«Lan eremua»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 22:48, 6 azaroa 2024 data duena

1934-1945. Soraluzetarrak (eu)

José María Astiazaran Ugalde

Soraluze (1895-1975). Izquierda Republicanakoa, 1934ko Urriko Iraultzan parte hartu omen zuen. Gerra garaian herritik alde egin izan behar zuen eta, azkenean, Asturiasen atxilotu zuten.

Batallón de Trabajadores batean egon zen bizpairu bat urteetan, eta bitartean Soraluzeko Academia de Dibujo Lineal-etik kendu zuten.

Herrira itzuli zenean Erantzukizun Politikoen legea aplikatu zioten, 1.000 pezetako isuna jarriz. Aurre egiterik ez zuenez, diru sarrerak bahitu zizkioten 1949 arte.

BOE (1937/03/28). Maisu postutik bota zutenekoa.
BOE (1941/12/12). Espedientea zabaltzea.
Epaiak (1940-1942). Epaiketa
BOE (1949/908/08). Bahiketatik atera zuten.

Azken elkarrizketa

This text will be red


Maltzaga-Zumarraga gaur egun. Soraluzeko tartea lehen hiru minutuetan (Enrique Diez 2020)

Mapa kargatzen...

Ez dago argazkirik

Karabina (Berdan sistema)
aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa	Egilea	Euskalduna
	Noizkoa	(ezezaguna)
	Oharrak	Itxitura Berdan motakoa da

Karabina (Berdan sistema)
	Egilea	Euskalduna
	Noizkoa	(ezezaguna)
	Kokapena	Eibarko Armagintza Museoa
	Oharrak	Itxitura Berdan motakoa da

Lefaucheux errebolberra
	Egilea	La Euscalduna
	Noizkoa	1870
	Kokapena	Bilduma pribatua
	Oharrak

aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa aaaa


Enrique Diaz (2020). Lehen 3 minutuak Soraluzekoak

Mendiak

pololo

sakatu hemen

Mapa kargatzen...

sakatu hemen

Taulak eta aldaketak

Item	Quantity	Price
Bread	0.3 kg	$0.65
Butter	0.125 kg	$1.25
Total		$1.90

Mendeak	Arma luzeak	Arma motzak
XVI-XVII	Arkabuz eta mosketeak	Aurrekarga pistolak
XVII-XIX	Arkabuz eta mosketeak	Txispa-fusilak
XIX	Pistoi-fusilak

Mendeak	Arma luzeak	Arma motzak	Arma motzak
Abalías	1767	Antonio Clemente de Abalías	Durangokoa
Aginaga Aguinaga	1651	Francisco de Aguinaga
Agirre Aguirre	1558	Juan de Aguirre
Agirre Aguirre	1637	Domingo Ruiz de Aguirre
Agirre Aguirre	1651	Domingo de Aguirre Gorostegui

