«San Blas eguna (eu)»: berrikuspenen arteko aldeak

20:07, 24 apirila 2019(e)ko berrikuspena

Eguna

Otsailaren 3an ospatzen da. Jai erlijioso eta gastronomikoa da.

San Blas, eztarrien zaintzaile

Besteak beste, San Blas belarri, sudur eta eztarriaren zaintzailea omen da. Eta azken puntu honekin lotuta, San Blas eguna ospakizun garrantzitsua da aspalditik Soraluzen, baita Eibarren ere^[1].

Eta egun honetan hainbat gauza eramaten dira elizara, meza ostean benedikatzeko; hurrengo egunotan haiek jan edo erabili ostean San Blasek eztarriak babestesten ditu urtean zehar.

Ume jaia da, umeak eramaten dituztelako mezetara jakiak (goxokiak, fruta edo sanblasopil famatuak). Inoiz kordoiak ere eramaten dituzte, gero bederatzi egunotan lepo inguruan erabiltzeko, baina ohitura honek pisu gehiago dauka Abadiño inguruan (San Blas bertako patroia da ta).

Sanbalsopila jan baino lehen, aurreko zatiarekin Aitaren egin^[2] behar zen, bestela San Blasen babesa galtzen zen.

Kordoiaren kasuan^[3], lepoan erabili behar da bederatzi egunez. Gero, errezatu ostean kordoia erre behar da eta errautsak uretara bota.

Garai bateko San Blas

Sanblasopilak aurreko egunetan egiten ziren, familiako bakoitzeko bana^[4].

Eskolan, jai izaten zen goizean, mezetara joan ahal izateko. Ia familiko guztiak joaten ziren: umeak, amak eta amamak; aitek eta aittaittek ezin zuten, lanean ari zirelako.

Zapi handi batean bilduta eramaten ziren bedeinkatzeko jaki guzti-guztiak: sanblasopilak, frutak, gozokiak... Ahal zenean, fardelak umeek eramaten zituzten edo, hauek ezinean, amek. Mezatan ez zen girorik umeen artean: fardelak hauskorrak ziren oso eta, elkarren artean bultza eta kolpeka ari ziren besteon fardelak (eta sanblasopilak) apurtzeko asmoz.

Meza ostean, bedeinkatzeko momentuan, fardelak ahal den altuen igo behar ziren... oso momentu aproposa elkarren kontra berriro aritzeko.

Mezetatik urtetzerakoan, 1960 hamarkadatik aurrera, ohitura hasi zen umeei erretratuak ateratzekoa.

Gaur eguneko San Blas

(Handiago ikusteko, sakatu gainean)

Jendea mezetan
(Plaentxia.eus 2018)
Bedeinkapena
(Plaentxia.eus 2018)
Umeak opilekin
(Plaentxia.eus 2018)
Amak opilekin
(Plaentxia.eus 2018)
Bedeinkapena
(Plaentxia.eus 2019)
Lehiaketa
(Plaentxia.eus 2019)

Gauza batzuk aldatu dira, eta besteak berdin berdin jarraitzen dute.

Fruta eta goxikiak ez dira eramaten, baina kordoiak bai. Sanblasopilak, askotan, erositakoak dira; baina bertakoek egindakoak saritzeko, urteko lehiaketa antolatzen da.

Oraindik argazki asko ateratzen dira, ume txikiei batez ere.

Egun horretan, herritarrak, beraien opilak zapi edo trapuetan batuta, kalera irteten dira, elizara joan eta bedeinkatzeko. Lepoan jartzeko lokarriak ere bedeinkatzen dira eztarriko gaitzak uxatzeko.

Sanblasopilak (Sonia Cid)

Sanblasopilak. Errezetak

Errezeta bat eskuratzeko, sakatu hemen.

Sanblasopilak egiteko errezetak, Soraluzen etxeak beste daude.

Opila egiteko irina, azukrea, txerri gantza eta arraultzak erabiltzen dira; anis esentzia eta legamia gehitzen zaizkio. Gainekoa egiteko, zuringoak eta glas azukrea; eta limoi-ur tanta batzuk usangozatzeko.

