«Guía general de Guipúzcoa (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

00:12, 10 abendua 2023(e)ko berrikuspena

Guía general de Guipúzcoa

Egilea	Lamberto Lancis y Buch
Hizkuntza	Gaztelera
Urtea	1895
Argitaletxea	Hijos de I. R. Baroja
Hiria	Donostia

Izenburu osoa

Guía general de Guipúzcoa historico-geografico-descriptiva, comercial é industrial: ilustrada con dibujos y vistas del país

Gipuzkoako historia-, geografia-, merkataritza- eta industria-gida orokorra: herrialdeko marrazki eta ikuspegiekin ilustratua

Liburua zertan den

Liburuak bi zati ditu. Lehen zatiak probintziaren hainbat atal lantzen ditu: geografia, hizkuntza eta arteak, ekonomia, bainetxeak, herri arteko distantziak, burnibideak, neurriak... Ostean gaztelania-euskara hiztegia ere badakar.

Bigarren zatian, herriz herri, udalerri guztien azalpen zehatzak biltzen ditu.

Soraluzeri buruzkoak

(9 orrialdea)

Gipuzkoako ibai nagusiak sei dira, denak Kantaurian itxasoratzen direla: Bidasoa... Deba, Gatzagan jaio eta herri honen zein Eskoriatza, Aretxabaleta, Arrasate, Soraluze eta Elgoibar albotik pasa ondoren, izen bereko hiribilduan itxasoratzen dena; Oria...

(11 orrialdea)

Placencia 1.894 biztanle... Gipuzkoak guztira 186.090 biztanle.

GIPUZKOAKO BANAKETA probintzi-diputatuak aukeratzeko, 1888ko maiatzak 12ko legearen arabera... Bergarako barrutia. Antzuola, Aretxabaleta, Eibar, Elgoibar, Elgeta, Eskoriatza, Legazpia, Arrasate, Mutriku, Oñati, Soraluze, Gatzaga, Bergara, Urretxu, Zumarraga.

(34 orrialdea)

DISTANTZIAK KILOMETROTAN herri eta puntu nabarmenen artean, hurrenez hurren, eta guztiak errepidean kokatuta.

Bergaratik Soraluzera. 8,093 kilometro.

Soraluzetik Maltzagara. 3,133 kilometro.

Soraluzetik Eibarra. 6.372 kilometro.

Soraluzetik Elgoibarra. 6.551 kilometro.

(38 orrialdea)

Zumarraga-Durango burnibidea, Elgoibarko geltokiaren ostean... Maltzagakoa, Zumarragara joan nahi bada hurregona Soraluzekoa da, eta gero...

(65 orrialdea)

ORDAINPEKO PROBINTZIA-ESKUBIDEEN TARIFA OFIZIALA... Badaude bidesari-etxeak Irun, Donostia, Teresategi, Hernani, Villabona, Ilarrazu, Ikaztegieta, Antzizar, Intxenea, Elorregi, Arlaban, Santa Ageda, Kampanzar, Soraluze, Olarreaga, Mendaro, Saturraran, Katuain, Aizpurutxo, Nuarbe, Bidania, Lasao, Zarautz eta Irubiden.

(201 orrialdea)

Donostiatik 77 kilometrora. Zumarragaraino joan daiteke Norteko trenbidean, eta bertan Bilbora doan bide estukoa hartu, Soraluzetik pasatzen dena. Donostiatik Zarautzera doan trenbidean ere joan daiteke, hemen Debarako autoa hartu eta puntu horretan trenbidea, Elgoibar eta Eibar igaroz.

Soraluzeko hiribildua haran estu batean dago, muino alaez inguratuta, Deba ibaiaren ertzean. 1343an sortu zen, urte horretan Alonso XI.ak emandako pribilegioaren ondorioz.

Eliza parrokiala (Andre Maria) gotiko estilokoa da; Pascual Iturrizak 1511n kapera nagusia marraztu zuen, eta Ventura Rodríguez arkitekto ospetsuak erretaula bikaina. Eraikin hau eta udaletxea harlanduzkoak dira, azken hau hiru arku gainean eraikia.