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
-{{__DISAMBIG__}}
-[[Irukurutzeta mendia (eu)|Irukurutzeta]] mendia
+-1945. Soraluzetarrak (eu)
-[[Irukurutzeta trikuharria (eu)|Irukurutzeta]] tumulua
-[[Irukurutzeta errebuelta (eu)|Irukurutzeta]] errebuelta
-==Otsaila==
+==José María Astiazaran Ugalde==
-{| class="wikitable" style="text-align:left"
+Soraluze (1895-1975).
-! width="150 px" style="background:Red" | Argazkia
+''Izquierda Republicana''koa, 1934ko Urriko Iraultzan parte hartu omen zuen. Gerra garaian herritik alde egin izan behar zuen eta, azkenean, Asturiasen atxilotu zuten.
-! width=" 50 px" style="background:Red" | Eguna
-! width="500 px" style="background:Red" | Zer gertatu zen
+Batallón de Trabajadores batean egon zen bizpairu bat urteetan, eta bitartean Soraluzeko [[Academia de Dibujo Lineal (eu)|Academia de Dibujo Lineal]]-etik kendu zuten.
+Herrira itzuli zenean [[Erantzukizun Politikoen Legea (eu)|Erantzukizun Politikoen legea]] aplikatu zioten, 1.000 pezetako isuna jarriz. Aurre egiterik ez zuenez, diru sarrerak bahitu zizkioten 1949 arte.
+* [[Media: aaa.pdf | BOE (1937/03/28)]]. Maisu postutik bota zutenekoa.
+* [[Media: Erantzukizun_Politikoen_Legea._Espedienteak_zabaltzea_(BOE_19411212).pdf | BOE (1941/12/12)]]. Espedientea zabaltzea.
+* [[Media: Erantzukizun_Politikoen_Legea._Epaiak_(1940-1942).pdf | Epaiak (1940-1942)]]. Epaiketa
+* [https://www.boe.es/datos/pdfs/BOE//1949/220/C01711-01712.pdf BOE (1949/908/08)]. Bahiketatik atera zuten.
+[https://cloud.tokimedia.eus/public/bideo/122856/embed Azken elkarrizketa]
+ <span style="color:#FF0000"> This text will be red </span>
+[[Image:Eskopeta_08_(La_Euscalduna_1866).jpg|150px |link=http://www.example.org |alt=Alt text|Title text]]
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left"
+|-
+| <youtube> Mw6JJ_58QJk </youtube>
+|-
+| Maltzaga-Zumarraga gaur egun. Soraluzeko tartea lehen hiru minutuetan (Enrique Diez 2020)
+|}
+{{#display_map:
+.166059, -2.421217 ~Arteita~Artegieta~Green_marker.png;
+.160876, -2.420984 ~[[Krabeliñatx (eu) | Krabeliñatx]]~Krabelin/ Krabelinaitz/ Galarragamendi/ Untzetako tontorra
+   |lines= 43.213790,-2.438934: 43.192990,-2.415741: 43.176222,-2.418880: 43.165577,-2.425318: 43.159568,-2.426540:
+.128559,-2.439588~ ~ ~blue~ ~5;
+.206990,-2.445238: 43.193510,-2.436114: 43.184952,-2.435824: 43.159295,-2.442742: 43.131612,-2.452781
+           ~ ~ ~red~ ~5
+   |polygons= 43.166059,-2.421217: 43.166953,-2.423448: 43.165577,-2.425318: 43.164940,-2.423395~ ~ ~blue~ ~ ~blue~0.0
+   |centre =  43.160955,-2.421312
+   |zoom = 13 | height = 600 | type = earth
+}}
+[[Fitxategi: Argazkirik_ez.jpg | 300px | thumb | mode="packed-hover" | Ez dago argazkirik]]
+::{| class="wikitable col1cen col2lef col3lef"
+|-
+! width= "800 px" colspan="3" style="background:Khaki" | <big> Karabina (Berdan sistema) </big>
 |-
-   |  | style="text-align:center" | <big>'''2'''</big>
+| width= "300 px" rowspan="3" | <gallery mode="slideshow">
-   | [[Kandelaria eguna (eu) | Kandelaria eguna]] <br> Egun honetan bedeinkatutako kandelak ondo gordetzen ziren, urtean zehar erabiltzeko: etxean estuasunik bazen, edo ekaitz bortitzak baziren, kandela bedeinkatu haiek pizten zituzten. Modu honetan etxekoak, pertsonak zein animaliak, babestuta geratzen ziren.
+   Eskopeta_02_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_03_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_04_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_05_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_06_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_07_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_08_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_09_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_10_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_11_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+</gallery>
