«Juan Ignacio de Obiaga (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak
No edit summary |
No edit summary |
||
| (2 erabiltzailek tartean egindako 15 berrikusketa ez dira erakusten) | |||
| 2. lerroa: | 2. lerroa: | ||
| izena = Juan Ignacio de Obiaga | | izena = Juan Ignacio de Obiaga | ||
| irudia = Argazkirik_ez.jpg | | irudia = Argazkirik_ez.jpg | ||
| jaio = Soraluze | | jaio = Soraluze, 1702? | ||
| hil = Lima, | | hil = Lima, 1784 | ||
| profila = Abadea eta | | profila = Abadea, inkisidorea eta ongilea | ||
}} | }} | ||
| 10. lerroa: | 10. lerroa: | ||
Soraluzen jaio zen. Bera edota bere familia [[Obe baserria (eu)|Obe baserrikoak]] ziren, baserriaren izen zaharra Obeaga da eta. | Soraluzen jaio zen. Bera edota bere familia [[Obe baserria (eu)|Obe baserrikoak]] ziren, baserriaren izen zaharra Obeaga da eta. | ||
1741 urterako Perun zegoen. Bederatzi urtetan Aranzazuko Anaidiaren maiordomoa izan zen. | 1741. urterako Perun zegoen. Bederatzi urtetan Aranzazuko Anaidiaren maiordomoa izan zen. | ||
Limako San Marcos Unibertsitatean ''Cánones'' arloko doktorautza jaso ostean, bertako Erret Entzutegian hasi zen abokatu. Liman bertan bi epaitegien aholkulari izan zen: alkate arruntena eta Kontsulatuarena. | Limako San Marcos Unibertsitatean ''Cánones'' arloko doktorautza jaso ostean, bertako Erret Entzutegian hasi zen abokatu. Liman bertan bi epaitegien aholkulari izan zen: alkate arruntena eta Kontsulatuarena. | ||
| 16. lerroa: | 16. lerroa: | ||
Inkisizioan karrera luzea egin zuen (1759-1784). Presoen abokatu moduan hasi zen; gero, Epaitegiaren fiskala zein erruki-lanen arduraduna izan zen; eta azkenik, Peruko erresumen inkisidore apostolikoa. | Inkisizioan karrera luzea egin zuen (1759-1784). Presoen abokatu moduan hasi zen; gero, Epaitegiaren fiskala zein erruki-lanen arduraduna izan zen; eta azkenik, Peruko erresumen inkisidore apostolikoa. | ||
1763. urtean Juan de Albistegui Ameriketatik Soraluzera bidali zuen, behar zen diruarekin, parrokian [[Bakardadeko Ama erretaula (eu)|Bakardadeko Amari]] dedikatutako kapera eraikitzeko. | |||
==1780 urteko erabakiak== | |||
===Erruki-kutxa=== | |||
1780.eko maiatzak 3an Liman emandako eskritura baten arabera Juan Ignacio Obiaga doktoreak 8.000 peso bidali zituen Soraluzera, herrian gari, arto eta beste hazi batzuen biltegia sortzeko. Erakunde hauei ''Erruki-kutxa''<ref>Arca de Misericordia.</ref> ere esaten zitzaien, eta labore-bankuak izaten ziren: laborea (garia, artoa...) baserritar behartsuei ematen zieten errentan, hauek erein ahal izateko, eta uzta jaso eta gero etekinak kobratzen zizkieten, laboretan ere. 1787.ean Juan Bautista de Aldasoro izendatu zuten arduraduna<ref>Copia de escritura de nombramiento de Juan Bautista de Aldasoro, como administrador del pósito de trigo, maiz y otras semillas para auxilio de los vecinos y caseros de la villa de Placencia que fundó Juan Ignacio de Obiaga, natural de la dicha villa, inquisidor apostólico de la ciudad de Lima, difunto (�Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1787/10/05).</ref>, eta 1800.ean Bartholome de Churruca<ref>[[Media: Erruki_kutxa._Arautegia_(Bartholome_de_Churruca_1800).pdf | Bartholome de Churrucaren izendapena]]. Erruki kutxaren arautegia (1800)</ref>. | |||
Zortzi mila pesoen errentak bi mutil saridunen artean erdibitu behar ziren, eta proportzio honetan ordaindu behar zitzaien lana topatu arte edo hogeita hamar urte bete arte. | ===Ikasketa Nagusien kapilautza=== | ||