Nahiz eta errezeta denak oso antzekoak izan, beti aldatzen da zer edo zer: osagaien proportzioak, denborak, labaren tenperatura...

Erreferentziak

↑ Berez, ohitura hau Eibartik etorri omen zen XX mende erdialdean.
↑ Aitaren egin. Gurutzea egin norberaren gorputzaren gainean: Aitaren (erakusle eta hatzapar luzearekin bekokia ikutu), Semearen (bularra ikutu) eta Espiritu (ezker besaburua ikutu) Santuaren (eskumako besaburua ikutu) izenean, amen (ezpanak ikutu, erpurua eta erakuslearekin gurutzea eginez).
↑ Ohitura hau Bizkaitik etorri zen XX mende bukaeran.
↑ Askotan, Soraluzetik kanpo bizi zirenentzat ere egiten ziren eta, behin bedeinkatu eta gero, bialdu.

[1] Berez, ohitura hau Eibartik etorri omen zen XX mende erdialdean.

[2] Aitaren egin. Gurutzea egin norberaren gorputzaren gainean: Aitaren (erakusle eta hatzapar luzearekin bekokia ikutu), Semearen (bularra ikutu) eta Espiritu (ezker besaburua ikutu) Santuaren (eskumako besaburua ikutu) izenean, amen (ezpanak ikutu, erpurua eta erakuslearekin gurutzea eginez).

[3] Ohitura hau Bizkaitik etorri zen XX mende bukaeran.

[4] Askotan, Soraluzetik kanpo bizi zirenentzat ere egiten ziren eta, behin bedeinkatu eta gero, bialdu.