Soraluzek ur bikaineko bi iturri ditu: Aranekoa eta Errekalde. Bere industria nagusia armagintza da, mendearen hasieran goia jo zuena, eta oraindik ere bere fabrika batean Armadarentzako tiro azkarreko kanoiak eraikitzen dira. Artilleriako Zuzendaritza Nagusiaren ikuskaritzapean dago, eta zuzendaria Gobernuak izendatzen du.

Udala. Alkatea: Francisco Larrañaga. Idazkaria: Ignacio Aranguren.

Udal epaitegia. Epailea Fernando Larrañaga. Fiskala: Manuel Arostegui. Idazkaria: Udalarena.

Abadeak. Parrokoa: Manuel Lecumberri. Koadjutoreak: Higinio Alcorta, Agustin Sussaeta, Bernardo Zubizarreta.

Olioa: Manuel Iñarra, Antonio Larreategui.

Igeltseroa: Anastasio Basauri.

Eltzegileak: Angeles Aiznabarreta, Miguel Amuchastegui, Anacleto Arluciaga, Miguel Arluciaga, Jacinto Azcarate, Agapito Bereicua, Facundo Ciarán, Juan Galarraga, María Juana Galarraga, Pedro Galarraga, José Iraeta, Bruno Maiztegui, Francisco Maiztegui.

Abarketariak: Pedro Aguirrebeña, José Leturiondo, Gregorio Orueta.

Armak (lantegia). «La Euskalduna», Manuel Madina.

Armagileak. Manuel Aldazabal, José Aristi, José Astigarraga, Luis Arando, Claudio Arizaga, José Ariznabarreta, Juan Artolazábal, Esteban Izaguirre, Anacleto Arluciaga, Andrés Aspe, Jacinto Azcarate, Agapito Bereicua, Martín Bolumburu, Pedro Irigoyen, José Jauregui, Ángel Galarraga, Antonio García, Francisco Larrañaga, Zacarías Larrañaga, M. Larrañaga e hijos, Miguel Larreategui, José Lecumberri, José Legaristi, Laureano Arluciaga, Miguel Maiztegui, Teodoro Maquinay, Manuel Marina, Pedro Sesma, Galo Sesma, Juan Treviño, Santos Treviño, Francisco Ugalde, José Ugalde.

Kafetegiak. Andrés Ariznabarreta, Manuel Arostegui, Eulogio Artolazábal, Pedro Galarraga, Josñe Manuel Larrañaga, Viuda de Antonio Larreategui.

Kainoiak (lantegia). Compañía Anónima "Placencia de las Armas", zuzendaria: Ignacio Gomez y Cánovas.

Kainoi eta armak. Teodoro Maquinay.

Arotzak. Pedro Gallastegui, José Oregui, Víctor Castañares, Pedro Olaizola, Justo Iriondo, Pedro Zubiaurre, Pedro Leturiondo, Miguel Oregui.

Kasinoak. "La Amistad", lehendakaria: Jacinto Azcárate. "Círculo Católico", lehendakaria: Pedro Sesma.

Erlijio-elkartea. Santa Ana komentua, moja agustindarrak, kapilaua: Ciriaco Ascarate.

Gozogile eta txokolategileak. Josefa Achoategui, Baltasara Aizpiri, Manuel Aroztegui, Saturnino Aztiazarán, Saturnino Ciarán, José Gaztelu, Roque Iribe, Manuel Lascurain.

Drogeria. Gerónimo Manzano.

Botikaria. Pantaleón Zabala.

Burdin fundizioa. A. Arias.

Arte-objektuak eta grabatzaileak. Bernabé Aldazabal,Manuel Aldazabal, Ramón Iturria, Raimundo Larrañaga, Zacarías Larrañaga, Fausto Larreategui.

Irinak (errotak). Joaquin Alday, Manuel Galarraga, Juan María Ganchegui, José María Maiztegui.

Errementaria. José Echauri.

