«Mugarriak (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
|||
| (Erabiltzaile berak tartean egindako 4 ekarpen ez dira erakusten) | |||
| 1. lerroa: | 1. lerroa: | ||
[[Fitxategi: Mugarriak._Kurutzebakarraldea_(Juan_Carlos_Astiazarán_2020).jpg | thumb | 240px | right | Kurutzebakarraldea]] | [[Fitxategi: Mugarriak._Kurutzebakarraldea_(Juan_Carlos_Astiazarán_2020).jpg | thumb | 240px | right | Kurutzebakarraldea]] | ||
Soraluzek beste hiru | Soraluzek beste hiru udalerriekin egiten du muga. Maltzagatik hasita, eta ordulari baten orratzen norabidean: | ||
* Aurretik Elgoibarrekin. [[Kortazarreko Haitza (eu)|Kortazarreko Haitzera]] lehen, eta [[Mendigain (eu)|Mendigaina]] jarraituz [[Kurutzebakar mendia (eu)|Kurutzebakarreraino]]. | * Aurretik Elgoibarrekin. [[Kortazarreko Haitza (eu)|Kortazarreko Haitzera]] lehen, eta [[Mendigain (eu)|Mendigaina]] jarraituz [[Kurutzebakar mendia (eu)|Kurutzebakarreraino]]. | ||
* Gero Bergararekin, [[Deba ibaia (eu)|Deba ibaira]] jaitsiz Mugarrira, handik gora [[Krabeliñatx (eu)|Krabeliñatxera]] eta [[Sagar-erreka (eu)|Sagar-errekatik]] Santutxo Aingeruguardaraino. | * Gero Bergararekin, [[Deba ibaia (eu)|Deba ibaira]] jaitsiz Mugarrira, handik gora [[Krabeliñatx (eu)|Krabeliñatxera]] eta [[Sagar-erreka (eu)|Sagar-errekatik]] Santutxo Aingeruguardaraino. | ||
| 19. lerroa: | 19. lerroa: | ||
43.187290, -2.399322 ~Pagomuneta~~Green_marker.png; | 43.187290, -2.399322 ~Pagomuneta~~Green_marker.png; | ||
43.188201, -2.400680 ~Gizaburua~~Green_marker.png; | 43.188201, -2.400680 ~Gizaburua~~Green_marker.png; | ||
43.187270, -2.397676 ~ | 43.187270, -2.397676 ~Otsoaldasoro~~Green_marker.png; | ||
43.186457, -2.395810 ~Idoia~~Green_marker.png; | 43.186457, -2.395810 ~Idoia~~Green_marker.png; | ||
43.185455, -2.391883 ~Idoiako laua~~Green_marker.png; | 43.185455, -2.391883 ~Idoiako laua~~Green_marker.png; | ||
| 116. lerroa: | 116. lerroa: | ||
| Gizaburua || 43.188201 || -2.400680 || || | | Gizaburua || 43.188201 || -2.400680 || || | ||
|- | |- | ||
| | | Otsoaldasoro || 43.187270 || -2.397676 || || Desagertuta | ||
|- | |- | ||
| Idoia || 43.186457 || -2.395810 || || Desagertuta (Idoia Otzoaldasoroalde) | | Idoia || 43.186457 || -2.395810 || || Desagertuta (Idoia Otzoaldasoroalde) | ||
| 278. lerroa: | 278. lerroa: | ||
===1506.ko mugarrien zehaztapena=== | ===1506.ko mugarrien zehaztapena=== | ||
1506.ko irailak 23an Muskiritzun | 1506.ko irailak 23an Soraluze eta Elgoibarko ordezkariak bildu ziren [[Muskiritzu mendia (eu)|Muskiritzun]], bi herrien mugarriak zehaztu eta, behar zenean, ordezkatzeko. | ||
Soraluzetik agertu zirenak: Lope de Acheguinolaça (alkatea), Domingo de Arteaga (sindikoa), Garçía de Uribarri (lekukoa), Juan Garçía de Arreguia (lekukoa), Pero Sánchez de Yturbe (lekukoa) eta Martín Ybanes de Yrure (notarioa). Elgoibartik: Domingo Sánchez de Carquiçano (alkatea), Lope Peres de Sarasua (zinegotzia), Pero Sánchez de Ybarra (lekukoa), Juan Ferrándiz de Garagarça (lekukoa), Domingo de Azcarate (lekukoa) eta Pero Peres de Marigorta (notarioa). Agiria egiteagatik eskribauak urrezko