Diru horrekin batera beste horrenbeste bidali zituen, [[Ikasketa Nagusien Kapilautza (eu)|''Ikasketa Nagusien Kapilautza'']]<ref>Capellanía de Estudios Mayores.</ref> sortzeko. Honen helburua herriko bi mutil behartsuei ikasketa nagusiak<ref>Filosofia eta Teologia, Kanonak eta Legeak.</ref> egiteko aukera ematea zen. Zortzi mila pesoen errentak bi mutil saridunen artean erdibitu behar ziren, eta proportzio honetan ordaindu behar zitzaien lana topatu arte edo hogeita hamar urte bete arte. Herriko abadeak eta bi onuradun zaharrenek Patronatua osatuko zuten, eta Obiaga familiakoak eta abizena zutenek lehentasuna izango zuten aukeratuak izateko<ref>[[Media: Carta_e_instrumentos_de_fundación_de_estudios_(Juan_Ignacio_de_Obiaga_1780).pdf | Carta e instrumentos de fundación de estudios]]. Juan Ignacio de Obiaga (Lima, 1780/05/03).</ref><ref>Ramiro Larrañagak, [[Soraluze. Monografía histórica (eu)|Soraluze-Placencia de las Armas. Monografía histórica]] bere liburuan jasotzen du biak bateragarriak ez zirela; hau da, Juan Ignacio de Obiagak ''Ikasketa Nagusien Kapilautza'' sortzeko agindu zuela, ''Erruki-kutxa'' sortzea ezinezkoa balitz. Dena dela, Juan Ignacio de Obiaga hil eta gero biak sortu ziren.</ref>. Fundazio hau oraindik bizirik dago, [[Juan Ignacio Obiaga Fundazioa (eu)|Juan Ignacio Obiaga Fundazioa]] izenarekin. | |||
Azkenik, urrezko kaliza eta patena utzi zizkion Santa Maria elizari, eta zilarrezko frontal itzela ere, 69 bat kiloko pisuarekin. | ===Urreak era zilarrak=== | ||
Azkenik, urrezko kaliza eta patena utzi zizkion Santa Maria elizari, eta zilarrezko frontal itzela ere, 69 bat kiloko pisuarekin. | |||
===Limakoak=== | |||
Liman bertan beste bi karitate-fundazio sortu zituen. | |||
==Heriotza eta ondasunak== | |||
Juan Ignacio de Obiaga 1784ko ekainak 19an hil zen, Liman bertan. | |||
Berria 1785.eko urtarrilak 17an heldu zen herrira. Eta berarekin, hildakoaren azken aginduak: ''El peruano'' eta ''San Pedro de Alcántara'' itsasontzietan bere diru guztia bere jaioterrira bidaltzeko, eta bitxi hauek ere: urrezko kaliza eta patena, urre eta zilarrezko hiru kaliz eta patenak, zilarrezko ur-ardo ontzi pare bi, zilarrezko bi atril handi, sei zutargi edo kaldelabro handi eta beste sei txiki. | |||
Dirua eta gauza gehienak ''San Pedro de Alcántara''-k zekartzatela, ontzia Portugal itsas-ertzetik gertu hondoratu zen. Dena dela, gauza asko berreskuratu zituzten, eta zilarrekin sei kandelabro handi eta beste sei ertain egin zituzten. Kandelabro hauek egiteko Zaragozako apezpikuak Berrikano (Araba) bere jaioterriari oparitutakoak kopiatu zituzten. | |||
Berreskuratutako beste ondasunekin ''Erruki-kutxa'' eta ''Ikasketa Nagusien kapilautza'' sortu ziren. Azken honi lotuta ''Hil-hurrenen kapelautza''<ref>Capellanía de Agonizantes.</ref> ere sortu zuten, Juan Ignacio de Obiagaren animaren alde mezak bermatzeko asmoarekin. | |||
| 47. lerroa: | 49. lerroa: | ||
* [http://ley.exam-10.com/law/30991/index.html?page=25 Inquisidores del Tribunal de Lima]. Inquisición sin prejuicios. Cesareo Jarabo Jordán | * [http://ley.exam-10.com/law/30991/index.html?page=25 Inquisidores del Tribunal de Lima]. Inquisición sin prejuicios. Cesareo Jarabo Jordán | ||
[[Kategoria: | [[Kategoria: Erlijiosoak]] | ||
[[Kategoria: Ongileak]] | |||
Hauxe da oraingo bertsioa, 15:17, 18 azaroa 2021 data duena
| Juan Ignacio de Obiaga | |
|---|---|
| |
| Jaio | Soraluze, 1702? |
| Hil | Lima, 1784 |
| Profila | Abadea, inkisidorea eta ongilea |
Bizitza
Soraluzen jaio zen. Bera edota bere familia Obe baserrikoak ziren, baserriaren izen zaharra Obeaga da eta.
1741. urterako Perun zegoen. Bederatzi urtetan Aranzazuko Anaidiaren maiordomoa izan zen.
Limako San Marcos Unibertsitatean Cánones arloko doktorautza jaso ostean, bertako Erret Entzutegian hasi zen abokatu. Liman bertan bi epaitegien aholkulari izan zen: alkate arruntena eta Kontsulatuarena.
Inkisizioan karrera luzea egin zuen (1759-1784). Presoen abokatu moduan hasi zen; gero, Epaitegiaren fiskala zein erruki-lanen arduraduna izan zen; eta azkenik, Peruko erresumen inkisidore apostolikoa.