Linterneroa. Venancio Bascarán.

Apopilo-etxeak. Juan Aldazabal, Venancio Bascarán, Francisco Bolante, Francisco Joaristi, Viuda de Antonio Larreategui.

Erreferentziak

Guía general de Guipúzcoa historico-geografico-descriptiva, comercial e industrial. Espainiako Liburutegi Nazionala (Biblioteca Nacional de España)

@@ 24. lerroa: / 24. lerroa: @@
 ''(9 orrialdea)''
-:''Gipuzkoako ibai nagusiak sei dira, denak Kantaurian itxasoratzen direla: Bidasoa... Deba, Gatzagan jaio eta herri honen zein Eskoriatza, Aretxabaleta, Arrasate, Soraluze eta Elgoibar albotik pasa ondoren, izen bereko hiribilduan itxasoratzen dena; Oria...''
+:Gipuzkoako ibai nagusiak sei dira, denak Kantaurian itxasoratzen direla: Bidasoa... Deba, Gatzagan jaio eta herri honen zein Eskoriatza, Aretxabaleta, Arrasate, Soraluze eta Elgoibar albotik pasa ondoren, izen bereko hiribilduan itxasoratzen dena; Oria...
 ''(11 orrialdea)''
-:''Placencia 1.894 biztanle... Gipuzkoak guztira 186.090 biztanle.''
+:Placencia 1.894 biztanle... Gipuzkoak guztira 186.090 biztanle.
-:''GIPUZKOAKO BANAKETA probintzi-diputatuak aukeratzeko, 1888ko maiatzak 12ko legearen arabera... Bergarako barrutia. Antzuola, Aretxabaleta, Eibar, Elgoibar, Elgeta, Eskoriatza, Legazpia, Arrasate, Mutriku, Oñati, Soraluze, Gatzaga, Bergara, Urretxu, Zumarraga.''
+:GIPUZKOAKO BANAKETA probintzi-diputatuak aukeratzeko, 1888ko maiatzak 12ko legearen arabera... Bergarako barrutia. Antzuola, Aretxabaleta, Eibar, Elgoibar, Elgeta, Eskoriatza, Legazpia, Arrasate, Mutriku, Oñati, Soraluze, Gatzaga, Bergara, Urretxu, Zumarraga.
 ''(34 orrialdea)''
-:''DISTANTZIAK KILOMETROTAN herri eta puntu nabarmenen artean, hurrenez hurren, eta guztiak errepidean kokatuta.''
+:DISTANTZIAK KILOMETROTAN herri eta puntu nabarmenen artean, hurrenez hurren, eta guztiak errepidean kokatuta.
-:''Bergaratik Soraluzera. 8,093 kilometro.''
+:Bergaratik Soraluzera. 8,093 kilometro.
-:''Soraluzetik Maltzagara. 3,133 kilometro.''
+:Soraluzetik Maltzagara. 3,133 kilometro.
-:''Soraluzetik Eibarra. 6.372 kilometro.''
+:Soraluzetik Eibarra. 6.372 kilometro.
-:''Soraluzetik Elgoibarra. 6.551 kilometro.''
+:Soraluzetik Elgoibarra. 6.551 kilometro.
 ''(38 orrialdea)''
-:''Zumarraga-Durango burnibidea, Elgoibarko geltokiaren ostean... Maltzagakoa, Zumarragara joan nahi bada hurregona Soraluzekoa da, eta gero...''
+:''Zumarraga-Durango burnibidea'', Elgoibarko geltokiaren ostean... Maltzagakoa, Zumarragara joan nahi bada hurregona Soraluzekoa da, eta gero...
 ''(65 orrialdea)''
-:''ORDAINPEKO PROBINTZIA-ESKUBIDEEN TARIFA OFIZIALA... Badaude bidesari-etxeak Irun, Donostia, Teresategi, Hernani, Villabona, Ilarrazu, Ikaztegieta, Antzizar, Intxenea, Elorregi, Arlaban, Santa Ageda, Kampanzar, Soraluze, Olarreaga, Mendaro, Saturraran, Katuain, Aizpurutxo, Nuarbe, Bidania, Lasao, Zarautz eta Irubiden.