florin bat kobratu zuen. | Soraluzetik agertu zirenak: Lope de Acheguinolaça (alkatea), Domingo de Arteaga (sindikoa), Garçía de Uribarri (lekukoa), Juan Garçía de Arreguia (lekukoa), Pero Sánchez de Yturbe (lekukoa) eta Martín Ybanes de Yrure (notarioa). Elgoibartik: Domingo Sánchez de Carquiçano (alkatea), Lope Peres de Sarasua (zinegotzia), Pero Sánchez de Ybarra (lekukoa), Juan Ferrándiz de Garagarça (lekukoa), Domingo de Azcarate (lekukoa) eta Pero Peres de Marigorta (notarioa). Agiria egiteagatik eskribauak urrezko florin bat kobratu zuen<ref>Akta irakurtzeko, jaitsi [[Biltegi digitala#Liburuak | Liburutegi digitaletik]] ''Archivos municipales de Soraluze (1481-1520)'' liburua (Javier Elorza 2001).</ref>. | ||
Agirian [[Kortazarreko Haitza (eu)|Kortazarreko Haitzetik]] [[Maltzaga (eu)|Maltzagarainoko]] mugarriak agertzen dira, 15.tik 26.era. Aurreko hamalauak [[Mendigain (eu)|Mendigainekoak]] izango ziren, [[Kurutzebakar mendia (eu)|Kurutzebakarretik]] [[Kortazarreko Haitza (eu)|Kortazarreko Haitzarainokoak]] alegia. Ez dakigu galdutako orri batean jaso ziren mugarri hauek, ala beste baterako laga zituzten. Zehaztutako mugarriak hauek ziren: | |||
::{| class="wikitable" align="center" | ::{| class="wikitable" align="center" | ||
| 313. lerroa: | 313. lerroa: | ||
| XXVI || || Deba ibaiaren erdian dagoen harkaitzean | | XXVI || || Deba ibaiaren erdian dagoen harkaitzean | ||
|} | |} | ||
===1889.ko mugarrien zehaztapena=== | ===1889.ko mugarrien zehaztapena=== | ||
Hauxe da oraingo bertsioa, 23:04, 20 iraila 2022 data duena
.jpg)
Soraluzek beste hiru udalerriekin egiten du muga. Maltzagatik hasita, eta ordulari baten orratzen norabidean:
- Aurretik Elgoibarrekin. Kortazarreko Haitzera lehen, eta Mendigaina jarraituz Kurutzebakarreraino.
- Gero Bergararekin, Deba ibaira jaitsiz Mugarrira, handik gora Krabeliñatxera eta Sagar-errekatik Santutxo Aingeruguardaraino.
- Eibarrekin azkenik, Irurera eta handik Maltzagaraino jaitsi.
Mugarrien mapa
Elgoibarrekiko mugarriak
(Kokapenak gutxi gora-beherakoak dira, Soraluzeko toponimoen mapatik[1] eta Google maps-etik hartuak).
| Izena | Longitudea (I) | Latitudea (M) | Altuera (m) | Azalpenak |
|---|---|---|---|---|
| (Deba ibaia) | 43.192802 | -2.436542 | 78 | Soraluze, Eibar eta Elgoibar batzen diren puntua |
| Maltzaga / Maldatzaga | 43.193589 | -2.436021 | Desagertuta (Aginaga azpikoa) | |
| Arranaitzabal | 43.197040 | -2.424810 | Desagertuta (Aginaga) | |
| Zabalekurutze | 43.194768 | -2.419392 | (Iturbe) | |
| Arpoto | 43.193219 | -2.416624 | ||
| Iturbe txabola | ||||
| Kortazar | 43.192241 | -2.413566 | 750 | Desagertuta |
| Urteagaburu | 43.191870 | -2.410294 | ||
| Akelarregaña | 43.191866 | -2.407000 | 763 | Desagertuta |
| Pagomuneta | 43.187290 | -2.399322 | 769 | |
| Gizaburua | 43.188201 | -2.400680 | ||
| Otsoaldasoro | 43.187270 | -2.397676 | Desagertuta | |
| Idoia | 43.186457 | -2.395810 | Desagertuta (Idoia Otzoaldasoroalde) | |
| Idoiako laua | 43.185455 | -2.391883 | ||
| Idoiako Atxolinalde | 43.184767 | -2.389630 | ||
| Atxolin | 43.182377 | -2.385492 | 841 | Atxolingaña ere |
