«Kortazarreko Haitza (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

Hauxe da oraingo bertsioa, 21:01, 19 apirila 2022 data duena

Kortazarreko Haitza / Kortazar Munetako Haitza / Karakate / Arpoto
Altuera	756 m
Buzoia	Bai
Mendilerroa	Muskiritzu
Bailara/ Herria	Ezozia / Elgoibar
Soraluzetik	Ordu bat 30 m.

Irudiak

(handitzeko, sakatu gainean)

Arratetik
Eibartik
Ikuspegi orokorra
Ikuspegi orokorra
(Leire Alberdi 2017)
Buzoia
(Iñaki Santiso 2018)
Elurretan
(Gillermo Ansola 2017)
Tontorra eta hodeiak
Atxolin eta Irukurutzeta bertatik
(Anartz Mugika 2016)

Kokapena

(Mendi baten izena ezagutzeko, gainean sakatu)

Mapa kargatzen...

Hegoaldeko ikuspegia (Gillermo Ansola 2017)

Azalpenak

Izen asko duen mendia: Kortazarreko Haitza, Kortazar, Muneta edo Karakate. Jatorrizkoa lehena da, Kortazarreko Haitza, eta Muneta baserriaren jatorrizko izenetik dator. Dena dela, gaur egun izen zabalduena Karakate da, Soraluzen ere.

Mendia Soraluze eta Elgoibar artean dago, Maltzaga bidegurutzearen gainean, eta Mazelaegi mendilerroaren hasiera da. Bertatik Elosuraino doan mendigain nahiko laua dago eta han Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa dago.

756 metroko altuera du, eta Euskal Mendigoizale Federazioaren Ehun Mendien lehiaketaren zerrendan dago.

Bertan pinua eta pagoa tartekatzen dira, iratze, larre eta otez osatutako bide-bazterretan, han-hemenka sakabanatutako haiz mutur bakan batzurekin. Haitz mutur horiei begira otuko zitzaien beharbada historiaurreko jende haiei hainbeste monolito eraikitzea bizkar horretan barrena, izan ere asko dira tarte horretan aurkitutakoak.

Gurutzea. Atzean Kortazarreko Haitza (Inaxio 2006)

Igoera

Bide ohikoena Ezoziatik San Roke ermitaraino joatea zen, eta gero zuzenean mendian gora Muneta baserriraino. Baserria ezkerrean lagata, aurrera segi Munetako Gurutzeraino eta bertatik Kortazarreko Haitzera bost minutu besterik ez daude.

Beste bide batek, Gabolatsetik hasita, Legardatik eta Mendotzetik igotzen du.

San Andresetik datorren errepidea erabil daiteke ere, bertaraino igoz edo, bestela, Urkiazelairaino, bertan ibilgailua laga eta tontorreraino oinez segi. Errepideari esker era guztietako mendizaleen eskura gelditzen da Kortazar eta Irukurutzeta arteko bizkar luzea eta; esan beharra dago edozein adinetako ibiltarientzat aproposa dela eremu hori, izan ere bide luzea egin daiteke gora-behera gutxirekin bide garbi eta erosoetan barrena.

Azkenik, Elgoibartik (ordu t'erdi) eta Maltzagatik ere igo daitekeela aipatu behar da.

Ekialdera ikuspegi zabala (Jose 2007)

Kontuak

Inguruko herriei telebista seinalea ganoraz helarazteko, tontorrean antena jarri zuten. Handik urteetara, kate pribatuak sortu zirenean, antena handiago batez ordeztu zuten, nahikoa ez zela eta. Gaur eguneko antena oso altua da eta leku guztietatik ikus daiteke. Praktikoa bai, baina zatarto egiten dio mendiari.

Maltzaga gainean eta Arrateko mendiei begira orientazio taula dago, inguruko mendiak antzemateko.

Metro batzuk beherago Munetako Gurutzea dago; bertarako bidean eskumara jo eta gero iturria da.

Tontorretik oso gertu Antxoka Martínez arkeologoak erromatar kanpamentu baten aztarnak aurkitu zituen 2016an. Kanpamentua txikia zen, defentsarako lerro bakar batekin; lerro hori lurrez egina dago eta horrek erromatarra dela erakusten du. Kanpamentutik Deba Harana kontrolatzen zuten.

