«Eliz ataria (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

    Sorapediatik
    (Orria sortu da. Edukia: {{Artelana (eu) | izena = Eliz ataria | irudia = Santa_Maria_la_Real_parrokia._Eliza_eta_elizataria.jpg | estiloa = Berpizkunde/ barrokoa | mendea = XVII (1666...)
     
    No edit summary
     
    (2 erabiltzailek tartean egindako 28 berrikusketa ez dira erakusten)
    1. lerroa: 1. lerroa:
    {{Artelana (eu)
    {{Artelana (eu)
      | izena    = Eliz ataria
      | izena    = Eliz ataria
      | irudia  = Santa_Maria_la_Real_parrokia._Eliza_eta_elizataria.jpg
      | irudia  = Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_01._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg
      | estiloa  = Berpizkunde/ barrokoa
      | estiloa  = Berpizkunde/ barrokoa
      | mendea  = XVII (1666)
      | mendea  = XVII (1666)
      | kokapena = Santa Maria la Real eliza
      | kokapena = [[Santa Maria la Real eliza (eu)|Santa Maria la Real eliza]]
      | mota    = Eraikina
      | mota    = Eraikina
    }}
    }}


    ==Kanpo aldeko irudiak==
    ==Irudiak==
    ''(handitzeko, sakatu gainean)''
    ''(handitzeko, sakatu gainean)''
    <gallery>
    <gallery>
       Fitxategi: Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_01._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg | Elizataria <br> (Arantza Ezeiza Cuesta)
       Santa_Maria_la_Real_eliza._Ikuspegi_orokorra_(Eusko_Jaurlaritza).jpg      | Eliza eta elizataria
       Fitxategi: Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_02._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg | Elizataria <br> (Arantza Ezeiza Cuesta)
      Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_05_(Gipuzkoako_ondarea).jpg      | Elizataria <br> (Gipuzkoako ondarea)
       Fitxategi: Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_03._Juan_San_Martin.jpg | Elizataria <br> (Juan San Martin)
      Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_06_(Gipuzkoako_ondarea).jpg      | Elizataria <br> (Gipuzkoako ondarea)
       Fitxategi: Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_04._Juan_San_Martin.jpg | Elizataria <br> (Juan San Martin)
      Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_07_(Gipuzkoako_ondarea).jpg     | Elizataria <br> (Gipuzkoako ondarea)
       Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_02._Arantza_Cuesta_Ezeiza.jpg   | Elizataria <br> (Arantza Ezeiza Cuesta)
       Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_08.jpg                          | Elizataria
      Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_03._Juan_San_Martin.jpg         | Elizataria <br> (Juan San Martin)
       Santa_Maria_la_Real_parrokia._Elizataria_04._Juan_San_Martin.jpg         | Elizataria <br> (Juan San Martin)
      Elizatariaren_zahar-berritzea_1._Plaza_berria_eta_eliza_(Berrueta).jpg    | Plaza berria eta eliza <br> (José Berrueta)
      Elizatariaren_zahar-berritzea_2._Ikuspegi_orokorra_(Berrueta).jpg        | Ikuspegi orokorra  <br> (José Berrueta)
      Santa_Maria_la_Real_parrokia._Eliz_atariko_eskilarak.jpg                  | Garai bateko eskilarak
      Elizataria_01_(La_Voz_de_España).jpg | Habeak eta tornapuntak <br> (La Voz de España)
      Elizataria_02_(La_Voz_de_España).jpg | Habeak eta tornapuntak <br> (La Voz de España)
      Elizataria_03_(La_Voz_de_España).jpg | Elizataria eguzkipean <br> (La Voz de España)
      Elizataria_04_(La_Voz_de_España).jpg | Elizataria eguzkipean <br> (La Voz de España)
      Elizataria._Beheko_aldea.jpg        | Beheko aldea
    </gallery>
    </gallery>


    25. lerroa: 37. lerroa:
    Eliz atari osoa gaztain egurrez eginda dago. Teilatua kanpoko zutabeetan eta elizaren paretetan eusten da. Gainera, egurrezko beste hiru zutabe ditu barrukaldean.
    Eliz atari osoa gaztain egurrez eginda dago. Teilatua kanpoko zutabeetan eta elizaren paretetan eusten da. Gainera, egurrezko beste hiru zutabe ditu barrukaldean.


