«Igarate (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 17:42, 16 apirila 2023 data duena

Kokapena

Deba ibaia eta Sagar-erreka bat egiten duten puntuari esaten zaio.

Igerate aintzinako izena, seguruenik, bertako errotatik datorkio: Soraluzeko euskera zaharrean igera eta igerea berbak erabiltzen ziren errotak izendatzeko eta.

(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

Mapa kargatzen...

Igarate txanala Igarate parean

Historia^[1]

Inguru honetan, Igarate baserriaz gain, barrena, errota eta Sagar-erreka zeharkatzeko bi pontoi ziren.

Barrena hau Eitzako lurretan, beheko aldean, arkabuz eta moskete kainoien barrena zaarra deiturikoa izango zen, XVII mendeko agirietan agertzen dena. Honetaz gain baziren inguruan beste barrenak: barrena nagusia Olabarrenan eta beste bat Barrena baserrian.

XVIII mende bukaeran, Bergara-Altzola errepide berria zabaltzerakoan, zubia eraiki zuten Igarate pasatzeko, bi arkuduna^[2].

XIX mende bukaeran The Placencia de las Armas Company Limited enpresak "zuzendariaren etxea" izenekoa eraiki zuen bertan, zubiaren ondoan hain zuen, Sagar-errekaren gainean. Bertan bizi izan zen, besteak beste, Francisco Meléendez y Polo jauna, Paco Vargas, Colón vizcaino liburuaren egilea.

Etxearen atzekaldean, bidetik Sagar-errekara jaisteko eskilaretan, metal-ura zuen iturgorria egon zen. Bertako urak sendagarriak omen ziren.

Orbea zentralaren presa Igarate baino pixkat beherago zegoen, eta Igarate aldean ur azal ederra zegoen. Arrantzarako oso aproposa izaten zen, ibaiertzetatik edota txanela hartuta.

Presa baino metro batzuk beherago, 1950ko hamarkadan, herriko zabortegia jarri zuten. Zabor-kamioiak bertara gerturatzen ziren, atzera ibaiaruntz egin, kutxa jaso eta zaborra ibaira botatzen zuten. Egoera honek 1973 urtera arte iraun zuen, Sagarragako zabortegia zabaldu zuten arte.

Igarate gaur egun, Mendiola industrialdetik (Google 2013)

XX mende bukaerako aldaketak

1970 urtetik aurrera ingurua goitik behera aldatu zen.

1970 urtean Orbeako zentrala saldu zuten, Enbalajes Ansola ezartzeko. Urte batzuk geroago presa bota zuten, eta zabortegiaren azken aztarnak desagertarazi.

1975 urtean, Deba ibaiaren bestekaldean Mendiola industrialdea eraiki zuten.

1970 hamarkadaren bukaeran "zuzendariaren etxea" ere bota zuten. Arrazoia, haren parean istripu bat baino gehiago jazo izana, errepidea bertan estutzen zenelako.

Baina Igarate zeharo desitxuratu zuena saihesbidea izan zen (1985), erdi-erditik pasarazi zutelako, eta bertan egin zutelako iparraldeko lotunea. Metal-ura zuen iturria orduan desagertu zen. Eta pare bat urte geroago (1987), ufal batean, Sagar-errekako urek dena lehertu zuten: bide berria egin behar izan zioten errepide azpitik.

Azkenik, 2009 urtean erlaitza eraiki zuten Sagar-errekako aspaldiko zubiaren gainean, autobusak eta kamioiak erosoago buelta emateko.

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Antepara eta errota
Zuzendariaren etxea
Igarateko erlaitza
Bus geltoki berria
(Google 2015)

Erreferentziak

↑ Soraluze. Monografía histórica. (251 orrialdea)
↑ Mendiola industrialdetik oraindik ikusgai dira, erlaitzaren azpian.

[1] Soraluze. Monografía histórica. (251 orrialdea)

[2] Mendiola industrialdetik oraindik ikusgai dira, erlaitzaren azpian.

[1]

[2]