+:ORDAINPEKO PROBINTZIA-ESKUBIDEEN TARIFA OFIZIALA... Badaude bidesari-etxeak Irun, Donostia, Teresategi, Hernani, Villabona, Ilarrazu, Ikaztegieta, Antzizar, Intxenea, Elorregi, Arlaban, Santa Ageda, Kampanzar, Soraluze, Olarreaga, Mendaro, Saturraran, Katuain, Aizpurutxo, Nuarbe, Bidania, Lasao, Zarautz eta Irubiden.
 ''(201 orrialdea)''
-:A 77 kilómetros de San Sebastian, Puede irse lta
-.márraga en el ferro-carril del Norte y en esta villa tomar
--el de via estrecha que conduce á Bilbao, y que pasa por
-Placencia. Tambien se puede ir en el ferro-carril de San
-Sebastian á Zarauz, aquí tomar el coche que conduce 6.
-Deva y en este punto el ferro-carril, pasando por Elgoi-
-• bar y Eibar.
-La villa de Placencia de las Armas está situada en un
-estrecho valle, rodeado de risueñas colinas, en la märgen
-denlo Deva. 1%6 fundada en 1343 en virtud de privile�gio concedido en dicho año por D. Alonso XI.
-Su iglesia parroquial (Santa Maria) es de estilo gótico,
-habiendo trazado Pascual Iturriza en 1511 la capilla ma�yor y un magnífico retablo el célebre arquitecto Ventura
-Rodriguez. Tanto este edificio como el de la Casa Consis�torial son (le piedra sillería, construido este filtimo sobre
-tres arcos.
-Placencia cuenta con dos fuentes de exquisita agua,
-llamadas Arenecoa y Recalde. Su principal industria es,
-la armera, que llegó á su mayor apogeo en los comienzos
-del ,siglo actual, construyéndose todavía en una de sus
-fábricas cañones de tiro rápido para la Armada. Está bajo
-la inspeccion de la Direccion general de Artilleria, y el
-Director de la misma es nombrado por el Gobierno.
-Ayuntamiento.—Al cal de: Larraiiaga, -Francisco. —Secretario: Aran�gurem Ignacio.
+: Donostiatik 77 kilometrora. Zumarragaraino joan daiteke Norteko trenbidean, eta bertan Bilbora doan bide estukoa hartu, Soraluzetik pasatzen dena. Donostiatik Zarautzera doan trenbidean ere joan daiteke, hemen Debarako autoa hartu eta puntu horretan trenbidea, Elgoibar eta Eibar igaroz.
-Juzgado municipal.—Juez: Larraiiaga, Fernando.—Fiscal: Aroste�gui, Manuel. —Secretario: el del Ayuntamiento.
+:Soraluzeko hiribildua haran estu batean dago, muino alaez inguratuta, Deba ibaiaren ertzean. 1343an sortu zen, urte horretan Alonso XI.ak emandako pribilegioaren ondorioz.
-Sace;Votes.,--Párroco:Lecumberri, Manuel. ---Coadjutores: Alcorta,
+:Eliza parrokiala (Andre Maria) gotiko estilokoa da; Pascual Iturrizak 1511n kapera nagusia marraztu zuen, eta Ventura Rodríguez arkitekto ospetsuak erretaula bikaina. Eraikin hau eta udaletxea harlanduzkoak dira, azken hau hiru arku gainean eraikia.
-Higinio.- Susfaeta, Agustin.—Zubizarreta, Bernardo.