1763. urtean Juan de Albistegui Ameriketatik Soraluzera bidali zuen, behar zen diruarekin, parrokian Bakardadeko Amari dedikatutako kapera eraikitzeko.
1780 urteko erabakiak
Erruki-kutxa
1780.eko maiatzak 3an Liman emandako eskritura baten arabera Juan Ignacio Obiaga doktoreak 8.000 peso bidali zituen Soraluzera, herrian gari, arto eta beste hazi batzuen biltegia sortzeko. Erakunde hauei Erruki-kutxa[1] ere esaten zitzaien, eta labore-bankuak izaten ziren: laborea (garia, artoa...) baserritar behartsuei ematen zieten errentan, hauek erein ahal izateko, eta uzta jaso eta gero etekinak kobratzen zizkieten, laboretan ere. 1787.ean Juan Bautista de Aldasoro izendatu zuten arduraduna[2], eta 1800.ean Bartholome de Churruca[3].
Ikasketa Nagusien kapilautza
Diru horrekin batera beste horrenbeste bidali zituen, Ikasketa Nagusien Kapilautza[4] sortzeko. Honen helburua herriko bi mutil behartsuei ikasketa nagusiak[5] egiteko aukera ematea zen. Zortzi mila pesoen errentak bi mutil saridunen artean erdibitu behar ziren, eta proportzio honetan ordaindu behar zitzaien lana topatu arte edo hogeita hamar urte bete arte. Herriko abadeak eta bi onuradun zaharrenek Patronatua osatuko zuten, eta Obiaga familiakoak eta abizena zutenek lehentasuna izango zuten aukeratuak izateko[6][7]. Fundazio hau oraindik bizirik dago, Juan Ignacio Obiaga Fundazioa izenarekin.
Urreak era zilarrak
Azkenik, urrezko kaliza eta patena utzi zizkion Santa Maria elizari, eta zilarrezko frontal itzela ere, 69 bat kiloko pisuarekin.
Limakoak
Liman bertan beste bi karitate-fundazio sortu zituen.
Heriotza eta ondasunak
Juan Ignacio de Obiaga 1784ko ekainak 19an hil zen, Liman bertan.
Berria 1785.eko urtarrilak 17an heldu zen herrira. Eta berarekin, hildakoaren azken aginduak: El peruano eta San Pedro de Alcántara itsasontzietan bere diru guztia bere jaioterrira bidaltzeko, eta bitxi hauek ere: urrezko kaliza eta patena, urre eta zilarrezko hiru kaliz eta patenak, zilarrezko ur-ardo ontzi pare bi, zilarrezko bi atril handi, sei zutargi edo kaldelabro handi eta beste sei txiki.
Dirua eta gauza gehienak San Pedro de Alcántara-k zekartzatela, ontzia Portugal itsas-ertzetik gertu hondoratu zen. Dena dela, gauza asko berreskuratu zituzten, eta zilarrekin sei kandelabro handi eta beste sei ertain egin zituzten. Kandelabro hauek egiteko Zaragozako apezpikuak Berrikano (Araba) bere jaioterriari oparitutakoak kopiatu zituzten.
Berreskuratutako beste ondasunekin Erruki-kutxa eta Ikasketa Nagusien kapilautza sortu ziren. Azken honi lotuta Hil-hurrenen kapelautza[8] ere sortu zuten, Juan Ignacio de Obiagaren animaren alde mezak bermatzeko asmoarekin.
Erreferentziak
- Soraluze Placencia de las Armas. Monografía histórica. Ramiro Larrañaga (1993)
- Los comerciantes vascos en el virreinato peruano
- Noticia de las cosas memorables de Guipúzcoa. Pablo Gorosabel (1868)
- Inquisidores del Tribunal de Lima. Inquisición sin prejuicios. Cesareo Jarabo Jordán
- ↑ Arca de Misericordia.
- ↑ Copia de escritura de nombramiento de Juan Bautista de Aldasoro, como administrador del pósito de trigo, maiz y otras semillas para auxilio de los vecinos y caseros de la villa de Placencia que fundó Juan Ignacio de Obiaga, natural de la dicha villa, inquisidor apostólico de la ciudad de Lima, difunto (�Soraluzeko Udal Artxibo Historikoa 1787/10/05).
- ↑ Bartholome de Churrucaren izendapena. Erruki kutxaren arautegia (1800)
- ↑ Capellanía de Estudios Mayores.
- ↑ Filosofia eta Teologia, Kanonak eta Legeak.
- ↑ Carta e instrumentos de fundación de estudios. Juan Ignacio de Obiaga (Lima, 1780/05/03).
- ↑ Ramiro Larrañagak, Soraluze-Placencia de las Armas. Monografía histórica bere liburuan jasotzen du biak bateragarriak ez zirela; hau da, Juan Ignacio de Obiagak Ikasketa Nagusien Kapilautza sortzeko agindu zuela, Erruki-kutxa sortzea ezinezkoa balitz. Dena dela, Juan Ignacio de Obiaga hil eta gero biak sortu ziren.
- ↑ Capellanía de Agonizantes.