    Zutabe, habe, mensula, tornapunta, zapata... Egitura osatzen duten pieza gehienak oso ondo landuta daude: orriak, lorak, fruituak, marrazki geometrikoak... denetara landutako piezak 200 inguru dira.
    Zutabe, habe, mensula, tornapunta, zapata... Egitura osatzen duten pieza gehienak oso ondo landuta daude: orriak, lorak, fruituak, marrazki geometrikoak... denetara landutako piezak 200 inguru dira. Estiloa garaiari dagokiona baino zaharragoa da, berpizkunde garaiko kutsua du.


    Eliz atarian erdialdeak, habe batean landuta agertzen da urtea: ''ANNO 1666''.  
    Eliz atarian erdialdeak, habe batean landuta agertzen da urtea: ''ANNO 1666''.  
    31. lerroa: 43. lerroa:
    Zutabe gehienak jatorrizkoak dira, egurrezkoak. Aurrekaldean bat falta da, harrizko kolumna batez ordezkatua, eta ezkerraldean beste bi zutabe ordezkatu ziren harrizko zutabeekin. Ordezkatutako piezak berrerabili ziren konponketak egiteko.  
    Zutabe gehienak jatorrizkoak dira, egurrezkoak. Aurrekaldean bat falta da, harrizko kolumna batez ordezkatua, eta ezkerraldean beste bi zutabe ordezkatu ziren harrizko zutabeekin. Ordezkatutako piezak berrerabili ziren konponketak egiteko.  


    Elizaren ataria kultur ondasun kalifikatu izendatuta dago, Eusko Jaurlaritzaren 1984ko uztailaren 17ko 265/1984 Dekretuaren bidez.


    ==Historia==
    Soraluzeko eliza XVI mendean bukatu zuten. Baina inolako aterpetik ez zeukanez, 1.665 urte hasieran Calahorrako apezpikuari eliz ataria egiteko eskaera egin zioten, eguraldi txarrarekin prozesioak egin ahal izateko eta bataioetan umeak atera etaratzeko (''la dicha iglesia se halla rasa y sin portalada, de la cual precisamente necesita para hacer las procesiones que se acostumbran, porque lloviendo se pierden los ornamentos y se causa indecencia sin devoción, y también para los bautizos que se sacan los niños a la puerta, y con su licencia se haga la dicha portalada y gradas cubiertas, gastando lo necesario para ello de los bienes de dicha iglesia'').
    prozesioak egiteko edo


    Apirilean heldu zen Logroñotik baimena eta, proiektua Debako Antonio de Anziondo arotzak aurretik eginda zuenez, maiatzean lanak lizitatu zuten, garai hartan egiten zenez ''puesta en candela y almoneda''. Bergarako, Elgoibarko eta Debako arotzak agertu ziren, baina laugarren lizitazioan Soraluzeko Pedro de Aldazabal arotzak eskaintza onena egin zuen: 2.075 erreal.
    ==Kokapena==
    [https://www.google.es/maps/@43.174246,-2.412738,17z?hl=eu ''(Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)'']
    {{#display_map: 43.174246, -2.412738 |height=600 |zoom=18| type=earth}}


    Lehengaiak ere lizitatu ziren; Martín Ruiz de Aguirre eta Andrés de Beiztequi Egoza egurrarekin arduratu ziren, Pedro de Irazabala, Frantziako Larrasou-koa teilekin eta Elgoibarko Antonio Fernández de Betolaza errejekin.


    [[Fitxategi: Santa_Maria_La_Real_eliza._Aurreko_elizatariaren_aztarnak_(Juan_Carlos_Astiazaran_2017).jpg | thumb | left | 400px | Paretan, aurreko eliz atariaren aztarnak (J.C. Astiazarán 2017)]]
    ==Historia==
    Soraluzeko eliza XVII mende hasieran bukatu zuten. Eta ataria edo atariak egingo zizkioten, hormetan aztarnak agertzen dira eta, bai aurreko etxaurrean zein [[Labana (eu)|''Labana'']] izeneko tokian.