+| width=  "80 px" | ''Egilea'' || width= "420 px" | [[S.A. Euscalduna (eu)|Euskalduna]]
 |-
-   | [[Fitxategi: Santa_Maria_la_Real_parrokia._San_Blas._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg | 100px]] || 3
+| ''Noizkoa'' || (ezezaguna)
-   | [[San Blas eguna (eu) | San Blas eguna]] <br> Oso jai soraluzetarra… nahiz eta, batzuren iritziz, Eibartik etorri! <br>
-Sasoi batean, sanblasopilak aurreko egunetan egiten ziren, familiako bakoitzeko bana. Eskolan jai izaten zen goizean, mezetara joateko, ia familiko guztiak, zapi handi batean bilduta sanblasopilak, frutak, gozokiak... eramaten zirela.  Mezatan ez zen girorik umeen artean: fardelak hauskorrak ziren oso eta, elkarren artean bultza eta kolpeka ari ziren besteon fardelak (eta sanblasopilak) apurtzeko asmoz. Meza ostean, bedeinkatzeko momentuan, fardelak ahal den altuen igo behar ziren... oso momentu aproposa elkarren kontra berriro aritzeko. Mezetatik urtetzerakoan, 1960 hamarkadatik aurrera, ohitura hasi zen umeei erretratuak ateratzekoa.
 |-
-   | [[Fitxategi: Herriko_jaiak._Santa_Ageda._Baserrietako_taldea_(Plaentxia.eus_2019).jpg | 100px]] || 4
+| ''Oharrak'' || Itxitura Berdan motakoa da
-   | [[Santa Ageda bezpera (eu) | Santa Ageda bezpera]]. <br> Euskal Herriko herri askoren moduan, sasoi batean mutil gazteak ibiltzen ziren Santa Agata eskean, baserrietan eta kalean. Etaratakoarekin, afarimerienda egiten zuten. <br> XX mendeko azken hamarkadez geroztik emakumeek eta adin talde guztietakoek ere parte hartzen dute.
 |}
-	2	5	Archivos municipales (1481-1520) (eu)	Herriko errolda egin zen,  udal eta probintziako gastuak banatzeko norberaren ondasunen arabera.
+{{Arma Museoaren erakusmahaia 2 (eu)
-	2	5	Florencio Aspe (eu)	"Florentzio Aspe abade soraluzetarra (1871-1957) Beasaingo erretore-kargua hartu zuen, egun bertan plazako eskola berriak eta Udaletxe berria inauguratu zituelarik. Mateo Muxika Urrestarazu Doktoreak, Gasteizko apezpiku izendatu berriak, bedeinkatu zituen.
+  | izena    = Karabina (Berdan sistema)
-  Historiazale porrokatua eta marrazkilari  trebea, 1912 urtean ""Zarauz'ko erriya"" liburua argitaratu zuen, euskaraz. "
+  | irudia_1 = Karabina_Berdan_sistema._Euscalduna_B_(Armagintza_Museoa).jpg
-	2	7	Arzabaleta baserria (eu)	"Aurreko irailarean 29an baserria erre egin zen ia osorik, baina denbora izan zuten ganaua ateratzeko, eta altzari eta lanabes gehienak ere.
+ | irudia_2 = Karabina_Berdan_sistema._Euscalduna_B_(Armagintza_Museoa).jpg
-Familia baserrian jarraitu zen bizi izaten, zutik zegoen zatian. Baina 1907ko otsailaren 7an, gaueko hamar t'erdiak aldera, zaratak eta dardarak sentitu zuten. Nahiz eta familia guztia baserritik atera, Juan Jose Aldazabal eta Daniel (1884-1907) bere semea atzera sartu ziren baliozko gauzak hartzeko; bapatean etxeak barruan harrapatu egin zituen biak: aita larri zaurituta, eta semea hilda."
+ | egilea   = [[S.A. Euscalduna (eu)|Euskalduna]]
-	2	8	Gerraurreko elkarteak (eu)	"Mutualidad Catequística elkarteak bere Arautegia aurkeztu zuen.
+ | noizkoa  = ''(ezezaguna)''
-Sorospen helburua zuen, eta Kalebarrenean zuen egoitza."
+ | kokapena = Eibarko Armagintza Museoa
-	2	9 eta 13	Erantzukizun Politikoen Legea (eu)	"Erantzukizun Politikoen Legea (gaztelaniaz ""Ley de Responsabilidades Políticas"") 1939ko otsailaren 9an onartu eta 1939ko otsailaren 13an BOEan argitaratu zuten, bi helburukin: Errepublika aldekoek zigortu eta dirua jaso.
+  | oharrak  = Itxitura Berdan motakoa da
-Soraluze, gutxienez 50 laguni zabaldu zioten espedientea, horietatik hiru andrak zirela: erakunde bateko kidea izatea (EAJ, A. Sozialista, UGT, ELA-STV, Emakumeak), ideologia (ezkertiarra, abertzalea), 1936 urtean herriko zinegotzia izatea, gudari edo milizianoa izatea, gerra garaian armagintzan aritu izana (herrian edo kanpoan), nazionalak sartu zireneko herritik alde egin izana (Bizkaira, Asturiasera edo erbestera), 1934 iraultzan ibilitakoa...
+}}