+:Soraluzek ur bikaineko bi iturri ditu: Aranekoa eta Errekalde. Bere industria nagusia armagintza da, mendearen hasieran goia jo zuena, eta oraindik ere bere fabrika batean Armadarentzako tiro azkarreko kanoiak eraikitzen dira. Artilleriako Zuzendaritza Nagusiaren ikuskaritzapean dago, eta zuzendaria Gobernuak izendatzen du.
-Aceite.—Marra, Manoel.—Larreategui, Antonio.
-Anastasio.
-Alfarerias.—Aiznabarretä, Angeles.-7Amuchas�tegui. Miguel.—Arlticiaga, Anacleto.—Arluciaga,Miguel.—Azcarate,
-Jacinto.—Bereicua, Agapitó.—Ciarin, Facundo.—Galarraga, Juan.—
-Galarraga, Maria Juana.—Galarraga, Pedro.—Iraeta, Jose.—Maizte�gui, Bruno.—Maiztegui. Francisc
-Alpargateros.—Aguirrebega, Pedro.—Lettiriondo, José.—Orueta,
-Gregorio.
-Armas (fábrica de).--«La Euskalduna» Madina, Manuel.
-Armeros.—Aldazabal, Manuel.—Aristi. José.—Astigarraga, José.
-—Arando, Luis.—Arizaga, Claudio.—Ariznabarreta, José —Artola�zabal, Juan.—Izaguirre, Esteban.—Arluciaga. Anacleto.—Aspe, An�drés.—Azcaralt, Jacinto.—Bereicua, Agapito.—Bolunuburu, Martin.
-Irigoyen, Pedro.—Jauregui, José.— Galarraga, Angel.—Garcia, An�tonio.—Larratiaga, Francisco.—Larrafiaga, Zacarias.—Larraftaga
-hijos, M.—Larreategui, Miguel.—Lecumberri, José.—Legariste, José.
-Arluciaga, Laureano.—Maiztegui, Miguel.—Maquinay, Teodoro.—
-Marina, Manuel.—Sesma, Pedro. —Sesma, Pedro.—Sesma, Galo.—
-Treviño, Juan.—Treviño, Santos. —Ugalde, Francisco.—Ugalde, José.
-Calés.—Ariznabarreta, Andrés.—Arostegui, • Manuel.—Artolaza�bal, Eulogio.—Galarraga, Pedro.—Larraitaga,José Manuel.—Larrea�tegui, Viuda de Antonio.
-Caffones (fábrica de). —Compaii fa anónima • Placencia de las Armas; •
--Director: Gomez y Cánovas, Ignacio.
-Cafiones y armas.—Maquinay, Teodoro.
-Carpinteros.—Gallastegui, Pedro.—Oregui, José. — Castañares,
-Victor.—Olaizola, Pedro.—Iriondo. Justo.---Zubtaurre, Pedro.---Lettr�riondo, Pedro.---Oregui. Miguel.
-Casinos.---«La Amistad» Presidente: Azcárate, Jacinto.---sCirculo
-Católico» Presidente: Sesma, Pedro.
-Comunidad religiosa.---Convento de Santa Ana, monjas Agustinas •
-Capellan: Aseara te, Chisto.
-Confiteros y chocolateros.---Achoategui. Josefa.---Aizpiri, Baltasa�ra.---Aroztegui, Manuel .---Aztiazarán, Saturnino.---Ciarán, Saturnino.
----Gaztelu, Jos8.---Iribe, Roque.---Lascurain, Manuel.
-Drogueria.---Manzano, Gerónimo.
-Farmacéutico.---Zabala, Pantaleon.
-Fundicion de hierro.---Arias A.
-Grabadores y objetos de arte.---Aldazabal, Bernabé.---Aldazabal,
-Manuel.---Iturria, Ramon.---Larraliaga, Raimundo.---Larraiiagi, Za�carias.---Larreategui, Fausto.
-Harinas (molinos de,---Alday, Joaquin.--Galarraga, Manuel.- -
-Ganchuegui, Juan Maria.---Maiztegui, José Maria.
-Herrero.---Echauri, José.
-Hojalatera—Bastarán, Venancio.
-Huéspedes (casas de).---Aldazabal, Juan.---Bascarán, Venancio.---
-Bolante, Francisco.---Joaristi, Francisco.---Larreategui, Viuda de An�tonio