| Aizkoin | 43.181063 | -2.382897 | ||
| Pagobedeinkatua | 43.180844 | -2.381481 | ||
| Kurutzebakar | 43,176128 | -2,373788 | 902 |
Bergararekiko mugarriak
(Datuak Pol-pol[2] web orritik eskuratu eta birkalkulatu dira)
| Izena | Longitudea (I) | Latitudea (M) | Altuera (m) | Azalpenak |
|---|---|---|---|---|
| Kurutzebakar | 43.176128 | -2.373788 | 901,59 | 1871 data idatzita |
| Kurutzebakarraldea | 43.174326 | -2.374270 | 882,85 | Pol-Polen arabera Aizpuruko Zabala tumulua bera da, baina ez[3]. |
| Aizpuruzabala | 43.171253 | -2.375766 | 821,00 | Desagertuta |
| Azkonazulueta | 43.169872 | -2.377075 | 823,16 | Hiru zatittan apurtuta. Zati baten V idatzita |
| Ozetagaña / Ozeta | 43.168411 | -2.382244 | 761,43 | Harri irregular borobila |
| Arkaitza / Askaisa | 43.167333 | -2.383048 | 730,00 | Amildegi gaineko aitza, pago baten ondoan |
| Iruerreketa | 43.164617 | -2.390647 | 435,00 | Desagertuta (presa eta kanala bertan eginda) |
| Bolu | 43.161751 | -2.399542 | Desagertuta (Egoitzako bideazpian) | |
| Ondarra | 43.163262 | -2.399806 | ||
| Mugarri | 43.162840 | -2.400704 | 107,00 | Osintxuko sahiesbidean |
| Mugarri Etxetxoburua | 43.161861 | -2.404548 | Mendi bizkarrean, horma hasten dan inguruan | |
| Itzioegi | 43.161908 | -2.406367 | Zelai erdian, munako horma hasiera inguruan | |
| Untzetazpikoa / Untzetagalarraga | 43.162336 | -2.408513 | 387,61 | P eta V idatzita |
| Untzetaerdikoa | 43.162948 | -2.410486 | 435,03 | P eta V idatzita |
| Untzetagañekoa | 43.164843 | -2.413448 | 449,20 | P eta V idatzita |
| Untzeta | 43.163986 | -2.415850 | Desagertuta | |
| Untzetaiturri | 43.162965 | -2.417044 | Desagertuta | |
| Birjiñaiturri | 43.163251 | -2.418666 | Desagertuta | |
| Birjiñaiturri | 43.163648 | -2.420360 | Desagertuta | |
| Txaraitxi / Saraitxi | 43.164427 | -2.420609 | Desagertuta | |
| Arteita | 43.166059 | -2.421217 | 505,00 | Desagertuta |
| Lindaria | 43.166280 | -2.422779 | Desagertuta | |
| Sasibaltz | 43.167674 | -2.423865 | 405,42 | P eta V idatzita |
| Sasibaltz | 43.166055 | -2.425639 | Lekutik aterata P eta V idatzita | |
| Sasibaltzbarrena | 43.167889 | -2.429629 | 207,00 | Desagertuta |
| Zubitxo | 43.165731 | -2.432775 | 215,00 | Desagertuta |
| Bergaldia / Bergaraldea | 43.166084 | -2.436827 | 379,42 | Beste ordezko mugarri bat dago |
| Bergaldia / Bergaraldea | 43.166694 | -2.436492 | 377,46 | P eta V idatzita |
| Pagozabal | 43.167274 | -2.435949 | Desagertuta. Hesi kontra, beste mugarri txiki bat dago gertuan. | |
| Pagozabal | 43.167735 | -2.435566 | 384,25 | Ordezko mugarria dago |
| Pagozabal | 43.167979 | -2.434575 | 375,73 | P eta V idatzita |
| Pagozabal | 43.168274 | -2.434254 | 374,60 | P eta V idatzita |
| Pagozabal | 43.168573 | -2.434899 | 383,41 | P eta V idatzita |
| Aierdi / Ayardi | 43.168697 | -2.435545 | Desagertuta | |
| Aierdi / Ayardi | 43.168755 | -2.437866 | 382,68 | P eta V idatzita |
| Aierdi / Ayardi | 43.169079 | -2.439671 | 381,84 | P eta V idatzita |
| Aierdi / Ayardi | 43.169952 | -2.440200 | 398,97 | P eta V idatzita |