-Epaiketak Iruñan izan ziren, eta 35 lagunenak gordetzen dira: 5 lagun kargu guztietatik libre geratu ziren, eta gainontzekoei, guztira, 28.525 pezetako isunak jarri zieten, 59 urteko gaitasungabetzeak eta 10 urtetako erbestealdi bat."
-	2	11	Julian Arana (eu)	"Julián Arana peloraria, ""el tigre placentino"", Veracruzera heldu zen.  Hurrengo bi urteak Mexikoko frontoietan eman zituen.
-urte bukaeran, hamabi-hamahiru urtekin, Madrila eruan zuten, eta handik ibilbide luzea egin zuen: Cienfuegos-eko (Cuba) Jai Alai , La Habanako Habana-Madrid, Miamiko (Florida) Hai-Aleah, Orleans Berriko (Luisiana) Jai Alaia eta Chicagoko (Illinois) Rainbow. Azken frontoi honetan denboraldi batzuk egin zituen.
-Chicagotik Euskal Herrira itzuli zen, eta urtebete egin zuen Urumea (Donostia) eta Euskalduna (Bilbao) frontoietako kantxetan.
-Baina segituan Ameriketara itzuli zen. 1929tik 1933 arte La Habanako Jai Alai frontoian egin zuen lan (Ohiuen jauregia). Eta 1934ko otsailak 11an Veracruz-era (Mexiko) heldu zen."
-	2	12	Policarpo Larrañaga (eu)	"Policarpo Larrañaga abadeak (Don Poli) Euzko Nekazarien Bazkuna zortu zuen Donostian, baserritarre sindikatua.
-Aurreko urtean, 1932eko irailak 11an, Eusko Tostarteko Bazkuna sortu zuen Ondarruan, arrantzale sindukatua. Biak ala biak abertzaleak eta ELA-SOVeri lotuak. "
-	2	12	Herrigune historikoa (eu)	Eusko Jaurlaritzaren Kultura sailburuak Soraluzeko herrigune historikoa Euskal Kultur Ondarearen Inbentario Orokorrean sartu zuen, monumentu multzoaren kategoriako kultur ondasun gisa.
-	2	13	Sologoen zentrala (eu)	"Antonio Zabala jaunak bere izenean zituen hiru emakida (Sagar-erreka zentrala, Deba ibaia eta Urruztitik zetorren ura, azken biak Sologoen zentralak aprobetzatzen zituenak ) Elektra Irurak-Bat enpresari pasa zion. Enpresa hau Antonio Zabala y Cía enpresarena zen, eta jabea beti Antonio Zabala.
-. urteko uztailak 18an Elektra Irurak-Bat enpresak izena aldatu zuen, Zabala, Unzurrunzaga y Cía bihurtuz, Antonio Zabalaren familia politikoari lekua egiteko. "
-	2	13	Zuloagaren gaztaroko irudiak (eu)	"Juan San Martin-ek, Hoja del lunes de San Sebastián egunkarian argitaratutako artikulu baten bitartez (""Zuloagaren gaztaroko irudiak""), Ignacio Zuloagaren ""Puerto vasco"" grabatua Soraluzen kokatu zuen, Intxaurdieta etxean hain zuzen.
-Grabatu honen jatorria hainbat buruhauste ekarri zien orduko adituei. Miguel Olaizola konturatu omen zen, eta Ramiro Larrañagaren bidez Juan San Martin enteratu zen."
-	2	14 eta 17	Gerraurreko elkarteak (eu)	"La Infancia Previsora elkarteak bere Arautegia aurkeztu zuen, eta hiru egun geroago, otsailak 17an, onartu zizkioten.
-Sorospen helburua zuen, eta Mutilen eskolan zuen egoitza"
-	2	17	Ormaetxea jauregia (eu)	"Errekaldeko Errukia serorategian zeuden 6 serora Ormaetxea jauregira pasa ziren: Maria Lopez de Yturbe (priorea), Brigida de Igeribar (azpipriorea), Berta Marina de Irure, Magdalena Perez de Mendiola, Ursula de Bagozkoitia, Clara de Churruca eta Francisca de Aritzaga, soraluzetarrak denak.
-Ormaetxea jauregia eta ondoko ortua Juan Ibañez de Irurek urte batzuk lehenago utzi zizkien, bertan klausura-monastegia sortzeko: priorea, priore-azpikoa eta beste hamaika moja. Aldatzeko baimenaren zain urte askotan pasa ziren, 1.584ko urtarrilak 30an Juan Ochoa de Salazar jaunak, Kalagorri-La Kaltzadako apezpikuak, lizentzia eman zuen arte."
-	2	18	Indalecio Ojangurenen argazkiak (eu)	"Indalecio Ojanguren Arrillaga hil zen (Eibar, 1887ko azaroaren 15a - 1972ko otsailaren 18a). Euskal Herriko argazkilari eta mendizale ezaguna izan zen. Gaztelaniaz ""el Fotógrafo Águila"" goitizena erabili zuen, eta Eibarren ""Kajoitxu"" ezizenez zen ezaguna, XX. mende hasieran argazkilariek erabiltzen zituzten kutxa itxurako argazki-kamerengatik.
-Euskal Herri osoa korritu zuen argazkiak hartzen, tartean Soraluze: ia 100 argazki gordetzen dira."
-	2	25	Udalbatzaren erabakiak. Guardia Zibila (eu)	"Koarteleko buruak telefonoa jartzeko eta fakturen kargu egiteko eskatu zion Udalari, Guardia Zibilaren Zuzendari Orokorrak eskatzen zuen moduan.