    ==Zahar berritzea==
    Hala ere, 1665 urte hasieran Calahorrako apezpikuari eliz ataria egiteko eskaera egin zioten, eguraldi txarrarekin prozesioak egin ahal izateko eta bataioetan umeak atera etaratzeko:
    Urteekin eliz atariaren egoera gero eta makalagoa zen: egur zatiak galduta (berez edota nahita), pipiak egindako zuloak, indar kableak edozein modutan jarrita, umeek egindako sute txikiak...


    Eta hirurehungarren urteurrenean, 1.966 urtean, zahar berritzeko eskaerak hasi ziren; ez bakarrik herrikosemeak, kanpokoak ere: Luis Pedro Peña Santiago (1.966 eta 1.972 ''El Diario Vasco''n), Juan San Martin (1.975 ''Hoja del Lunes''en), Iñaki Linazasoro (''La Voz de España''n).
    ::''...Eliza ataririk gabe dago, eta horren beharra du, hain zuzen ere, ohiko prozesioak egiteko, euria eginez gero apaindurak galtzen direlako eta debozioa beharrean lotsagabekeria sortzen delako, baita bataioetan haurrak atera ateratzeko ere, eta bere baimenarekin aterpe eta harmaila estaliak egin daitezen, elizaren ondasunetik behar dena gastatuz''<ref>...la dicha iglesia se halla rasa y sin portalada, de la cual precisamente necesita para hacer las procesiones que se acostumbran, porque lloviendo se pierden los ornamentos y se causa indecencia sin devoción, y también para los bautizos que se sacan los niños a la puerta, y con su licencia se haga la dicha portalada y gradas cubiertas, gastando lo necesario para ello de los bienes de dicha iglesia.</ref>.


    Eta proiektua martxan jarri zen. Garaiko alkateek (Alberto Lersundi, Gonzalo Akizu eta Jesús Mari Akizu) gaia bultzatu zuten, eta Gustavo Kraemer Koeller jaunak, Arte Ederretako katedradunak, proiektua idatzi eta zuzendu zuen.
    Apirilean heldu zen Logroñotik baimena eta, proiektua Debako Antonio de Anziondo arotzak aurretik eginda zuenez, maiatzean lanak lizitatu zuten, garai hartan egiten zenez ''puesta en candela y almoneda''. Bergarako, Elgoibarko eta Debako arotzak agertu ziren, baina laugarren lizitazioan Soraluzeko Pedro de Aldazabal arotzak eskaintza onena egin zuen: 2.075 erreal.


    Lehengaiak ere lizitatu ziren; Martín Ruiz de Aguirre eta Andrés de Beiztequi Egoza egurrarekin arduratu ziren, Frantziako Larrasou-ko Pedro de Irazabala teilekin eta Elgoibarko Antonio Fernández de Betolaza errejekin.


    1983 urtean bukatu zen
    Lanak urte hartan hasi eta hurrengoan bukatu ziren. Eliz atarian erdialdeak, habe batean landuta agertzen da urtea: ''ANNO 1666''.
    Hace once años, con motivo de cumplirse el tercer centenario de la construcción del atrio, hubo contactos de autoridades al más alto nivel. También la Diputación —si mal no recuerdo— ordenó un estudio sobre la defensa del singular atrio placentino. Pero, desgraciadamente, nada se hizo.
    Convendría que los aires democráticos consiguiesen la limpieza total del maderamen, su tratamiento químico para la extinción de hongos e insectos y su consolidación, reforzando el atrio por su parte no visible, sin tocar las piezas labradas.
    No es el «punto flaco» de los placentinos el tratamiento de la madera precisamente. Sin embargo, creo que todo el pueblo armero antes y tornillero ahora, apoyaría esta obra de salvar para la posteridad un atrio único en la geografía de Euskalerria.
    ÓN
    Nuestro patrimonio no puede ni debe perder este monumento de madera. Sería un descuido de país inculto y desarraigado. Mas por lo que observamos últimamente, sucede lo contrario. La concienciación a todos los niveles ha logrado la paciente restauración del artesonado del claustro, capilla y vestíbulo de la Universidad de Oñate, así como del santuario de Andra Mari de Antigua en Zumárraga. El tercero a tener en cuenta bien pudiera ser el atrio que hoy nos ocupa.
    El «eleizpe» de Soraluze está atacado por tres causas principales, los agentes atmosféricos, los hongos y los parásitos. Agregaría además el peligro de la instalación eléctrica sin protección alguna —con cables pelados en algunos puntos— sobre venerables maderos convertidos en yesca. Por lo que cualquier imprudencia
    ocasionaría una catástrofe irreparable.