Gerra garaian, 1936eko irailetik 1937ko apirila arte frontea Soraluze inguruan eratu zen. Kortazarreko Haitza fronte lerroan egon zen, eta nazionalek blokao bat eraiki zuten bertan, eta lubakiak zabaldu (Indalecio Ojanguren hainbat argazki hartu zituen). Oraindik ikus daitezke lubakien aztarnak.

Antena
(Anartz Mugika 2018)
Antena
(Leti Iglesias 2019)
Orientazio taula
(Asier Sarasua 2016)
Gurutzea
(Indalecio Ojanguren 1956)
Iturria
(Indalecio Ojanguren 1933)
Erromatar kanpamentua
Tontorra gerra garaian
(Indalecio Ojanguren 1937)
Blokao
(Indalecio Ojanguren 1937)

Informazio osagarria

Kortazarreko Haitzari buruzko informazio gehiago hainbat web gunetan topa daiteke:

Karakate-Kortazar-Muneta. www.mendiak.eus (euskaraz)
Kortazar/ Muneta. www.luberri.net (euskaraz)
Karakate. Wikipedia (euskaraz)
Kortazar. www.mendikat.net (Javier Urrutia, gazteleraz).

Eta bertatik pasatzen diren ibilbideak:

Soraluzeko San Andresetik zirkularra, zazpi tontor. www.mendikat.net (Santi Usabiaga, gazteleraz).
Soraluze-Kortazar-Alkelarre-Atxolin-Gurutzebakar-Irukuruzeta-Kortazar. www.mendikat.net (Fernando Zabaleta).
Wikiloc. eu.wikiloc.com (218 ibilbide).