| Santutxo Aingeruguarda | 43.170698 | -2.443162 | 535,88 | EIBAR BERGARA eta PLACENCIA idatzita, eta 1871 data |
Eibarrekiko mugarriak
(Datuak Egoibarra[4] web orritik eskuratu dira)
| Izena | Longitudea (I) | Latitudea (M) | Altuera (m) | Azalpenak |
|---|---|---|---|---|
| Santutxu Aingeruguarda | 43.1706976416 | -2.44316195456 | 544 | Placencia – Bergara – Eibar 1873 |
| Santutxuzabala | 43.1727846026 | -2.44272468993 | 517 | P eta E idatzita |
| Santutxutrangua | 43.1743021905 | -2.44186195904 | 488 | Ez da jatorrizkoa, eta mugituta dago |
| Pagomakur | 43.1751708612 | -2.44088206905 | 527 | P idatzita |
| Pagobedeinkatua | 43.1766150748 | -2.43974924489 | 535 | P eta E idatzita |
| Igartuzelai 3 | 43.1775500742 | -2.43944540031 | 513 | P eta E idatzita |
| Igartuzelai 2 | 43.1790649031 | -2.43986219314 | 478 | P eta E idatzita |
| Igartuzelai 1 | 43.1809174347 | -2.43936537489 | 496 | P bakarrik ikusten da |
| Illordogaña 3 | 43.1816379579 | -2.43939569630 | 499 | P eta E idatzita |
| Illordogaña 2 | 43.1825511257 | -2.44015025113 | 503 | P eta E idatzita |
| Illordogaña 1 | 43.1836712666 | -2.44087832903 | 499 | P eta E idatzita |
| Illordo/ Hirupago | 43.1854062037 | -2.44027182669 | 439 | P eta E idatzita |
| Illordo Etxetxoburua | 43.1861423257 | -2.43980978875 | 418 | P eta E idatzita |
| Irureko plaza | 43.1885036202 | -2.43656396903 | 316 | P eta E idatzita |
| Iruregaña / Irure | 43.1890152870 | -2.43623929851 | 311 | P eta E idatzita |
| Sutsuegi | 43.1903135981 | -2.43657193251 | 227 | P eta E idatzita |
| Maltzaga/ Maldatzaga | 43.1926107748 | -2.43677232640 | 83 | Desagertuta |
| (Deba ibaia) | 43,192802 | -2,436542 | 78 | Soraluze, Eibar eta Elgoibar batzen diren puntua |
Mugarrien zehaztapenak
Herrien arteko mugak behin eta berriz finkatu izan dira, eta zaindu: mugarriak desagertze direla, inoiz lekuz aldatzen dira...
Horregatik, noizean behin lege edo arau batek udalerriak beraien mugarriak jasotzeko behartzen ditu. Arazoak ekiditzeko, muga bakoitzeko herri bateko zein besteko ordezkariak bilduta egiten dira azterketa hauek.
Soraluzen gordetzen den mugarri zehaztapen zaharrena 1506. urtekoa da, Elgoibar eta Soraluze artekoa. Horretaz gain, azken 150 urtetan hiru aldiz zehaztu dira Soraluzeko mugak, 1871, 1889 eta 1939 urtetan, hain zuzen. Erabilitako dokumentazioa Espainiako Institutu Geografiko Nazionalaren web orritik [5]ekarri da.
1506.ko mugarrien zehaztapena
1506.ko irailak 23an Soraluze eta Elgoibarko ordezkariak bildu ziren Muskiritzun, bi herrien mugarriak zehaztu eta, behar zenean, ordezkatzeko.
Soraluzetik agertu zirenak: Lope de Acheguinolaça (alkatea), Domingo de Arteaga (sindikoa), Garçía de Uribarri (lekukoa), Juan Garçía de Arreguia (lekukoa), Pero Sánchez de Yturbe (lekukoa) eta Martín Ybanes de Yrure (notarioa). Elgoibartik: Domingo Sánchez de Carquiçano (alkatea), Lope Peres de Sarasua (zinegotzia), Pero Sánchez de Ybarra (lekukoa), Juan Ferrándiz de Garagarça (lekukoa), Domingo de Azcarate (lekukoa) eta Pero Peres de Marigorta (notarioa). Agiria egiteagatik eskribauak urrezko florin bat kobratu zuen[6].