    XIX mendean, berriz, eliz atariak kalte handiak jasan zituen, eta ia erdia berreraiki behar izan zuten. Baina ez zuten lehengoaren berdina egin: apurtutako pieza asko ebaki eta egituraren beste lekuetan jarri zuten, aurreko erdiko zutabea ordezkatzeko harrizko kolumna toskanoa jarri zuten eta, azkenik, teilatuaren forma aldatu zioten.




    ==Zaharberritzea==
    ::<small>Gehiago jakitzeko, sakatu [[Eliz ataria. Zaharberritzea (eu) | ''hemen'']].</small>


    Gaur egun Soraluzen ezagutzen dugun Andre Maria Jasokundearen parrokia-eliza XVI. mendean hasi zen eraikitzen, eta atalez atal joan zen osatzen XVIII. mendera arte. Hori dela eta, gaurko elizak Moderno Aroan zehar jorratu ziren estilo desberdinak barnebiltzen ditu: gotiko gardun berantiarra, euskal gotikoa edo kolumnarioa, barrokoa eta neoklasikoa; horrek guztiak, ordea, ez du oztopatu gure garaietaraino heldu zaigun elizak batasun estetiko taxuzko eta ederra lortzea.
    ''(handitzeko, sakatu gainean)''
    <gallery mode="packed-hover" heights="150">
      Santa_Maria_la_Real_eliza._Elizatariko_maketa_(Soraluzeko_Udala_1978).jpg | Eliz atariaren maketa
      Santa_Maria_la_Real._Elizataria_zaharberritzen_02_(Juan_Carlos_Astiazarán_1980).jpg | Eliz ataria desmontatuta <br> (J.C. Astiazarán)
      Elizatariaren_zahar-berritzea_6._Elizataria_berreraikitzen_(Berrueta).jpg | Eliz ataria berreraikitzen <br> (José Berrueta)
      Elizatariaren_zahar-berritzea_4._Ignacio_Elizburu_Itxasoi.jpg            | Ignacio de Miguel "Itxasoi"
    </gallery>


    Lau ataleko nabe bakar eta abside poligonaleko saloi-oinplanoko eliza da, mende pare bat geroago albo-nabeak erantsi zittzaizkiola.
    Urteekin eliz atariaren egoera gero eta makalagoa zen. Alde batetik, XIX mendean erdia erori zen, eta berreraikitzerakoan hainbat pieza lekuz aldatu zituzten, beste batzuk apurtu berriro aprobetzatzeko, harrizko zutabea toskanoa erdi-erdian jarri... Honetaz gain, ezin dira ahaztu gainontzeko kalte txikiak: egur zatiak galduta (berez edota nahita), pipiak egindako zuloak, indar kableak edozein modutan jarrita, umeek egindako sute txikiak...  


    Nabe nagusia gurutze-gangarekin estaltzen da, bere kargak ezaugarri gotikoekiko irozkaitan utziz absidearen partean, eta errenazentistetan nabearen gainerakoa. Murruak harlanduzkoak dira, kontrahormekin kanpotik.
    Eta hirugarren mendeurrenean, 1966 urtean, zahar berritzeko eskaerak hasi ziren; ez bakarrik herrikosemeak, kanpokoak ere: Luis Pedro Peña Santiago (1966 eta 1972 ''El Diario Vasco''n), Juan San Martin (1.975 ''Hoja del Lunes''en), Iñaki Linazasoro (''La Voz de España''n).


    Bere atari bikaina nabaritzen da, zurezko egituran eraikia eta apaindurazko motiboen ugaritasun handiarekin dekoratutako piezekin.
    Eta proiektua martxan jarri zen. Orduko alkateek (Alberto Lersundi, Gonzalo Akizu eta Jesús Mari Akizu) gaia bultzatu zuten, eta Gustavo Kraemer Koeller jaunak, Arte Ederretako katedradunak, proiektua idatzi eta zuzendu zuen.  
    Elizaren ataria kultur ondasun kalifikatu izendatuta dago, Eusko Jaurlaritzaren 1984ko uztailaren 17ko 265/1984 Dekretuaren bidez.