+:Udala. Alkatea: Francisco Larrañaga. Idazkaria: Ignacio Aranguren.
-Los pueblos en que se corren novillos son: Arechavaleta, Astiga�rraga, Eibar, Escoriaza, Hernani, Lezo, Mondragon, Oñate, Pasajes,
+:Udal epaitegia. Epailea Fernando Larrañaga. Fiskala: Manuel Arostegui. Idazkaria: Udalarena.
-Salinas, Tolosa, Villafranca y Villabona.
+:Abadeak. Parrokoa: Manuel Lecumberri. Koadjutoreak: Higinio Alcorta, Agustin Sussaeta, Bernardo Zubizarreta.
+:Olioa: Manuel Iñarra, Antonio Larreategui.
+:Igeltseroa: Anastasio Basauri.
+:Eltzegileak: Angeles Aiznabarreta, Miguel Amuchastegui, Anacleto Arluciaga, Miguel Arluciaga, Jacinto Azcarate, Agapito Bereicua, Facundo Ciarán, Juan Galarraga, María Juana Galarraga, Pedro Galarraga, José Iraeta, Bruno Maiztegui, Francisco Maiztegui.
+:Abarketariak: Pedro Aguirrebeña, José Leturiondo, Gregorio Orueta.
+:Armak (lantegia). «La Euskalduna», Manuel Madina.
+:Armagileak. Manuel Aldazabal, José Aristi, José Astigarraga, Luis Arando, Claudio Arizaga, José Ariznabarreta, Juan Artolazábal, Esteban Izaguirre, Anacleto Arluciaga, Andrés Aspe, Jacinto Azcarate, Agapito Bereicua, Martín Bolumburu, Pedro Irigoyen, José Jauregui, Ángel Galarraga, Antonio García, Francisco Larrañaga, Zacarías Larrañaga, M. Larrañaga e hijos, Miguel Larreategui, José Lecumberri, José Legaristi, Laureano Arluciaga, Miguel Maiztegui, Teodoro Maquinay, Manuel Marina, Pedro Sesma, Galo Sesma, Juan Treviño, Santos Treviño, Francisco Ugalde, José Ugalde.
+:Kafetegiak. Andrés Ariznabarreta, Manuel Arostegui, Eulogio Artolazábal, Pedro Galarraga, Josñe Manuel Larrañaga, Viuda de Antonio Larreategui.
+:Kainoiak (lantegia). Compañía Anónima "Placencia de las Armas", zuzendaria: Ignacio Gomez y Cánovas.
+:Kainoi eta armak. Teodoro Maquinay.
+:Arotzak. Pedro Gallastegui, José Oregui, Víctor Castañares, Pedro Olaizola, Justo Iriondo, Pedro Zubiaurre, Pedro Leturiondo, Miguel Oregui.
+:Kasinoak. "La Amistad", lehendakaria: Jacinto Azcárate. "Círculo Católico", lehendakaria: Pedro Sesma.
+:Erlijio-elkartea. Santa Ana komentua, moja agustindarrak, kapilaua: Ciriaco Ascarate.
+:Gozogile eta txokolategileak. Josefa Achoategui, Baltasara Aizpiri, Manuel Aroztegui, Saturnino Aztiazarán, Saturnino Ciarán, José Gaztelu, Roque Iribe, Manuel Lascurain.
+:Drogeria. Gerónimo Manzano.
+:Botikaria. Pantaleón Zabala.
+:Burdin fundizioa. A. Arias.
+:Arte-objektuak eta grabatzaileak. Bernabé Aldazabal,Manuel Aldazabal, Ramón Iturria, Raimundo Larrañaga, Zacarías Larrañaga, Fausto Larreategui.
+:Irinak (errotak). Joaquin Alday, Manuel Galarraga, Juan María Ganchegui, José María Maiztegui.
+:Errementaria. José Echauri.
+:Linterneroa. Venancio Bascarán.
+:Apopilo-etxeak. Juan Aldazabal, Venancio Bascarán, Francisco Bolante, Francisco Joaristi, Viuda de Antonio Larreategui.