«Azala»: berrikuspenen arteko aldeak

18:21, 9 iraila 2019(e)ko berrikuspena

Soraluze herriaren enziklopedia, iraganeko eta oraineko gordailu. Ezagutu maitatzeko!

Ba al zenekien...
...San Martzial baztertutako santua dela?
	San Martzial ermitan San Emeterio eta San Zeledonio daude… eta albo batean San Martzial ere, baztertuta. Zergatik? Erdi Arotik Debarroa (Araba eta Bizkaiarekin batera) Kalagorriko elizbarrutian egon da. XVI mende arte inguruko nobleek bertako ondasun erlijiosoak erabiltzen zituzten. Baina orduan artzapezpikuak “erasoa” jo zuen eta, besteak beste, Debarroko eta Bizkaiko hainbat eliza eta ermita elizbarrutiko patroien izenpean jarri zituen: San Emeterio eta San Zeledonio: Zamudio, Osintxu… Beste bat Soraluzeko San Martzial ermita izan zen. Bertako irudi gotikoa albo batera mugitu zuten, eta Berpizkunde estiloko erretaula ederra egin zuten santu berriak erakusteko. Erretaula Oñatiko Unibertsitateko aurrekaldea egin zuenarena omen da, Pierre Picart-ena. Baina herriak eutsi zion aurreko santuari, eta oraindik ere soraluzetarrendako San Martzial ermita da. Sasoi batean San Martzial egunaren (ekainak 30) osteko domekan erromeria izaten zen; baina aspaldi galdu zen. Bertako jaiak, kopraixak, San Emeterio eta San Zeledonio egunean ospatzen dira… edo, hobeto esateko, astebete beranduago. Osintxuko patroiak San Emeterio eta San Zeledonio direnez, jaiel talka ez egiteko, 1701 urtean soraluzetarrak eta osintxuarrak bildu ziren, eta San Martzialeko kopraixak astebete atzeratzea erabaki zuten, iraileko aurreko domekara hain zuzen. San Martzialeko kopraixak asko aldatu dira azken urteetan. Ermita atzekaldean bezperatik okela egosi eta salda egiteko ohitura 1980 arte mantendu da; behintzat, jai egitarauan agertzen den azken urtea da. Hurrengo urtetan salda banatu bai, baina ez modu tradizionalean, 1936 urtean Cruz Abarrategi soraluzetarrak Jose Miguel Barandiaranek prestatutako [[San Martzialgo jaiak (eu)#Sasoi batekoak[\|galdetegi etnografikoan]] jaso zuenez. Gehiago jakiteko, sakatu hemen

Zer da Sorapedia? Hemen daukazu aurkezpen bideoa. Begiratu Erabiltzailearen gida Sorapedia erabiltzeko. Eta ekarpenak egiteko Laguntzailearen gida irakurri.

¿Qué es Sorapedia? Aquí tienes el video de presentación. Para utilizar Sorapedia consulta la Guía de utilización. Y si quieres aportar lee la Guía del colaborador.

Gaur egun, 2024eko azaroaren 21, Sorapediak 1.640 sarrera ditu, eta 5.858 fitxategi (batik bat argazkiak).