Erreferentziak

@@ 1. lerroa: / 1. lerroa: @@
 {{Mendia (eu)
-  | izena             = Kortazarreko haitza / Munetako Haitza / Karakate
+  | izena             = Kortazarreko Haitza / Kortazar <br> Munetako Haitza / Karakate / Arpoto
   | altuera           = 756 m
   | buzoia            = Bai
-  | mendilerroa       = [[Mazelaegi mendilerroa (eu) | Mazelaegi]]
+  | mendilerroa       = [[Muskiritzu mendia (eu) | Muskiritzu]]
   | bailara           = [[Ezozia bailara (eu)|Ezozia]] / Elgoibar
-  | soraluzetik       =
+  | soraluzetik       = Ordu bat 30 m.
 }}
@@ 11. lerroa: / 11. lerroa: @@
 ''(handitzeko, sakatu gainean)''
 <gallery>
+   Kortazarreko_Haitza._Arratetik.jpg                                              | Arratetik
+   Munetako_haitzak._Mendigaina_01_(Indalecio_Ojanguren_1948).jpg                  | Eibartik
+   Kortazarreko_Haitza._Ikuspegi_orokorra.jpg                                      | Ikuspegi orokorra
+   Kortazarreko_Haitza._Ikuspegi_orokorra_(Leire_Alberdi_2017).jpg                 | Ikuspegi orokorra <br> (Leire Alberdi 2017)
+   Kortazarreko_Haitza._Buzoia_(Iñaki_Santiso_2018).jpg                            | Buzoia <br> (Iñaki Santiso 2018)
+   Kortazarreko_Haitza._Elurretan_(Gillermo_Ansola_2017).jpg                       | Elurretan <br> (Gillermo Ansola 2017)
+   Kortazarreko_Haitza._Tontorra_eta_hodeiak.jpg                                   | Tontorra eta hodeiak
+   Kortazarreko_Haitza._Atxolin_eta_Irukurutzeta_bertatik_(Anartz_Mugika_2016).jpg | Atxolin eta Irukurutzeta bertatik <br> (Anartz Mugika 2016)
 </gallery>
 ==Kokapena==
+''(Mendi baten izena ezagutzeko, gainean sakatu)''
 {{#display_map:
-.191584, -2.417563 ~[[Munetako gurutzea (eu)        | Munetako gurutzea]];
+.191584, -2.417563 ~[[Munetako Gurutzea (eu)       | Munetako Gurutzea]]~Arantzazuko Haitzak~Green_marker.png;
-.192525, -2.414567 ~[[Kortazarreko haitzak (eu)    | Kortazarreko haitzak]]~Karakate mendia~Blue_marker.png;
+.192525, -2.414567 ~[[Kortazarreko Haitza (eu)     | Kortazarreko Haitza]]~Arpoto/ Kortazar/ Munetako Haitza/ Karakate;
-.191511, -2.407089 ~[[Akelarre mendia (eu)         | Akelarre mendia]]~Akelarko Haitza~Green_marker.png;
+.191511, -2.407089 ~[[Akelarregaña (eu)            | Akelarregaña]]~Akelarre/ Akelarko Haitza~Green_marker.png;
-.187290, -2.399322 ~[[Pagomuneta mendia (eu)       | Pagomuneta mendia]]~~Green_marker.png;
+.187290, -2.399322 ~[[Pagomuneta mendia (eu)       | Pagomuneta]]~~Green_marker.png;
-.182377, -2.385492 ~[[Atxolin mendia (eu)          | Atxolin mendia]]~~Green_marker.png;
+.182377, -2.385492 ~[[Atxolingaña (eu)             | Atxolingaña]]~Atxolin~Green_marker.png;
-.181532, -2.384011 ~[[Atxolin Txiki mendia (eu)    | Atxolin txiki mendia]]~~Green_marker.png;
+.181532, -2.384011 ~[[Atxolin Txiki mendia (eu)    | Atxolin Txiki]]~~Green_marker.png;
-.176079, -2.373373 ~[[Gurutzebakar mendia (eu)     | Gurutzebakar mendia]]~~Green_marker.png;
+.176079, -2.373373 ~[[Kurutzebakar mendia (eu)     | Kurutzebakar]]~~Green_marker.png;
-.176521, -2.368326 ~[[Irukurutzeta mendia (eu)     | Irukurutzeta mendia]]~~Blue_marker.png;
+.176648, -2.370169 ~[[Kurutzazarra mendia (eu)     | Kurutzazarra]]~~Green_marker.png;
-.170141, -2.376105 ~[[Aizpuruko zabala mendia (eu) | Aizpuruko zabala mendia]]~~Green_marker.png;
+.176521, -2.368326 ~[[Irukurutzeta mendia (eu)     | Irukurutzeta]]~~Green_marker.png;
-.168717, -2.381984 ~[[Aizkonako haitzak (eu)       | Aizkonako haitzak]]~~Green_marker.png;