    Ramon Leturiondo historialari soraluzetarraren hitzetan: ''Gaur egun Soraluzen ezagutzen dugun  Andre Maria Jasokundearen parrokia-eliza XVI. mendean hasi zen eraikitzen, eta atalez atal joan zen osatzen XVIII mendera arte. Hori dela eta, gaurko elizak Moderno Aroan zehar jorratu ziren estilo desberdinak barnebiltzen ditu: gotiko gardun berantiarra, euskal gotikoa edo kolumnarioa, barrokoa eta neoklasikoa; horrek guztiak, ordea, ez du oztopatu gure garaietaraino heldu zaigun elizak batasun estetiko taxuzko eta ederra lortzea.''
    Egur lanak, berriz, Iñaki ''Itxasoi'' (Ignacio de Miguel) jaunak egin zituen. Lehenengo lana, 1.979 urtean, eliz atariaren maketa egitea izan zen. Gero, eliz atari osoa desmontatu, piezaz pieza osatu eta tratatu, falta ziren piezak landu, eta berriro montatu.
                       


    Zaharberritze lanek hiruzpalau urte iraun zuten, eta 1983 urtean inauguratu zen eliz atari berria.




    Badakigu 1267 urtearen inguruan Soraluzeko herri zaharrean ''monastegi'' bat zegoela eta bere patronatua Gaztelako Alfontso Jakintsu erregek zeukala, urte horretan, Elgoibarko Olasotarren Etxeko Jaun zen Lopez de Ganboari eman baitzion. Egungo tenpluaren eraikitze lanak XVI mendean hasiak dira, eta baliteke, gehienetan gerta ohi den bezala, hasierako elizaren kondarren gainean egotea.
    ==Erreferentziak==
     
    * (1967) Artikulua. Luis Pedro Peña Santiago (El Diario Vasco, 1967/08/01)
    Ezaguna da 1532an Martin de Igarza maixuak traza bat burutu zuela eta urte batzuk geroago, Pascual de Iturriza, 1538tik 1544era bitartean eliza honetako lanekin erlazionaturik agertzen denak, beste traza bat eman zuela, 1541ean hain zuzen. Badirudi Kontzejuko partaideen artean eztabaidak izan zirela traza bat aukeratzeko orduan, azkenean ordea, Pascual de Iturrizarena hautatu zen ''Geometria artean maixu'' zelako.
    * (1968) Guipúzcoa olvidada. Luis Pedro Peña Santiago (Editorial La Gran Enciclopedia Vasca, Bilbao).
     
    * (1975) [[Plaentziako Eliz-ataria (eu) | Plaentziako Eliz-ataria]]. Juan San Martin
    Errekurtso ekonomikoak urriak zirela dirudi 1540eko hamarkadako dokumentu batzuen arabera eliztarrek konpromezua hartzen baitute elizako lanetarako dirua mailegatzeko. Beste dokumentu batzuen bitartez berriz, maiordomoek beren buruak maileguen zenbatekoa ordaintzera behartzen dituzte.
    * (1978) [[Eliz-ataia (eu) | Eliz-ataia]]. Ramiro Larrañaga
     
    Badirudi elizako patroiarekin ere, Olasotarren Etxeko Jauna eskuarki, arazoak izan zirela, ezagutzen bait da eliza eta Kontzejuaren ahalmen bat 1545ekoa, patroi horren kontra aktuazio judizial bat burutzeko.
     
    Lanak kapera nagusia edo absidetik hasi ziren nabe nagusiarekin jarraituz. Elizak nabe bakarra izan zuen, garai modernoan alboko biak erantsi zitzaizkion arte.
     
    Arkupea oparo tailaturiko bere egurrezko estrukturak duen balioarengatik parerik ez duena, 1666 urtean eraikia izan zen, Antonio de Aziondo Debako arotz-maixuaren trazari jarraituz. Bere piezen taila eta dekorazioa Pedro de Aldazabal, herriko tailistak, burutu zuen, eta badirudi hartutako obligazioak gainditu ere egin zituela. Arkupearen burdinsarea Antonio Fernandez de Betolaza, Elgoibarko forjariak egina da.
     