-Urteko 200 edo 300 pezetako gastua izango zelakoan, eta aurrekontua oso estua zenez, Udalak ezetz erantzun zuen."
-	2	28		The Placencia de las Armas Company Limited elkarteak 187.500 pezetatan erosi zuen La Euscalduna lantegia (fabrika zaharra). Elkarte hori Londresen sortu zuten hilabete batzuk aurretik, 1887ko azaroak 23an hain zuzen.
-	2	28	Komunikabideak. Trenbidea (eu)	"Maltzaga-Zumarraga tren adarra itxi zuten, eta Soraluzeko geltokia zerbitzuri gabe geratu zen. Aurretik, 1967ko abenduaren 31tik, Gasteizerako trena ere (The Anglo Vasco-Navarro Railroad Company) kendu zuten.
-urtea arte istalazioak mantendu ziren, katenaria erabiltzen ari zirela indarra bergaratik Maltzagaraino eramateko.  Maltzagako azpiestazio elektriko berria zabaldu zutenean Soraluzeko trenbidearen istalazio guztiak desegin zituzten. "
-	2	29	Justo Iriondo (eu)	"1944ko otsailaren 29an Justo Iriondok, ‘Sanson’ek, erretiroa hartu zuen.
-Ziortzan (Bizkaia) jaio zen, eta Elgoibarreko Sansongua baserrian hazitakoa.  Zurgina ofizioz, 1889ko urriaren 1ean Soraluzeko Euscalduna fusil fabrikan sartu zen, gerora The Placencia de las Armas Company Limited eta SAPA izan zena.
-Indar handikoa eta abilezia bereziko gizona omen zen, batez ere bolumen eta pisu handiko (kanoi eta makinak) ondasunak manipulatu eta garraiatzeko. Izaera gogorrekoa, pioien maixuari dagokion indarrez agintzen zion sei peoiko talde bati. Herriaren etorriak laster jarri zien izena: Sanson eta sei filistiarrak."
+{{Arma Museoaren erakusmahaia (eu)
+ | izena    = Lefaucheux errebolberra
+ | irudia   = Errebolberra._Lefaucheux_(Euscalduna_1870).jpg
+ | egilea   = [[S.A. Euscalduna (eu) | La Euscalduna]]
+ | noizkoa  = 1870
+ | kokapena = Bilduma pribatua
+ | oharrak  =
+}}
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left" width= "900 px"
+|-
+| <gallery mode="packed-hover" heights="125px">
+   Eskopeta_02_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_03_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_04_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_05_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_06_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_07_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_08_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_09_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_10_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+   Eskopeta_11_(La_Euscalduna_1866).jpg | aaaa
+</gallery>
+|}
-| Aginaga <br> ''  Aguinaga'' || 1651 || Francisco de Aguinaga ||
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left"
 |-
-| Agirre <br> ''  Aguirre'' || 1558 || Juan de Aguirre ||
+| <youtube right width="800"> Mw6JJ_58QJk </youtube>
 |-
-| Agirre <br> ''  Aguirre'' || 1637 || Domingo Ruiz de Aguirre ||
+| Enrique Diaz (2020). Lehen 3 minutuak Soraluzekoak
-|-
-| Agirre <br> ''  Aguirre'' || 1651 || Domingo de Aguirre Gorostegui ||
 |}
 ==Mendiak==
@@ 120. lerroa: / 169. lerroa: @@
 |}
-{| class="wikitable" style="text-align:left"
+{| class="wikitable" style="margin:auto; text-align:left"
 ! width="150 px" style="background:Red" | Mendeak
 ! width= "80 px" style="background:Red" | Arma luzeak
@@ 136. lerroa: / 185. lerroa: @@
 | Agirre <br> ''  Aguirre'' || 1651 || Domingo de Aguirre Gorostegui ||
 |}
-==Grafikoak==
-{{Gráfica de evolución|tipo=demográfica|color_12=blue|
-|123|1910|225|1920|234|1930|345|1940|421|1950|542|1960|521|1970|622|1981|632|1991|645|2001|687|2009|676|
-notas={{leyenda|#88c2cc|[[Población de derecho]] (1900-1991) o [[población de derecho|población residente]] (2001) según los [[censo de población|censos de población]] del [[Instituto Nacional de Estadística (España)|INE]].}}
-{{leyenda|#0000FF|<small>Población según el [[padrón municipal]] de 2009 del [[Instituto Nacional de Estadística (España)|INE]].</small>}}}}