu badira ere, Udaletxeko balkoietan oraindik nabarmentzen da haiek utzitako tokia.
-Balkoi gehienek ate normalak dituzte, baina badira Soraluzen ate barrokoak dituzten bi eraikin: Intxaurdieta etxea eta Zupide jauregia.
+Ate arruntez gain, balkoi barrokoen ateak daude. Ate bikoitzaren goiko aldean bi lehiatila dute, gelak aireztatzeko ateak zabaldu barik (eguraldi eskasa egiten duenean, edo eguzki gehiegi, edo…).
-Ate barrokoek bi lehiatila dituzte ate gainean, gelak aireztatzeko ateak zabaldu barik (eguraldi eskasa egiten duenean, edo eguzki gehiegi, edo…). Intxaurdieta etxeko balkoien ateak egur landua dute, era Zupide jauregikoak, berriz, soilagoak dira, perfil laukia dute eta.
+Soraluzen pare bat adibide daukagu, Baltegieta kalean biak: 6 zenbakian ([[Intxaurdieta etxea (eu)|Intxaurdieta etxea]]) balkoien ateak egur landua dute, eta 7 zenbakian ([[Zupide jauregia (eu)|Zupide jauregia]]), berriz, soilagoak dira, perfil laukia dute eta.
+<gallery mode="packed-hover" heights="150">
+   Intxaurdieta_etxea._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2019).jpg               | Baltegieta 6 <br> (J.C. Astiazarán 2019)
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoiak_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Baltegieta 7 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoiak_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Baltegieta 7 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoia_03_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg   | Baltegieta 7 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoia_04_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg   | Baltegieta 7 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+</gallery>
 ==Plataformak==
-Bi balkoi mota daude, leiho lizeak, eta balkoi irtenak.
+Hasierako balkoiek ez zuten plataformarik, zoru arteko leiho luzeak ziren<ref>Ingelesez halaxe dute izena: ''french windows'', leiho frantsesak.</ref>. Gerora etorri ziren plataformak, etxeko biztanleei kanpora irtetzeko aukera ematen zietenak.
+Plataformarik gabeko adibide barrokoak dira, esateko, Kalebarren 2 (Abadetxea), Santa Ana 1 (Udaletxea), Baltegieta 6 (Intxaurdieta), Baltegieta 7 (Zupide jauregia), Baltegieta 22 (Mendikute jauregia)...
+<gallery mode="packed-hover" heights="200">
+   Ondare_txikia._Kalebarren_2._Balkoia_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Abadetxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_1._Balkoia_04_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Udaletxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Intxaurdieta_etxea._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2019).jpg             | Baltegieta 6 (Intxaurdieta) <br> (J.C. Astiazarán 2019)
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoia_03_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Baltegieta 7 (Zupide) <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Baltegieta_22._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg   | Baltegieta 22 (Mendikute) <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+</gallery>
+Plataformak egiteko modu asko izan dira. Zaharrena, harburuak<ref>''Modillón''. Horman sartutako harrizko hagak.</ref> erabiltzen duena, gero haien gainean plataforma zabaltzeko. Harrizkoak egiteko dirurik ez zenean, egurrezkoak erabiltzen ziren. Soraluzen ez dago harrizko plataformarik, baina bai egurrezko asko, XX mende arte erabili izan ziren eta.
+<gallery mode="packed-hover" heights="200">
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoiak_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Baltegieta 7 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+</gallery>
+Berpizkunde garaian hasita, forjazko kaiolak erabiltzen hasi ziren harrizko plataformen ordez. Merkeagoak izateaz gain, eraikitzeko askoz errazagoak ziren, horma barrutik etorri beharrean gainean josi daitezke eta. Forjazko kaiola hauen gainean harlauza zabalak jartzen ziren plataforma osatzeko. Azkenik, eta pisuari eusteko, balkoi azpian forjazko euskarriak jartzen zitzaien. Forjazko balkoi hauek, bai ala bai, forjazko eskudela izaten zituzten.
+Soraluzen mota hauetako geratzen diren balkoi bakarrak Udaletxekoak dira. Forja oso landua dute. Honetaz gain, Santa Ana kaleko 6. zenbakian balkoi baten plataforma geratzen da, harlauza eta euskarri gabekoa; bere motan herriko bakarra da, forja oso sinple erabiltzen du eta.