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 ==Kokapena==
-Deba ibaia eta Sagar-erreka bat egiten duten puntuari esaten zaio.
+[[Deba ibaia (eu)|Deba ibaia]] eta [[Sagar-erreka (eu)|Sagar-erreka]] bat egiten duten puntuari esaten zaio.
-Izen berak adieraz lezake igarobidea zela, Maltzagarako bidean, alegia.
+Igerate aintzinako izena, seguruenik, bertako errotatik datorkio: Soraluzeko euskera zaharrean ''igera'' eta ''igerea'' berbak erabiltzen ziren errotak izendatzeko eta.
 [https://www.google.es/maps/@43.178017,-2.420343,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
@@ 8. lerroa: / 8. lerroa: @@
+[[Fitxategi: Igarate_baserria._Igarate_txanala.jpg | thumb | right | 300px | Igarate txanala Igarate parean]]
 ==Historia<ref>[[Soraluze. Monografía histórica (eu) | Soraluze. Monografía histórica]]. ''(251 orrialdea)''</ref>==
 Inguru honetan, [[Igarate baserria (eu)|Igarate]] baserriaz gain, barrena, errota eta Sagar-erreka zeharkatzeko bi pontoi ziren.
@@ 13. lerroa: / 14. lerroa: @@
 Barrena hau [[Eitza baserria (eu)|Eitza]]ko lurretan, beheko aldean, arkabuz eta moskete kainoien ''barrena zaarra'' deiturikoa izango zen, XVII mendeko agirietan agertzen dena. Honetaz gain baziren inguruan beste barrenak: barrena nagusia [[Olabarrena (eu)|Olabarrenan]] eta beste bat [[Barrena baserria (eu)|Barrena]] baserrian.
-XVIII mende bukaeran, Bergara-Altzola errepide berria zabaltzerakoan, zubia eraiki zuten Igarate pasatzeko, bi arkuduna. Oraindik ikus daitezke Deba ibaiaren aldetik.
+XVIII mende bukaeran, [[Komunikabideak. XVIII mendeko errepide berria (eu)|Bergara-Altzola errepide berria]] zabaltzerakoan, zubia eraiki zuten Igarate pasatzeko, bi arkuduna<ref>Mendiola industrialdetik oraindik ikusgai dira, erlaitzaren azpian.</ref>.
-XIX mende bukaeran [[The Placencia de las Armas Company Limited (eu)|The Placencia de las Armas Company Limited]] enpresak "zuzendariaren etxea" izenekoa eraiki zuen bertan, zubiaren ondoan hain zuen, Sagar-errekaren gainean. Bertan bizi izan zen, besteak beste, Francisco Menendez Polo jauna, ''Paco Vargas'', Colon vizcaino liburuaren egilea.
+XIX mende bukaeran [[The Placencia de las Armas Company Limited (eu)|The Placencia de las Armas Company Limited]] enpresak "zuzendariaren etxea" izenekoa eraiki zuen bertan, zubiaren ondoan hain zuen, Sagar-errekaren gainean. Bertan bizi izan zen, besteak beste, [[Francisco Meléndez y Polo (eu)|Francisco Meléendez y Polo]] jauna, ''Paco Vargas'', [[Colón vizcaino (eu)|Colón vizcaino]] liburuaren egilea.
-Etxearen atzekaldean, Sagar-errekaren ondoan, metal ura zuen iturria zegoen; osasunentzako oso ona omen zen.
+Etxearen atzekaldean, bidetik Sagar-errekara jaisteko eskilaretan, metal-ura zuen iturgorria egon zen. Bertako urak sendagarriak omen ziren.
 [[Orbea zentrala (eu)|Orbea zentralaren]] presa Igarate baino pixkat beherago zegoen, eta Igarate aldean ur azal ederra zegoen. Arrantzarako oso aproposa izaten zen, ibaiertzetatik edota txanela hartuta.
@@ 24. lerroa: / 25. lerroa: @@
+[[Fitxategi: Igarate._Mendiola_industrialdetik_(Google_2013).jpg | thumb | center | 800px | Igarate gaur egun, Mendiola industrialdetik (Google 2013)]]
 ==XX mende bukaerako aldaketak==
 urtetik aurrera ingurua goitik behera aldatu zen.
@@ 33. lerroa: / 35. lerroa: @@
 hamarkadaren bukaeran "zuzendariaren etxea" ere bota zuten. Arrazoia, haren parean istripu bat baino gehiago jazo izana, errepidea bertan estutzen zenelako.
-Baina Igarate zeharo desitxuratu zuena saihesbidea izan zen (1985), erdi-erditik pasarazi zutelako, eta bertan egin zutelako iparraldeko lotunea. Iturria orduan desagertu zen. Eta pare bat urte geroago (1987), ufal batean, Sagar-errekako urek dena lehertu zuten: bide berria egin behar izan zioten errepide azpitik.
+Baina Igarate zeharo desitxuratu zuena [[Komunikabideak. Saihesbidea (eu)|saihesbidea]] izan zen (1985), erdi-erditik pasarazi zutelako, eta bertan egin zutelako iparraldeko lotunea. Metal-ura zuen iturria orduan desagertu zen. Eta pare bat urte geroago (1987), ufal batean, Sagar-errekako urek dena lehertu zuten: bide berria egin behar izan zioten errepide azpitik.
 Azkenik, 2009 urtean erlaitza eraiki zuten Sagar-errekako aspaldiko zubiaren gainean, autobusak eta kamioiak erosoago buelta emateko.
@@ 41. lerroa: / 43. lerroa: @@
 ''(handitzeko, sakatu gainean)''
 <gallery>
+   Igarate_baserria._Antepara_eta_errota.jpg               | Antepara eta errota
     Sagar-erreka_Eibar._Zuzendariaren_etxea_Igaraten.jpg    | Zuzendariaren etxea
-    Sahiesbidea._Igarateko_erlaitza.jpg                     | Igarateko gaur egun
+    Sahiesbidea._Igarateko_erlaitza.jpg                     | Igarateko erlaitza
     Igarate_baserria._Izandako_tokia_(Google_maps_2015).jpg | Bus geltoki berria <br> (Google 2015)
 </gallery>