Agirian Kortazarreko Haitzetik Maltzagarainoko mugarriak agertzen dira, 15.tik 26.era. Aurreko hamalauak Mendigainekoak izango ziren, Kurutzebakarretik Kortazarreko Haitzarainokoak alegia. Ez dakigu galdutako orri batean jaso ziren mugarri hauek, ala beste baterako laga zituzten. Zehaztutako mugarriak hauek ziren:
Mugarria Aurrekotik Azalpena XV …Yturbe ondoko haitz baten alboan XVI 30 urrats Pedro de Yturberen soro azpian XVII 60 urrats Baraçaeta izeneko tokian, Pedro de Yturberen sailetan XVIII 60 urrats Aginaga eta Areyçabalaga artean, mugarri zahar baten gertu XIX 80 urrats Areyçabalaga etxeko lizar batzuren azpian XX 50 urrats Aginaga gaineko bi lursailen artean, beherako bide erdian XXI 70 urrats Gorosti baten azpian XXII 32 urrats Aginaga baserriaren etxaburuan XXIII 12 urrats Aginaga etxearen ondoan XXIV 12 urrats Juan de Aguinagaren soro batean, Aginaga etxeondoan dagoen pikondo baten azpian XXV 50 urrats Aginagatik Elgoibarrera eta Soraluzera jaisten den errepidearen erdian XXVI Deba ibaiaren erdian dagoen harkaitzean
1889.ko mugarrien zehaztapena
1889ko abuztuak 30ko Errege-dekretuak mugarrien zehaztapena agindu zuen.
Soraluze aldetik 7 lagunek hartu zuten parte: Andres Ariznabarreta (alkatea), Bruno Maiztegi (zinegotzia), Jose Arrillaga (zinegotzia), Domingo Lascurain (zinegotzia), Agustin Barrenetxea (herri-lanen maisua), Pedro A. Atristain (perito agrimensora) eta M. Luis Aranguren (udal idazkaria).
Aktetan, mugarri bakoitzeko honako hauek zehazten dira: zenbakia, izena, zer den (harria, harri landua...), forma, aurreko mugarritik dagoen distantzia, hurrengo mugarrirako norabidea, bertatik ikusten dena, inguruko lurrak zeinenak diren eta bestelako oharrak.
Soraluzek hiru udalerrirekin herri mugatzen duenez, hiru azterketa egin zituzten:
- (24/10/1889) Elgoibarrekin. Akta irakurtzeko, sakatu hemen.
- (30/09/1889) Bergararekin. Aktak irakurtzeko, sakatu hemen.
- (04/11/1889) Eibarrekin. Akta irakurtzeko, sakatu hemen.
1939.ko mugarrien zehaztapena
1936eko gerra ostean agindu berria etorri zen, mugarriak atzera zehazteko. Orduko hartan, muga bakoitzeko bi herrien ordezkariez gain Gipuzoako Mugetako Brigada Topografikoak bidalitako topografo batek ere parte hartu zuen.
Soraluze aldetik 6 lagunek hartu zuten parte: Miguel Larrañaga (alkatea), Carlos Lizarratu (zinegotzia), Domingo Ucin (zinegotzia), Rufino Zabaleta (zinegotzia), Pedro Ygnacio Sologaistua (perito) eta Arturo Oregui (udal idazkaria).
Muga bakoitzeko bi txosten osatu ziren. Bata akta bera (testu laua) eta bigarrena ibilbidea[7]. Azken hau txosten teknikoa da, bertan jasotzen direla bai konpasaren ezaugarriak, baita mugarri batetik bestera hartutako neurri guztiak eta krokisak.
Soraluzek hiru udalerrirekin herri mugatzen duenez, hiru azterketa egin zituzten:
- (1939/08/22) Elgoibarrekin. Akta irakurtzeko, sakatu hemen, eta ibilbidea hemen..
- (1939/09/26) Bergararekin. Akta irakurtzeko, sakatu hemen, eta ibilbidea hemen..
- (1939/09/25) Eibarrekin. Akta irakurtzeko, sakatu hemen, eta ibilbidea hemen..
Erreferentziak
- ↑ Soraluzeko toponimoen mapa. (Soraluzeko Udala 2009)
- ↑ Bergarako mugak. Luis Mari Alberdi, Mikel Agirrezabal, Damaso Gallastegi eta Juan Mari Ruiz de Egino Pol-poleko kideak (Pol-pol web orria 2016)
- ↑ Kurutzebakarraldea mugarria Aizpuruko Zabala trikuharria baino altuago dago; seguru asko, hurrengo mugarriarekin nahastuko ziren: "Aizpuruzabala mugarria desagertuta dago, mugarria tumulua bera da."
- ↑ Eibarko mugarriak. Julian Etxeberria, Periko Iriondo eta Angel Treviño Klub Deportiboko kideak (Egoibarra web orria 2013)
- ↑ Centro de descargas. Instituto Geográfico Nacional.
- ↑ Akta irakurtzeko, jaitsi Liburutegi digitaletik Archivos municipales de Soraluze (1481-1520) liburua (Javier Elorza 2001).
- ↑ Erderaz "Itinerario de la línea límite entre los términos municipales de Placencia y..."