+<gallery mode="packed-hover" heights="150">
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_1._Balkoia_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Udaletxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_1._Balkoia_03_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Udaletxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_8._Balkoia_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2020).jpg | Santa Ana 8 <br> (J.C. Astiazarán 2020)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_8._Balkoia_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2020).jpg | Santa Ana 8 <br> (J.C. Astiazarán 2020)
+</gallery>
+Mota honetako beste balkoiei plataforma aldatu zitzaien aspaldi, porlanaz betetzen; gehienetan forjako euskarriak eta eskudela gorde izan dituzte. Etxaburueta 4, Santa Ana 9...
+==Burdinezko eskudelak==
+===Forjazkoa===
+Kalitate gorenekoak forjatuak dira. Soraluzen bilduma polita dago: Udaletxea (Santa Ana 1), Santa Ana 7, Irusagarreta (Santa Ana 20),  Abadetxea (Kalebarren 2), Intxaurdieta (Baltegieta 6), Pintorekoa (Etxaburueta 4)… Gehienak XVII eta XVIII mendekoak dira.
+<gallery mode="packed-hover" heights="150">
+   Ondare_txikia._Kalebarren_2._Balkoia_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Abadetxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_1._Balkoia_04_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Udaletxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Intxaurdieta_etxea._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2019).jpg             | Intxaurdieta etxea <br> (J.C. Astiazarán 2019)
+   Ondare_txikia._Baltegieta_6._Balkoia_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Intxaurdieta etxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Kalebarren_2._Balkoia_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Abadetxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_1._Balkoia_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Udaletxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_1._Balkoia_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Udaletxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Etxaburueta_4._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg   | Etxaburueta 4 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_9._Balkoia_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Santa Ana 9 (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_9._Balkoia_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Santa Ana 9 (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_20._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg    | Santa Ana 20 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+</gallery>
+===Fundidokoak===
+Forjako eskudelak kalitate onenetakoak ziren... baina garestiak! XIX eta XX mendetan eredu industrialak zabaldu ziren, eta  burnizko eskudel merkeagoak agertu ziren, horien artean urtutakoak.
+Fundidozko eskudelak, merkeagoak izateaz gain, forjakoek baino aukera gehiago eskaintzen zuten forma zein diseinu aldetik. Soraluzen hainbat tokitan gordetzen dira: Abadetxea (Kalebarren 2), Santa Ana 4, Errabal 7, Atxuri 13... Industrialak izanik, diseinu berbera behin eta berriz erabili izan zen.
+<gallery mode="packed-hover" heights="150">
+   Ondare_txikia._Kalebarren_2._Balkoiak_03_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Abadatxea <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_4._Balkoia_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg   | Santa Ana 4 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Errabal_7._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2020).jpg        | Errabal 7 <br> (J.C. Astiazarán 2020)
+   Ondare_txikia._Atxuri_13._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2020).jpg        | Atxuri 13 <br> (J.C. Astiazarán 2020)
+</gallery>
+===Tirazkoak===
+Beste teknologi merkeagoa burdin tirena<ref>''Fleje''. Burdinazko xafla estua eta luzea.</ref> zen. Badaude adibideak Soraluzen: Santa Ana 4, Errabal 4, Errebal 6, Gabolats 28, Gabolats 30...
+<gallery mode="packed-hover" heights="200">
+   Ondare_txikia._Santa_Ana_4._Balkoiak_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Santa Ana 4 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Gabolats_28._Balkoiak_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg    | Gabolats 28 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Gabolats_30._Balkoiak_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg    | Gabolats 30 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Errabal_4._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg       | Errebal 4 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Errabal_6._Balkoiak_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg      | Errebal 6 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+</gallery>
+===Karratutxozkoak===
+Baina teknologia zabalduena eta erabiliena karratutxoena<ref>''Kuadradilo''. Burdinazko barra, bi eta hiru zentimetro arteko sekzioa duena.</ref> zen. Soraluzen nunahi topa ditzakegu karratutxoez egindako balkoiak: Kalebarreneko ia osoak...