@@ 5. lerroa: / 5. lerroa: @@
 !colspan="2" style="background:LimeGreen; color:white" align="left" |<big>Ba al zenekien...</big>
 |-
-|colspan="2" style="background:Chartreuse" align="right" |<big>...Bilbao-Donostia bide nagusia Pagobedeinkatutik pasatzen zela?</big>
+|colspan="2" style="background:Chartreuse" align="right" |<big>...San Martzial baztertutako santua dela?</big>
 |-
-| [[Fitxategi: Pagobedeinkatu_tumulua._Gurutzea_(Jose).jpg | 300px |frameless]] ||  width="600" style="padding:2px 5px" |
+| [[Fitxategi: San_Martzial_ermita._San_Martzial_irudia_01_(Arantza_Cuesta_Ezeiza).jpg | 300px |frameless]] ||  width="600" style="padding:2px 5px" |
-Garai batean, Bizkaia eta Gipuzkoa lurrez lotzen zituen  [[Komunikabideak. Aintzinako sarea (eu)#Zeharkako ardatza: Azkoitiarako bidea|bide nagusia]] Soraluzetik pasatzen zen: Bilbao >> Durango >> Eibar>> Irure >> Soraluze >> Irukurutzeta >> Azkoitia >> Azpeitia >> Zestoa >> Zarautz >>… Eta beraz, Pagobedeinkatu albotik pasatzen zen. Inguruetan oraindik ikus daitezke galtzada zaharraren aztarna ederrak.
+San Martzial ermitan San Emeterio eta San Zeledonio daude… eta albo batean [[San Martzial irudia (eu)|San Martzial]] ere, baztertuta.
-Gaur egun ez da pago bedeinkaturik ezagutzen inguruan, baina bai gurutze bat mugarriaren gainean. Agian gurutzea jarriko zuten bidean izandako istripu  edo zorigaitz baten oroimenez: gogoratu handik gertu, [[Atxolin mendia (eu) | Atxolinen]] azpian, [[Txandrua (eu) | Txandrua]] bidelapurrak eta bere taldeak txabola zutela gordetzeko.
+Zergatik? Erdi Arotik Debarroa (Araba eta Bizkaiarekin batera) Kalagorriko elizbarrutian egon da. XVI mende arte inguruko nobleek bertako ondasun erlijiosoak erabiltzen zituzten. Baina orduan artzapezpikuak “erasoa” jo zuen eta, besteak beste, Debarroko eta Bizkaiko hainbat eliza eta ermita elizbarrutiko patroien izenpean jarri zituen: San Emeterio eta San Zeledonio: Zamudio, Osintxu…
-Maiatzaren lehen igandean [[Irukurutzetako erromeria (eu)|Irukurutzetako erromeria]] ospatzen da (maiatzak 3 Santa Kruz eguna da) eta, [[Irukurutzeta mendia (eu)|Irukurutzetakoak]] eta [[Kurutzebakar mendia (eu)|Kurutzebakarrekoaz]] gain, oraindik inoiz lorekin apaindu izan dute Pagobedeinkatuko gurutzea.
+Beste bat Soraluzeko [[San Martzial ermita (eu)|San Martzial]] ermita izan zen. Bertako irudi gotikoa albo batera mugitu zuten, eta Berpizkunde estiloko [[San Emeterio eta San Celedonio erretaula (eu)|erretaula ederra]] egin zuten santu berriak erakusteko. Erretaula Oñatiko Unibertsitateko aurrekaldea egin zuenarena omen da, Pierre Picart-ena.
-Eta ezin ahaztu Pagobedeinkatun gizakiak aspalditik ibili direla. Ondoan izen bereko [[Pagobedeinkatu tumulua (eu) | tumulua]] dago, basalto harriaz egindakoa. Ez da oso handia, 8,5 metrotako diametroa eta 50-80 zentimetrotako altuera ditu. Eta inguruko beste batzuen moduan, tumulu erdialdean bertako harkaitzean zulatutako hobia agertu zen.
+Baina herriak eutsi zion aurreko santuari, eta oraindik ere soraluzetarrendako San Martzial ermita da. Sasoi batean San Martzial egunaren (ekainak 30) osteko domekan erromeria izaten zen; baina aspaldi galdu zen.
-Gehiago jakiteko, sakatu [[Pagobedeinkatu (eu) | ''hemen'']]
+Bertako jaiak, [[San Martzialgo jaiak (eu)|''kopraixak'']],  San Emeterio eta San Zeledonio egunean ospatzen dira… edo, hobeto esateko, astebete beranduago. Osintxuko patroiak San Emeterio eta San Zeledonio direnez, jaiel talka ez egiteko, 1701 urtean soraluzetarrak eta osintxuarrak bildu ziren, eta San Martzialeko kopraixak astebete atzeratzea erabaki zuten, iraileko aurreko domekara hain zuzen.
+San Martzialeko kopraixak asko aldatu dira azken urteetan. Ermita atzekaldean bezperatik okela egosi eta salda egiteko ohitura 1980 arte mantendu da; behintzat, jai egitarauan agertzen den azken urtea da.
+Hurrengo urtetan salda banatu bai, baina ez modu tradizionalean, 1936 urtean Cruz Abarrategi soraluzetarrak Jose Miguel Barandiaranek prestatutako [[San Martzialgo jaiak (eu)#Sasoi batekoak[|galdetegi etnografikoan]] jaso zuenez.
+Gehiago jakiteko, sakatu [[San Martzial ermita (eu) | ''hemen'']]
 |}