+.174444, -2.373333 ~[[Aizpuruko Zabala mendia (eu) | Aizpuruko Zabala]]~~Green_marker.png;
-.165665, -2.360988 ~[[Mazelaegi mendilerroa (eu)   | Leiopago mendia]]~~Blue_marker.png;
+.170141, -2.376105 ~[[Aizkonako Haitzak (eu)       | Aizkonako Haitzak]]~~Green_marker.png;
-.158790, -2.364292 ~[[Mazelaegi mendilerroa (eu)   | Elosumendi]]~~Blue_marker.png;
+.165665, -2.360988 ~[[Mazelaegi mendilerroa (eu)   | Leiopago]]~~Blue_marker.png;
-.160876, -2.420984 ~[[Krabelinatx mendia (eu)      | Krabelinatx mendia]]~Krabelinatx~Green_marker.png;
+.158790, -2.364292 ~[[Mazelaegi mendilerroa (eu)   | Elosumendi]]~Kerexeta~Blue_marker.png;
+.162431, -2.414112 ~[[Kurutzekogaña (eu)           | Kurutzekogaña]]~~Green_marker.png;
+.160876, -2.420984 ~[[Krabeliñatx (eu)             | Krabeliñatx]]~Krabelin/ Krabelinaitz/ Galarragamendi/ Untzetako tontorra~Green_marker.png;
 .149010, -2.440853 ~[[Sagar-errekako mendiak (eu)  | Garbe]]~~Blue_marker.png;
 .151421, -2.456174 ~[[Sagar-errekako mendiak (eu)  | Tranku]]~Agarremendi~Blue_marker.png;
@@ 36. lerroa: / 46. lerroa: @@
 .163630, -2.465616 ~[[Sagar-errekako mendiak (eu)  | Azurtzamendi]]~~Blue_marker.png;
 .169010, -2.451218 ~[[Sagar-errekako mendiak (eu)  | Topinburu]]~~Blue_marker.png;
-.169139, -2.444372 ~[[Sagar-errekako mendiak (eu)  | Aingeruguarda]]~~Green_marker.png;
+.169139, -2.444372 ~[[Aingeruguarda mendia (eu)    | Aingeruguarda]]~Aingeruguardakoa~Green_marker.png;
-.176285, -2.439906 ~[[Ilordo mendia (eu)           | Ilordo]]~Ilordogaina~Green_marker.png;
+.175719, -2.432281 ~[[Potzueta mendia (eu)         | Potzueta]]~~Green_marker.png;
+.176285, -2.439906 ~[[Illordogaña (eu)             | Illordogaña]]~Illordo~Green_marker.png;
 .205276, -2.446636 ~[[Arrateko mendiak (eu)        | Arrate]]~~Blue_marker.png;
 .214658, -2.462565 ~[[Arrateko mendiak (eu)        | Akondia]]~Arrikurutz~Blue_marker.png;
-.226200, -2.459740 ~[[Arrateko mendiak (eu)        | Kalamua]]~~Blue_marker.png;
+.226200, -2.459740 ~[[Arrateko mendiak (eu)        | Kalamua]]~Maaxa/ Max~Blue_marker.png;
-.201431, -2.486930 ~[[Arrateko mendiak (eu)        | Urko]]~Max~Blue_marker.png
+.201431, -2.486930 ~[[Arrateko mendiak (eu)        | Urko]]~~Blue_marker.png
-  |centre = 43.182119, -2.430843
+   |polygons=
-  |zoom = 13 | height = 600 | type = earth
+.192802,-2.436542:
+.193589,-2.436021: 43.197040,-2.424810: 43.194768,-2.419392: 43.193219,-2.416624: 43.192241,-2.413566: 43.191870,-2.410294:
+.191866,-2.407000: 43.187290,-2.399322: 43.188201,-2.400680: 43.187270,-2.397676: 43.186457,-2.395810: 43.185455,-2.391883:
+.184767,-2.389630: 43.182377,-2.385492: 43.181063,-2.382897: 43.180844,-2.381481:
+.176128,-2.373788:
+.174326,-2.374270: 43.171253,-2.375766: 43.169872,-2.377075: 43.168411,-2.382244: 43.167333,-2.383048: 43.164617,-2.390647:
+.161751,-2.399542: 43.163262,-2.399806: 43.162840,-2.400704: 43.161861,-2.404548: 43.161908,-2.406367: 43.162336,-2.408513:
+.162948,-2.410486: 43.164843,-2.413448: 43.163986,-2.415850: 43.162965,-2.417044: 43.163251,-2.418666: 43.163648,-2.420360:
+.164427,-2.420609: 43.166059,-2.421217: 43.166280,-2.422779: 43.167674,-2.423865: 43.166055,-2.425639: 43.167889,-2.429629:
+.165731,-2.432775: 43.166084,-2.436827: 43.166694,-2.436492: 43.167274,-2.435949: 43.167735,-2.435566: 43.167979,-2.434575:
+.168274,-2.434254: 43.168573,-2.434899: 43.168697,-2.435545: 43.168755,-2.437866: 43.169079,-2.439671: 43.169952,-2.440200:
+.170698,-2.443162:
+.172785,-2.442725: 43.174302,-2.441862: 43.175171,-2.440882: 43.176615,-2.439749: 43.177550,-2.439445: 43.179065,-2.439862:
+.180917,-2.439365: 43.181638,-2.439396: 43.182551,-2.440150: 43.183671,-2.440878: 43.185406,-2.440271: 43.186142,-2.439810:
+.188504,-2.436564: 43.189015,-2.436239: 43.190314,-2.436572: 43.192611,-2.436772:
+.192802,-2.436542~ ~ ~lime~ ~ ~lime~0.0
+   |centre = 43.182119, -2.430843
+   |zoom = 13 | height = 600 | type = earth
 }}
+[[Fitxategi: Kortazarreko_Haitza._Hegoaldeko_ikuspegia_(Gillermo_Ansola_2017).jpg | thumb | center | 800px | Hegoaldeko ikuspegia (Gillermo Ansola 2017)]]
 ==Azalpenak==
-Kortazarreko haitza baina beherago, tontorra. Arantzazuko haitzak
+Izen asko duen mendia: Kortazarreko Haitza, Kortazar, Muneta edo Karakate. Jatorrizkoa lehena da, Kortazarreko Haitza, eta [[Muneta baserria (eu)|Muneta baserriaren]] jatorrizko izenetik dator. Dena dela, gaur egun izen zabalduena Karakate da, Soraluzen ere.
+Mendia Soraluze eta Elgoibar artean dago, Maltzaga bidegurutzearen gainean, eta [[Mazelaegi mendilerroa (eu)|Mazelaegi mendilerroaren]] hasiera da. Bertatik Elosuraino doan mendigain nahiko laua dago eta han [[Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa (eu)|Elosua-Plazentzia estazio megalitikoa]] dago.
+metroko altuera du, eta Euskal Mendigoizale Federazioaren [[Mendiak (eu)#Ehun Mendien lehiaketa|''Ehun Mendien'' lehiaketaren]] zerrendan dago.
+Bertan pinua eta pagoa tartekatzen dira, iratze, larre eta otez osatutako bide-bazterretan, han-hemenka sakabanatutako haiz mutur bakan batzurekin. Haitz mutur horiei begira otuko zitzaien beharbada historiaurreko jende haiei hainbeste monolito eraikitzea bizkar horretan barrena, izan ere asko dira tarte horretan aurkitutakoak.
-Gurutzea dauka, Soraluzetik ikusgarri, zubi nagusitik eta beste hainbat lekuetatik.
+[[Fitxategi: Munetako_Gurutzea._Atzean_Kortazarreko_Haitza_(Inaxio_2006).jpg | thumb | center | 800px | Gurutzea. Atzean Kortazarreko Haitza (Inaxio 2006)]]
 ==Igoera==
-Oinez, San rokerik gora (Muneratik)
+Bide ohikoena [[Ezoziako santutegia (eu)|Ezoziatik]] [[San Roke ermita (eu)|San Roke ermitaraino]] joatea zen, eta gero zuzenean mendian gora [[Muneta baserria (eu)|Muneta baserriraino]]. Baserria ezkerrean lagata, aurrera segi [[Munetako Gurutzea (eu)|Munetako Gurutzeraino]] eta bertatik Kortazarreko Haitzera bost minutu besterik ez daude.
-Legarda Mendoz eta gora
+Beste bide batek, [[Gabolats kalea (eu)|Gabolatsetik]] hasita, [[Legarda baserria (eu)|Legardatik]] eta [[Mendotz baserria (eu)|Mendotzetik]] igotzen du.
-Automobilez Urkia zelairaino, eta handik errepidetik gora
+San Andresetik datorren errepidea erabil daiteke ere, bertaraino igoz edo, bestela, Urkiazelairaino, bertan ibilgailua laga eta tontorreraino oinez segi. Errepideari esker era guztietako mendizaleen eskura gelditzen da Kortazar eta Irukurutzeta arteko bizkar luzea eta; esan beharra dago edozein adinetako ibiltarientzat aproposa dela eremu hori, izan ere bide luzea egin daiteke gora-behera gutxirekin bide garbi eta erosoetan barrena.
-Automobilez goraino.
+Azkenik, Elgoibartik (ordu t'erdi) eta Maltzagatik ere igo daitekeela aipatu behar da.
+[[Fitxategi: Kortazarreko_Haitza._Ekialdera_ikuspegi_zabala_(Jose_2007).jpg | thumb | center | 800px | Ekialdera ikuspegi zabala (Jose 2007)]]
 ==Kontuak==
-Muskiritsuko hasiera.
