Papeles de derecho (eu)

Papeles de derecho
Egilea
Hizkuntza	Gaztelaniaz
Urtea	1594
Argitaletxea	Herederos de Bernardino de Santodomingo
Hiria	Valladolid

Izenburu osoa

Información en derecho del concejo, cavalleros y vezinos de la villa de Eybar

Eibarko hiribilduko kontzeju, zaldun eta biztanleen zuzenbide informazioa

Liburua zertan den

Liburua Soraluzeko Iruretarren leinuaren jatorria frogatzeko egin zen.

1.339an izandako auzi batendako, Iruretarrak familiari buruzko dokumentu eta testigantza asko jaso zituzten. Eta 1.594ean liburua atera zuten pilatutako informazio guztiarekin.

Ale bat Donostian gordetzen da, Doctor Camino liburutegian, Serapio de Mugica funtsan.

Soraluzeri buruzkoak

(Don Celinos zaharra gorte nafarretik etorri zen) Irureko ingurura ganadu eta artzanor askorekin, eta bertan bizitokiak antolatu zituen berandako, bere jendearentzat eta ganauarentzat. Garai hartan Gipuzkoa Nafarroako Erresumarena zela, eta egun batean orduko Nafarroako Erregea konpainia askorekin Gipuzkoako herriari buruz jakiteko etorri zen, eta aipatutako don Celinos bizi zen Irureko lurra ezagutzeko, eta mendian ibiltzeko, eta Irureko don Celinos bizi zen oinetxean lausengatu izatera, eta aipatutako don Celinos Erregearen etorreraz enteratu zela, beren ondasunak aztertu behar zizkiola, eta bazkaltzera gonbidatu behar zituela, Errege bera eta bere konpainia guztiak…

...don Celinos zaharra hil zela eta oinordekotzat don Celinos de Unzueta seme zaharrena laga zuela, Unzuetakoak menpe dituenak. Eta aipatutako Sancho zaldunak semeak eta alaba bat izan zituela, eta azken hau Bitorixako hiribildura ezkondu zuela, eta ezkontzagatik ondasun asko eman ziola, besteak beste 100 behi zahar, eta alaba honengatik Iñigo Martínez datorrela, Arechuako zaharra, Bitorixako hiribilduaren auzokoa izan zela.

Aipatutako Irureko Sancho don Celinos de Unzuetaren semea zela, eta aipatutako Lopek eta Martin Sanchez-ek zin egin zutela bere arbasoei entzun zietela aipatutako don Celinos Nafarroako Erregeetatik zuzen zuzen zetorrela, eta lehengusua zela.

(14. orria)

Don Celinos zaharra zenez, eta Irure hotza eta altua, ez zegoen ondo bertan. Beraz, aipatutako Don Sancho bertan lagata seme zaharrena hartu zuen, eta mendi hartatik jeitsiz ibaiaren beste aldera pasa zen, Arrate deritzon mendi azpira. Eta bertan Unzueta zeritzon etxean geratu zen denboraldi batean.

Juan San Martinek komentatzen duenez, don Celinos hau Unzueta etxeko alabarekin ezkondu zen Ziortzako elizan 1.193 urtean, ostean dorretxea berreraiki zuen eta Unzuetako jauna bilakatu zen.

(14. orria)

...don Celinos de Unzueta esaten zioten, Azitaingo etxean bizi zela, eta betidanik entzun zuela Irureko don Sancho eta don Celinos bere anaia Unzuetako don Celinos zaldunaren semeak zirela, eta azken honek esaten zuenez Nafarroako Erregearen lehengusua zela, eta leinua Nafarroako Erregeetatik zuzen zuzenean zetorrela...

...herrixka hura bere loba bati ematea erabaki zuen, eta loba hau jendea eta azienda hartuta ibai ondora etorri zen, Azitain esaten zaion lekutik gertu, egun batzuk emateko, Nafarroako Errege zaharrak ehizara zetorrenerako egin zuen dorretxe zaharrean.