    1999-2008 urteean artean zaharberritze lanak egin ziren, herriak eta Gipuzkoako Aldundiaren laguntzaz. Lanaren deskribapena: Eliz estalkiaren zurezko egituraren sendatzea, egoera txarreko piezak eta latak ordezkatuz eta ondorengo erreteilatzea eta euriuren kanalizatzea, dorrea birgaitzea eta alde bateko nabearen estalkiaren zati bat berritzea eta kanpoko hormak iragazgaiztea eta drainatzea. Barrualdea egokitzea. Erretaulu nagusia eta albokoak zaharberritzea.
     
     
    ==Artikuluak==
    * (1987) [[El atrio de la iglesia de Placencia (eu) | El atrio de la iglesia de Placencia de las Armas, Soraluze]]. Ramiro Larrañaga
    * (1987) [[El atrio de la iglesia de Placencia (eu) | El atrio de la iglesia de Placencia de las Armas, Soraluze]]. Ramiro Larrañaga
    * (1975) [[Plaentziako Eliz-ataria (eu) | Plaentziako Eliz-ataria]]. Juan San Martin
    * [[Su pórtico necesita una restauración (eu) | Santa María la Real de Placencia. Su singular pórtico necesita una restauración]]. Iñaki Linazisoro
    * [[Su pórtico necesita una restauración (eu) | Santa María la Real de Placencia. Su singular pórtico necesita una restauración]]. Iñaki Linazisoro


    [[Kategoria: Arkitektura]]
    [[Kategoria: Arkitektura erlijiosoa]]

    Hauxe da oraingo bertsioa, 00:01, 25 urtarrila 2021 data duena

    Eliz ataria
    Santa Maria la Real parrokia. Elizataria 01. Arantza Cuesta Ezeiza.jpg
    Estiloa Berpizkunde/ barrokoa
    Mendea XVII (1666)
    Kokapena Santa Maria la Real eliza
    Mota Eraikina


    Irudiak

    (handitzeko, sakatu gainean)


    Azalpena

    Eliz ataria elkartutako bi laukik osatzen dute. Bata, elizaren aurrekaldean estaltzen duenak, 24,5 metro ditu eta beste 10 bat fondoko; besteak, ezkerreko aldekoak, 7 x 8 metro.

    Zorua, berriz, hiru mailatan dago: eliza aurrean bi maila daude, behekoa eta goikoa, batetik bestera pasatzeko harmailez osatutako hiru eskilara dituela. Hirugarren maila ezkerreko aldeari dagokio, aurreko bien tartekoa.

    Eliz atari osoa gaztain egurrez eginda dago. Teilatua kanpoko zutabeetan eta elizaren paretetan eusten da. Gainera, egurrezko beste hiru zutabe ditu barrukaldean.

    Zutabe, habe, mensula, tornapunta, zapata... Egitura osatzen duten pieza gehienak oso ondo landuta daude: orriak, lorak, fruituak, marrazki geometrikoak... denetara landutako piezak 200 inguru dira. Estiloa garaiari dagokiona baino zaharragoa da, berpizkunde garaiko kutsua du.

    Eliz atarian erdialdeak, habe batean landuta agertzen da urtea: ANNO 1666.

    Zutabe gehienak jatorrizkoak dira, egurrezkoak. Aurrekaldean bat falta da, harrizko kolumna batez ordezkatua, eta ezkerraldean beste bi zutabe ordezkatu ziren harrizko zutabeekin. Ordezkatutako piezak berrerabili ziren konponketak egiteko.

    Elizaren ataria kultur ondasun kalifikatu izendatuta dago, Eusko Jaurlaritzaren 1984ko uztailaren 17ko 265/1984 Dekretuaren bidez.


    Kokapena

    (Pantaila osoan ikusteko sakatu hemen)

    Mapa kargatzen...


    Paretan, aurreko eliz atariaren aztarnak (J.C. Astiazarán 2017)

    Historia

    Soraluzeko eliza XVII mende hasieran bukatu zuten. Eta ataria edo atariak egingo zizkioten, hormetan aztarnak agertzen dira eta, bai aurreko etxaurrean zein Labana izeneko tokian.