+Inguruko herriei telebista seinalea ganoraz helarazteko, tontorrean antena jarri zuten. Handik urteetara, kate pribatuak sortu zirenean, antena handiago batez ordeztu zuten, nahikoa ez zela eta. Gaur eguneko antena oso altua da eta leku guztietatik ikus daiteke. Praktikoa bai, baina zatarto egiten dio mendiari.
+Maltzaga gainean eta [[Arrateko mendiak (eu)|Arrateko mendiei]] begira orientazio taula dago, inguruko mendiak antzemateko.
-Antenak
+Metro batzuk beherago [[Munetako Gurutzea (eu)|Munetako Gurutzea]] dago; bertarako bidean eskumara jo eta gero iturria da.
-Gurutzea beherago
+Tontorretik oso gertu Antxoka Martínez arkeologoak [[Historia. Erromatarren garaia (eu)#Erromatar aztarnak...|erromatar kanpamentu baten aztarnak]] aurkitu zituen 2016an. Kanpamentua txikia zen, defentsarako lerro bakar batekin; lerro hori lurrez egina dago eta horrek erromatarra dela erakusten du. Kanpamentutik Deba Harana kontrolatzen zuten.
+Gerra garaian, 1936eko irailetik 1937ko apirila arte frontea Soraluze inguruan eratu zen. Kortazarreko Haitza fronte lerroan egon zen, eta nazionalek blokao bat eraiki zuten bertan, eta lubakiak zabaldu (Indalecio Ojanguren hainbat argazki hartu zituen). Oraindik ikus daitezke lubakien aztarnak.
+<gallery>
+   Kortazarreko_Haitza._Antena_(Anartz_Mugika_2018).jpg                   | Antena <br> (Anartz Mugika 2018)
+   Kortazarreko_Haitza._Antena_(Leti_Iglesias_2019).jpg                   | Antena <br> (Leti Iglesias 2019)
+   Kortazarreko_Haitza._Orientazio_taula_(Asier_Sarasua_2016).jpg         | Orientazio taula <br> (Asier Sarasua 2016)
+   Munetako_haitzak._Gurutzea_02_(Indalecio_Ojanguren_1956).jpg           | Gurutzea <br> (Indalecio Ojanguren 1956)
+   Munetako_haitzak._Iturria_01_(Indalecio_Ojanguren_1933).jpg            | Iturria <br> (Indalecio Ojanguren 1933)
+   Kortazarreko_Haitza._Erromatar_kanpamendua_(Arkotxa_Martinez_2016).jpg | Erromatar kanpamentua
+   Munetako_haitzak._Blokao_02_(Indalecio_Ojanguren_1937).jpg             | Tontorra gerra garaian <br> (Indalecio Ojanguren 1937)
+   Munetako_haitzak._Blokao_01_(Indalecio_Ojanguren_1937).jpg             | Blokao <br> (Indalecio Ojanguren 1937)
+</gallery>
 ==Informazio osagarria==
-Munetako gurutzearen buruzko informazio gehiago Kortazarreko Haitzari buruzko hainbat web gunetan topa daiteke:
+Kortazarreko Haitzari buruzko informazio gehiago hainbat web gunetan topa daiteke:
-* [https://mendiak.eus/mendia/atxolin/ Atxolin]. www.mendiak.eus (euskaraz)
+* [https://mendiak.eus/mendia/karakate-kortazar-muneta/ Karakate-Kortazar-Muneta]. www.mendiak.eus (euskaraz)
-* [http://www.luberri.net/node/670 Atxolin]. www.luberri.net (euskaraz)
+* [http://www.luberri.net/node/347 Kortazar/ Muneta]. www.luberri.net (euskaraz)
-* [https://eu.wikipedia.org/wiki/Atxolin Atxolin]. Wikipedia (euskaraz)
+* [https://eu.wikipedia.org/wiki/Karakate Karakate]. Wikipedia (euskaraz)
-* [https://www.mendikat.net/eu/com/mount/906 Atxolin]. www.mendikat.net (Javier Urrutia, gazteleraz).
+* [https://www.mendikat.net/eu/com/mount/720 Kortazar]. www.mendikat.net (Javier Urrutia, gazteleraz).
 Eta bertatik pasatzen diren ibilbideak:
 * [https://www.mendikat.net/eu/com/track/7415 Soraluzeko San Andresetik zirkularra, zazpi tontor]. www.mendikat.net (Santi Usabiaga, gazteleraz).
 * [https://www.mendikat.net/eu/com/track/7415 Soraluze-Kortazar-Alkelarre-Atxolin-Gurutzebakar-Irukuruzeta-Kortazar]. www.mendikat.net (Fernando Zabaleta).
-* [https://eu.wikiloc.com/wikiloc/find.do?q=atxolin Wikiloc]. eu.wikiloc.com (92 ibilbide).
+* [https://eu.wikiloc.com/wikiloc/find.do?q=Kortazar Wikiloc]. eu.wikiloc.com (218 ibilbide).