+==Egurrezko eskudelak==
+Burnizko eskudelak guztion eskura ez zeudenez, etxe askotan egureezko eskudelak jarri zituzten, askoz merkeagoak zirelako. Burnizkoen imitazioak dira, baina material eskasago batean. Hala ere, hemen ere mailak zeuden.
-Aurreneko plataformek halako burdin kaiola zuten azpian, eta halauzak gainean. Garai batean denak igualak ziren, baina denboraz gehienak porlanezkoak bilakatu dira. Jatorrizko bakan batzuk geratzen dira (Udaletxea eta Santa Ana 6).
+===Torneatutakoak===
+Egurrezko eskudelen artean torneatutakoak maila gorenekoak zuren, eskudel forjatuen kopia. Mota honetako asko eta esko daude Soraluzen.
-Eusteko, azpitik euskarriak zituzten. Asko geratzen dira, denak forjazkoak (Udaletxea, valerl, Etxaburueta 4…). Koadradilloko ziren Santa Ana 6koa, baina euskarriak aspaldi desagertu ziren.
+<gallery mode="packed-hover" heights="150">
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoiak_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Baltegieta 7 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoia_03_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Baltegieta 7 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Atxuri_11._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2020).jpg    | Atxuri 11 <br> (J.C. Astiazarán 2020)
+   Ondare_txikia._Errekalde_10._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2020).jpg | Errekalde 10 <br> (J.C. Astiazarán 2020)
+   Ondare_txikia._Errekalde_22._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Errekalde 22 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+</gallery>
+===Sekzio laukidunak===
+Apalagoak ziren sekzio lauko egurrak erabiltzen zutenak, esateko Zupide jauregikoak (Baltegieta 7).
-==Saretak==
+<gallery mode="packed-hover" heights="200">
+   Ondare_txikia._Baltegieta_7._Balkoia_04_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Baltegieta 7 <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+</gallery>
-Balkoien errejak burnizkoak edo egurrezkoak izan daitezke
+===Oholezkoak===
+Apalenak oholezko eskudelak ziren. Eskudel forjatuen antza emateko, oholak trokelatzen edo profilatzen ziren.
-Kalitate gorenekoak erreja forjatuak dira. Soraluzen bilduma polita dago: Udaletxea, Abadetxea, Intsaurdieta, botika etxea, valero etxea… Gehienak XVII eta XVIII mendekoak dira.
+Sistema merkeena izanik, garai batean oso zabalduta zeuden; baina maila ekonomikoa gora etortzearekin batera hainbat "hobekuntza" egin izan ziren etxeetan eta ia guztiak desagertu dira. Adibide polita geratu zaigu Goikokaleta kalean, Kalebarren 5 etxeko atzeko aldean.
-XIX eta XX mendetan eredu industrialagoak eta merkeagoak zabaldu ziren. Batzuk fundidozkoak (Abadetxea, Santa Ana 2), baina gehienak kuadradiloz egindakoak (Kalebarren osoa, Batzokia) eta flejez egindakoak (esan batzuk).
+Honetaz gain, Batzokia eraiki zutenean (Kalebarren 26) mota honetako balkoiak ipiñi zituzten (1932 urtean); baina kasu honetan arkitektoak halaxe erabakita, kutsu herrikoia emateko. Lehen solairuko terraza kendu zutenean bere eskudela ere desagertu zen, baina balkoiarena oraindik hor dago.
-Egurrezkoak forjatuen imitazioak dira. Hemen ere mailak daude. Torneatutakoak, kuadradilokkak eta oholezkoak (Mendata, Batzokia).
+<gallery mode="packed-hover" heights="200">
+   Ondare_txikia._Kalebarren_5._Balkoiak_01_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg | Kalebarren 5 (atzekaldea) <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Kalebarren_5._Balkoia_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Kalebarren 5 (atzekaldea) <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Kalebarren_5._Balkoia_03_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg  | Kalebarren 5 (atzekaldea) <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+   Ondare_txikia._Kalebarren_26._Balkoia_(Juan_Carlos_Astiazarán_2021).jpg    | Kalebarren 26 (Batzokia) <br> (J.C. Astiazarán 2021)
+</gallery>
 ==Erreferentziak==
-[[Kategoria: Etnografia]]
+[[Kategoria: Ondare txikia]]