    Hala ere, 1665 urte hasieran Calahorrako apezpikuari eliz ataria egiteko eskaera egin zioten, eguraldi txarrarekin prozesioak egin ahal izateko eta bataioetan umeak atera etaratzeko:

    ...Eliza ataririk gabe dago, eta horren beharra du, hain zuzen ere, ohiko prozesioak egiteko, euria eginez gero apaindurak galtzen direlako eta debozioa beharrean lotsagabekeria sortzen delako, baita bataioetan haurrak atera ateratzeko ere, eta bere baimenarekin aterpe eta harmaila estaliak egin daitezen, elizaren ondasunetik behar dena gastatuz[1].

    Apirilean heldu zen Logroñotik baimena eta, proiektua Debako Antonio de Anziondo arotzak aurretik eginda zuenez, maiatzean lanak lizitatu zuten, garai hartan egiten zenez puesta en candela y almoneda. Bergarako, Elgoibarko eta Debako arotzak agertu ziren, baina laugarren lizitazioan Soraluzeko Pedro de Aldazabal arotzak eskaintza onena egin zuen: 2.075 erreal.

    Lehengaiak ere lizitatu ziren; Martín Ruiz de Aguirre eta Andrés de Beiztequi Egoza egurrarekin arduratu ziren, Frantziako Larrasou-ko Pedro de Irazabala teilekin eta Elgoibarko Antonio Fernández de Betolaza errejekin.

    Lanak urte hartan hasi eta hurrengoan bukatu ziren. Eliz atarian erdialdeak, habe batean landuta agertzen da urtea: ANNO 1666.

    XIX mendean, berriz, eliz atariak kalte handiak jasan zituen, eta ia erdia berreraiki behar izan zuten. Baina ez zuten lehengoaren berdina egin: apurtutako pieza asko ebaki eta egituraren beste lekuetan jarri zuten, aurreko erdiko zutabea ordezkatzeko harrizko kolumna toskanoa jarri zuten eta, azkenik, teilatuaren forma aldatu zioten.


    Zaharberritzea

    Gehiago jakitzeko, sakatu hemen.

    (handitzeko, sakatu gainean)

    Urteekin eliz atariaren egoera gero eta makalagoa zen. Alde batetik, XIX mendean erdia erori zen, eta berreraikitzerakoan hainbat pieza lekuz aldatu zituzten, beste batzuk apurtu berriro aprobetzatzeko, harrizko zutabea toskanoa erdi-erdian jarri... Honetaz gain, ezin dira ahaztu gainontzeko kalte txikiak: egur zatiak galduta (berez edota nahita), pipiak egindako zuloak, indar kableak edozein modutan jarrita, umeek egindako sute txikiak...

    Eta hirugarren mendeurrenean, 1966 urtean, zahar berritzeko eskaerak hasi ziren; ez bakarrik herrikosemeak, kanpokoak ere: Luis Pedro Peña Santiago (1966 eta 1972 El Diario Vascon), Juan San Martin (1.975 Hoja del Lunesen), Iñaki Linazasoro (La Voz de Españan).

    Eta proiektua martxan jarri zen. Orduko alkateek (Alberto Lersundi, Gonzalo Akizu eta Jesús Mari Akizu) gaia bultzatu zuten, eta Gustavo Kraemer Koeller jaunak, Arte Ederretako katedradunak, proiektua idatzi eta zuzendu zuen.

    Egur lanak, berriz, Iñaki Itxasoi (Ignacio de Miguel) jaunak egin zituen. Lehenengo lana, 1.979 urtean, eliz atariaren maketa egitea izan zen. Gero, eliz atari osoa desmontatu, piezaz pieza osatu eta tratatu, falta ziren piezak landu, eta berriro montatu.

    Zaharberritze lanek hiruzpalau urte iraun zuten, eta 1983 urtean inauguratu zen eliz atari berria.


    Erreferentziak

    1. ...la dicha iglesia se halla rasa y sin portalada, de la cual precisamente necesita para hacer las procesiones que se acostumbran, porque lloviendo se pierden los ornamentos y se causa indecencia sin devoción, y también para los bautizos que se sacan los niños a la puerta, y con su licencia se haga la dicha portalada y gradas cubiertas, gastando lo necesario para ello de los bienes de dicha iglesia.