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 11. lerroa: / 11. lerroa: @@
 Sanbalsopila jan baino lehen, aurreko zatiarekin Aitaren egin<ref>Aitaren egin. Gurutzea egin norberaren gorputzaren gainean: Aitaren (erakusle eta hatzapar luzearekin bekokia ikutu), Semearen (bularra ikutu) eta Espiritu (ezker besaburua ikutu) Santuaren (eskumako besaburua ikutu) izenean, amen (ezpanak ikutu, erpurua eta erakuslearekin gurutzea eginez).</ref> behar zen, bestela San Blasen babesa galtzen zen.
+Kordoiaren kasuan<ref>Ohitura hau Bizkaitik etorri zen XX mende bukaeran.</ref>, lepoan erabili behar da bederatzi egunez. Gero, errezatu ostean kordoia erre behar da eta errautsak uretara bota.
 ==Garai bateko San Blas==
-Aurreko egunetan egiten ziren, etxerao zein kanporako ere.
+Sanblasopilak aurreko egunetan egiten ziren, familiako bakoitzeko bana<ref>Askotan, Soraluzetik kanpo bizi zirenentzat ere egiten ziren eta, behin bedeinkatu eta gero, bialdu.</ref>.
-Sanblasopilak aurreko egunetan egiten ziren, familiako bakoitzeko bana. Askotan Soraluzetik kanpo bizi zirenentzat ere egiten ziren eta, behin bedeinkatu eta gero, eraman.
-Garai batean ia famili guztiak joaten ziren: umeak, amak eta amamak. Aitak eta aittaittak lanean air ziren eta.
+Eskolan, jai izaten zen goizean, mezetara joan ahal izateko. Ia familiko guztiak joaten ziren: umeak, amak eta amamak; aitek eta aittaittek ezin zuten, lanean ari zirelako.
-Zapi batean bilduta eramaten ziren jaki guzti-guztiak: sanblasopilak, frutak, gozokiak...
+Zapi handi batean bilduta eramaten ziren bedeinkatzeko jaki guzti-guztiak: sanblasopilak, frutak, gozokiak... Ahal zenean, fardelak umeek eramaten zituzten edo, hauek ezinean, amek. Mezatan ez zen girorik umeen artean: fardelak hauskorrak ziren oso eta, elkarren artean bultza eta kolpeka ari ziren besteon fardelak (eta sanblasopilak) apurtzeko asmoz.
-Amek jasotzen zuten, baina umeek ahal bazen. Meza ostean, bedeinkazio momentuan, umeek beren poltsak altzatzen duten ahal zen guztia.
+Meza ostean, bedeinkatzeko momentuan, fardelak ahal den altuen igo behar ziren... oso momentu aproposa elkarren kontra berriro aritzeko.
-Eta kanpora urtetzerakoan, hainbat erretratu ateratzen ziren. Ohitura bihurtu zuen 1960 hamarkadan.
+Mezetatik urtetzerakoan, 1960 hamarkadatik aurrera, ohitura hasi zen umeei erretratuak ateratzekoa.
+==Gaur eguneko San Blas==
+''(Handiago ikusteko, sakatu gainean)''
+<gallery>
+   Herriko_jaiak._San_Blas_01._Mezetan_(Plaentxia.eus_2018).jpg      | Jendea mezetan <br> (Plaentxia.eus 2018)
+   Herriko_jaiak._San_Blas_02._Bedeinkapena_(Plaentxia.eus_2018).jpg | Bedeinkapena <br> (Plaentxia.eus 2018)
+   Herriko_jaiak._San_Blas_03._Umeak_(Plaentxia.eus_2018).jpg        | Umeak opilekin <br> (Plaentxia.eus 2018)
+   Herriko_jaiak._San_Blas_04._Nagusiak_(Plaentxia.eus_2018).jpg     | Amak opilekin <br> (Plaentxia.eus 2018)
+   Herriko_jaiak._San_Blas_06._Bedeinkapena_(Plaentxia.eus_2019).jpg | Bedeinkapena <br> (Plaentxia.eus 2019)
+   Herriko_jaiak._San_Blas_05._Lehiaketa_(Plaentxia.eus_2019).jpg    | Lehiaketa <br> (Plaentxia.eus 2019)
+</gallery>
+Gauza batzuk aldatu dira, eta besteak berdin berdin jarraitzen dute.
+Fruta eta goxikiak ez dira eramaten, baina kordoiak bai. Sanblasopilak, askotan, erositakoak dira; baina bertakoek egindakoak saritzeko, urteko lehiaketa antolatzen da.
-==Gaur eguneko San Blas==
-Gehienak erositakoak.
-Fruta eta goxikiak ez dira eramaten, baina kordoiak bai.
-Eskolan jai, hori bai. Denek ez dira mezetara joaten, eta joaten direnak ez dituzte denak eramaten.
 Oraindik argazki asko ateratzen dira, ume txikiei batez ere.
-Umeek sanblasopilak (edota goxokiak edota fruta) eramaten zituzten mezetara, bedeinkatzeko. Jaterakoan, opilek eztarriko minengatik babesten zuten.
-Garai batean, anisdun opilak etxe gehienetan egiten ziren, ondoren elizara eramateko bedeinkatzera. Tradizioaren arabera, eztarriko gaitzen aurkako sendagaia omen da bedeinkatutako San Blas opila. Egun horretan, herritarrak, beraien opilak zapi edo trapuetan batuta, kalera irteten dira, elizara joan eta bedeinkatzeko. Lepoan jartzeko lokarriak ere bedeinkatzen dira eztarriko gaitzak uxatzeko. (San Blas opilaren errezeta galdetu eta sartu, gragatu)
+Egun horretan, herritarrak, beraien opilak zapi edo trapuetan batuta, kalera irteten dira, elizara joan eta bedeinkatzeko. Lepoan jartzeko lokarriak ere bedeinkatzen dira eztarriko gaitzak uxatzeko.
-San blas opila
+[[Fitxategi: Herriko_jaiak._Sanblasopilak_(Sonia_Cid).jpg | thumb | left | 300px | Sanblasopilak (Sonia Cid)]]
 ==Sanblasopilak. Errezetak==
 ::<small>Errezeta bat eskuratzeko, sakatu [[Sanblasopilak (eu) | ''hemen'']].</small>